Επειδή η ζωή είναι ωραία και πολλοί είναι αυτοί που τάσσονται με την ομορφιά και όχι με τη γκρίνια, επειδή και η προσπάθεια για το καλό μπορεί να γίνει με τρόπο μαλακό, επειδή και η κωμωδία είναι το άλλο πρόσωπο της τραγωδίας, επειδή υπάρχουν άνθρωποι που δεν σαμποτάρουν το σύστημα «επειδή είναι σαθρό και πρέπει να καταρρεύσει», επειδή ακούγονται πολλά και επειδή μόνο τα αρνητικά σχόλια προβάλλονται, επειδή είδηση είναι το χυδαίο, το βέβηλο και το αναξιοπρεπές, δράττομαι της ευκαιρίας για να πω ότι υπάρχουν και τα άλλα νέα, τα καλά, τα χαρμόσυνα, τα ενθουσιαστικά και τα ανεπανάληπτα. Εκπαιδευτικοί που δεν κάνουν το μάθημά τους και φεύγουν τρέχοντας, αλλά Εκπαιδευτικοί που νοιάζονται και για το σχολείο και για τον εαυτό τους και για τα παιδιά και για τα βιβλία και επειδή και οι μαθητές είναι νέα άτομα που ετοιμάζονται να βγουν στη ζωή, με εφόδια και όρεξη, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο σηκώνουν ψηλά τη σημαία και διαβάζουν τα μαθήματα του σχολείου και στον ελεύθερο ελάχιστο χρόνο τους τρέχουν στις πρόβες. Διαβάζουν Αριστοφάνη και μελετούν μια από τις σημαντικότερες αντιπολεμικές κωμωδίες που συμφιλίωσε Αθηναίους και Σπαρτιάτες και έφερε τέλος στον Πελοποννησιακό πόλεμο. Αυτά μέσα στο έργο γιατί η πικρή πραγματικότητα ήταν συμφορά.
Η εξαιρετική καθηγήτρια στο 1ο ΓΕΛ Γέρακα, Νατάσα Αβούρη, που πέρυσι συμφιλίωσε τους Καπουλέτους με του Μοντέγους, φέτος αποφάσισε να συμφιλιώσει τους Ανωμερίτες με τους Κατωμερίτες. Αξιοποιώντας τα φιλολογικά της εφόδια και το σκηνοθετικό ταλέντο της, η ευρηματική φιλόλογος, κατάφερε να μεταγράψει την αριστοφανική Λυσιστράτη σε σύγχρονη Ανωμερίτισσα και στη συνέχεια να την διδάξει, σκηνοθετήσει, ερμηνεύσει, να τη φέρει στον 21ο αιώνα και τα δικά του πάθη και λάθη. Οι δήμαρχοι σκοπεύουν να κάνουν βρομοδουλειά με το διεκδικούμενο και από τους δύο δάσος, οι γυναίκες όμως συνασπίζονται και επιλέγοντας την αποχή από τα οικογενειακά καθήκοντα, ζορίζουν τους πελαγωμένους άντρες, που δεν έχουν πιάσει ποτέ σφουγγαρίστρα ούτε ξέρουν πώς αλλάζουν πάνα στο μωρό, και τους υποχρεώνουν να κάνουν ειρήνη.
Αυτός είναι ο σκελετός. Όμως οι λεπτομέρειες είναι που κερδίζουν τις εντυπώσεις.
Οι μαθήτριες που υποδύθηκαν τις «γυναίκες» επέδειξαν μπρίο, έπαιξαν με κέφι, υποδύθηκαν με νάζι, με χάρη, με τσαμπουκά, ανάλογα με τον χαρακτήρα που είχαν η καθεμία αναλάβει, και η ανάγκη της περίστασης επέβαλε: χειραφετημένη, μοιραία, χαλαρή, στρατηγίνα, νεαρά, καριερίστα, νιόπαντρη, χαρωπή νοικοκυρά. Από την άλλη, οι μαθητές που υποδύθηκαν τους «άντρες» και περιβλήθηκαν τη στολή της νοικοκυράς μπροστά στη σιδερώστρα, με τη σκούπα στο χέρι, το φακιόλι στο κεφάλι και το μωρό στην αγκαλιά έκαναν το κοινό να σπαρταρίσει από τα γέλια. Ο ένας δήμαρχος, εγωιστής, συμφεροντολόγος, αδίστακτος, καλοντυμένος, ο άλλος μαφιόζος και λαμόγιο…. κολλαριστός σακάκι, μαύρα γυαλιά και μπράβους.
Η ευφυής μετάφραση απέφυγε τον αριστοφανικό σκόπελο της βωμολοχίας, αποδίδοντας στα αρχαία ελληνικά το «ου φωνητόν», βάζοντας την «Λυσιστράτη» να μας πει «Ε! όποιος κατάλαβε, κατάλαβε». Σαν να λέμε εδώ είναι ο αυθεντικός Αριστοφάνης. .
Το άλλο που επίσης η άξια φιλόλογος έκανε ήταν ότι έβαλε τους «ηθοποιούς» της να ερμηνεύουν διαρκώς το τι και το πώς της αρχαία κωμωδίας, όπως το
«ΤΙ ΗΡΘΑΜΕ ΝΑ ΔΟΥΜΕ;»
Ας αρχίσουμε από τα βασικά: Τι εστί αρχαία κωμωδία;
Η λέξη «κωμωδία» προέρχεται από την λέξη «κώμος» που ήταν μια εύθυμη συντροφιά μεθυσμένων πανηγυριστών και την λέξη «ωδή» που θα πει τραγούδι. Οι ρίζες της βρίσκονται στα λαϊκά έθιμα που είχαν σχέση με το Διόνυσο, το Θεό της βλάστησης και της γονιμότητας της γης. Τα μέλη του κώμου φορούσαν προσωπεία, αλλόκοτα ρούχα και ανεβασμένοι σε άμαξες τριγυρνούσαν τα χωριά, τα αλώνια και τα πατητήρια και πείραζαν όποιον έβρισκαν μπροστά τους με κάθε είδους αστεία βωμολοχίες και χοντρά πειράγματα (από εδώ και η παροιμία: «του έσυρε τα εξ’ αμάξης»: τον έβρισε, τον χλεύασε, τον ρεζίλεψε). Κωμωδίες παραστάθηκαν για πρώτη φορά στο αρχαίο θέατρο του Διονύσου (στη νότια πλαγιά του λόφου της Ακρόπολης) το 486 π.Χ.
Όταν λέμε «αρχαία» κωμωδία σήμερα εννοούμε τις κωμωδίες του Αριστοφάνη (11 σωζόμενες) γιατί δεν έχουν διασωθεί έργα άλλων κωμικών ποιητών, ενώ γνωρίζουμε τα ονόματα τους και τίτλους των έργων τους.
- Η κωμωδία προϋποθέτει ελευθερία λόγου: γι’ αυτό και ευδοκίμησε την εποχή του Περικλή (β’ μισό 5ου αιώνα π.Χ.). Διακωμωδεί τα κακώς κείμενα στη σύγχρονη πολιτική, κοινωνική και θρησκευτική ζωή. Ονομάζεται και πολιτική κωμωδία). Σατιρίζονται οι δημαγωγοί, οι συκοφάντες, οι ψευτοσοφιστές, οι πολεμοκάπηλοι (αυτοί δηλαδή που δημιουργούν ψύχωση πολέμου για οικονομικά οφέλη) και όλοι όσοι εκμεταλλεύονται τον λαουτζίκο (ή που τους αφήνουμε να μας εκμεταλλεύονται).
Θα μου πεις για την «Λυσιστράτη»;
Αμ, δε θα σου πω; Η Λυσιστράτη είναι κωμωδία του Αριστοφάνη που γράφτηκε και παρουσιάστηκε το 411 π.Χ.. Θεωρείται ένα από τα παλιότερα και χαρακτηριστικότερα αντιπολεμικά έργα. Η υπόθεση έχει να κάνει με τη σεξουαλική απεργία που κηρύσσουν οι γυναίκες της Αθήνας και της Σπάρτης, προσπαθώντας έτσι να πείσουν τους άντρες τους να σταματήσουν τον Πελοποννησιακό Πόλεμο.
Και γιατί… «Λυσιστράτη ΤΩΡΑ!»;
Εκτός δηλαδή του ότι μας άρεσε ως τίτλος; Καλά… Η «Λυσιστράτη» που παρουσιάζεται σήμερα αποτελεί διασκευή του αρχικού αριστοφανικού κειμένου ή, μάλλον, αναπροσαρμογή του στις συνθήκες και τα προβλήματα της σύγχρονης εποχής, καθώς και στις ανάγκες μιας σχολικής παράστασης. Η κεντρική ιδέα (αντίδραση των γυναικών στις επιθετικές διαθέσεις των ανδρών με επικεφαλής τη Λυσιστράτη) παραμένει η ίδια, όπως και τα ονόματα πολλών ηρώων. Ίδιο παραμένει και το νόημα του έργου: ένα βροντερό «όχι» στον πόλεμο και στην αυθαιρεσία κάθε είδους εξουσίας και ένα εξίσου ισχυρό «ναι» στην ενότητα του λαού μπροστά στα κοινά προβλήματα.
.Δείξε μου, λοιπόν, και ποιοι παίζουν!
Λυσιστράτη- ΝΕΦΕΛΗ ΘΕΟΧΑΡΗ: Γυναίκα (του Πρόβουλου), ο ιθύνων νους όλου του μακελειού. Συνοδεύεται από τις (αλφαβητικά ως προς τους χαρακτήρες τους):
Αλκινόη- ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΓΑΒΑΛΑ: Η ωραία και μοιραία! Φέρτε ρε παιδιά καναν καθρέφτη!
Ανδροδούλη- ΙΩΑΝΝΑ ΤΖΙΜΑ: Χαλαρή και λάιτ, ακόμα ψάχνει να βρει τη διαφορά ανάμεσα σε απόχη και αποχή.
Κλεονίκη- ΑΝΝΑ ΚΟΡΛΟΥ: Η στρατηγός, δεξί χέρι της Λυσιστράτης. Λίγα τα λόγια σας!
Λαμπιτώ- ΕΡΡΙΚΑ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ: Η μαθητιώσα νεολαία εμπρός στη μάχη (της μόδας!).
Μελισσάνθη- ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΓΑΡΕΦΟΥ: Η καριερίστρια της παρέας με μάστερ στις… καταλήψεις δασών!
Μυρρίνη- ΚΑΡΙΝΑ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ: Νιόπαντρη γυναίκα του Κινησία, όργανο… ανδρικού «βασανιστηρίου».
Υπανδρία: ΑΝΝΑ ΣΤΕΦΟΠΟΥΛΟΥ: Πρώην χαρωπή νοικοκυρά και νυν Κόναν ο Βάρβαρος, κραδαίνει σαν σπαθί την κουτάλα της!
Από τ’ άλλο στρατόπεδο παίζουν- ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΤΙΣ «ΤΡΩΝΕ»- οι (με σειρά εμφάνισης):
Πρόβουλος – ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΛΕΤΣΗΣ: Δήμαρχος των Ανωμεριτών, σύζυγος της Λυσιστράτης, γνήσιος πολιτικός άνδρας= εγωιστής, συμφεροντολόγος, αδίστακτος.
Κινησίας- ΑΓΓΕΛΟΣ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές (του Πρόβουλου) και όλες τις καρπαζιές. Πάλι καλά δηλαδή που έχει όμορφη γυναίκα (την Μυρρίνη)!
Ερμαρίων- ΠΑΥΛΟΣ ΣΚΟΥΜΠΑΚΗΣ: Το βαρύ πυροβολικό των ανδρών επί σκηνής… με την ποδίτσα του!
Υπογύνης- ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Μάγκας βαρύς, ασήκωτος και… ατάιστος!
Αριστοκλαίων- ΗΛΙΑΣ ΛΙΑΠΗΣ: Πολύτεκνος και… πολύκλαυτος! Ιδανικός για αποστολές στο super market (η συνέχεια επί της σκηνής!)
Θεριαλέων- ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΓΑΓΑΛΗΣ: Άνδρας ωραίος, μόνος ψάχνει…. σιδερώστρα!
Φαλλόκρατος- ΓΙΑΝΝΗΣ ΥΦΑΝΤΗΣ: Το βράδυ μπέιμπι σίτερ, το πρωί ντετέκτιβ! Τι άλλο θα δούμε πια σ’ αυτό το έργο μα τον Δία!
Θρασύμαχος- ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ: Το αντίπαλον δέος του Πρόβουλου, Δήμαρχος των Κατωμεριτών, μέγας γόης και ακόμα μεγαλύτερο- οποία έκπληξις!- λαμόγιο!
Στο δεκαπεντασύλλαβο ερώτημα Κάνα… λαλά θ’ ακούσουμε ή έτσι, ξεροσφύρι;
Απ’ όλα έχει ο μπαξές (αλλά, τα περισσότερα… “μεταλλαγμένα”): «Μια μέρα της Μαίρης» (Λ. Κηλαηδόνης), «Πάροδος» από τους Όρνιθες (και ΟΧΙ ΤΙΣ) του Αριστοφάνη, (Μάνος Χατζηδάκις), «Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα (Σ. Ρουβάς), «Του άντρα του πολλά βαρύ» (Γ. Μαρκόπουλος), «Είμαι άντρας και το κέφι μου θα κάνω» (Μ. Χατζηδάκις), «Έμαθα πως είσαι μάγκας» (Χρηστάκης), «Το μηδέν» (Ελ. Αρβανιτάκη), «Μην αντιστέκεσαι» (Σ. Ρουβάς), «Λόλα» (Κ. Μαραβέγιας), «Sex bomb» (Tom Jones), «Candy Shop» (50 Cent), Μουσική επένδυση της ταινίας Pink Panther (1963, H. Mansini), «Το χειροκρότημα» (Άλ. Πρωτοψάλτη), «Ας κρατήσουν οι χοροί» (Δ. Σαββόπουλος), «Το τρελό χωριό» (Κ. Μαραβέγιας).
Τα υπόλοιπα τώρα…
Ήχος/ Βίντεο/ Φωτογραφία (για να μείνουν στη μνήμη): Αθανασία Κουτσοστάθη, Θάνος Αποστόλου, Νικολέτα Τοντόροβα, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, Άγγελος Γλυνάτσης
Επιμέλεια/ ιδέα σκηνικών (αλλιώς θα βλέπατε… μαύρο!): Η καθηγήτρια Εικαστικών Καίτη Στρατάκου. Βοήθησαν οι μαθήτριες Ευαγγελία Παπαγεωργοπούλου και Ιωάννα Τζίμα, αλλά και γονείς- κηδεμόνες και μέλη του διδακτικού προσωπικού.
Γενική επίβλεψη (= τα πάντα και για τα πάντα): Ο καθηγητής του σχολείου μας Μιχάλης Φωτόπουλος
Υποστήριξη/ βοήθεια (σημαντικότατη): Οι καθηγητές/ -τριες Χρήστος Ντανάκας, Άντα Κοντογεώργη, Κική Ντουλάκη
Ιδέα/ κείμενα: Νατάσα Αβούρη
Σκηνοθεσία/ επίβλεψη θεατρικής ομάδας/ μπισκοτάκια 😉 Νατάσα Αβούρη, Δήμητρα Βαρβάρα
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ: Τη Διεύθυνση του Σχολείου για τη συμπαράσταση, τον Σύλλογο Διδασκόντων για την υπομονή, τους Γονείς/ Κηδεμόνες για τη συνεργασία, τον Δήμο Γέρακα/ Παλλήνης για την υποστήριξη, τον καθηγητή Μουσικής Θεόδωρο Ρήγα για την ηχογράφηση των τραγουδιών και τον καθηγητή Διονύση Βαλλιάνο και τον πρώην μαθητή μας Τσαβάκος Θωμάς για τη μουσική συνοδεία των τραγουδιών. Και βέβαια…
ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ για το θάρρος, το μεράκι και τον κόπο τους!
Και κάτι για να μας θυμάστε: Πάροδος, Τραγούδι «Σύγχρονη γυναίκα»
ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ: Δεν είμ’ η Μαίρη Παναγιωταρά, δεν είμαι η Kylie η Jenner ούτε η Βίκυ η Καγιά… Δεν έμαθα στον Master Chef μαγειρική- patisserie ή πώς το στυλ να κάνω ροκ σαν την ΤV.
ΑΛΚ: Α. Η ΩΡΑΙΑ ΚΑΙ ΜΟΙΡΑΙΑ: Μόλις ξυπνήσω το πρωί, πολύ πρωί, πριν ξημερώσει δηλαδή καλά- καλά, βρίσκω του snoozer το κομβίον στη στιγμή για να κερδίσω έστω άλλα επτά λεπτά! Κι ενώ σκουντάω τον… καλό μου στο κρεβάτι (δείχνουν μια κίνηση που παραπέμπει σε σεισμό και όχι σε κούνημα) να ξυπνήσει, να ταΐσει τα παιδιά εγώ προφταίνω πλένω, ντύνομαι κι ισιώνω και μαλλιά!
ΚΑΛΛ: Β. Η ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ: Του το πηγαίνω στο κρεβάτι το βιβλίο «πες μου τώρα πούθε πέφτει η Χιλή!» κι αν κάνει κόνξες ο μικρός ότι νυστάζει μας ακούει όλη η Αγία Παρασκευή! Μετά το γάλα και τα cereals τα bio πλένουν δόντια ακριβώς ένα λεπτό κι αλοίμονό τους αν μπισκότο μου ζητήσουνε διπλό!
ΜΕΛΙΣΣ: B. Η ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΗ: Και μόλις φτάσω αλαφιασμένη στη δουλειά να ‘χω να κάνω presentation γοργό, να ‘χω του Head of the Department μας τα memo και απ’ το inbox τα emergencies σωρό! Κι αφού τα samples, τα assignments φιξάρω κι είν’ η ώρα για macchiato κι RNB πάλι απ’ τα Central με καλούνε –OMG– ASAP!
ΛΑΜΠΙΝΤ: Γ. Η ΜΑΘΗΤΡΙΑ: Μόλις σχολάσω τρέχω αμέσως να προφτάσω, να προλάβω το τραπέζι για φαί, ν’ ακούω της μάνας μου τη γκρίνια κάθε μέρα «δε θα βάλεις πια μυαλό ποτέ εσύ;». Να ‘μ’ ένα ράκος ως τις τέσσερις τη νύχτα απ’ το Candy (κι απ’ του Μάκη τα φιλιά!) κι ο φροντιστής να μου τη λέει πάλι για τα κινητά!
ΑΝΔΡ: Δ. Η ΜΠΟΕΜ/ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ: Μόλις ξαπλώσω και φωνάξω «ησυχία» δεν ακούγεται στο σπίτι τσιμουδιά! Ο πρώην έφυγε προχτές, έφαγε πόρτα, κι ο επόμενος θα ‘ρθει μα χαλαρά. Κλείνω απ’ το facebook να πάμε για ποτάκι, για μπαράκι, για κλαμπάκι, για ό,τι βγει, ενώ οι σκύλοι μου μου φέρνουν κάθε τόσο το λουρί.
ΥΠΑΝΔΡ: Ε. Η ΝΟΙΚΟΚΥΡΑ: Κι αφού μου βγάλουνε καλά καλά την πίστη και γυρίσουμε στο σπίτι τελικά, τότε θα φάνε, θα πλυθούνε θα βγαλθούνε και θα παν να κοιμηθούνε τα παιδιά. Κι ενώ εγώ θα σιδερώνω και θα πλένω- μιας κι η Prissie έφυγε γι’ Αργεντινή- αυτός ο κύριος θα βλέπει το Survivor στην TV!
ΜΥΡΡΙΝΗ: ΣΤ. Η ΦΡΕΣΚΟΠΑΝΤΡΕΜΕΝΗ: Κι αν γίνω έξαλλη σαν πέσω στο κρεβάτι και δε δω πως είν’ ο νους του στο… κοκό… «Είναι καθήκον σου», γυρίζω και του λέω, «συζυγικό». Αμ πώς!
ΛΥΣ: Δεν είμ’ η Μαίρη Παναγιωταρά… Δεν είμ’ εκείνη όπου νόμιζες ή που ήξερες παλιά. Κι αν έχω γίνει ίσως τώρα λίγο πιο νευρωτική…
ΜΕΛΙΣ: Εργατική! ΑΝΔΡ: Χαλαρή! ΚΑΛΛ: Δυναμική!
ΥΠΑΝΔΡ: Προσεκτική! ΑΛΚ: Αγχωτική! ΛΑΜΠΙΝΤ: Μελετηρή!
ΜΥΡΡΙΝΗ: ΕΙΜΑΙ ΓΥΝΑΙΚΑ, Άρα…
ΓΥΝΑΙΚΕΣ: Στις πλάτες κουβαλάω τα βάρη μια ζωή.
Δεν θα έπρεπε να αφήσουμε ασχολίαστο αυτό το πλήρες στα μέτρα του και ενημερωτικό εφ’ όλης της ύλης θαυμάσιο Πρόγραμμα –θεωρία και θεατρική πράξη- τετρασέλιδο διακοσμημένο από την ωραία Λυσιστράτη που στο ένα χέρι έχει τον καθρέφτη και στο άλλο το σήμα της Ειρήνης, στο εξώφυλλο, και δύο μάσκες αρχαίου θεάτρου στο οπισθόφυλλο. Και όλα με γνώση, τσαχπινιά και χιούμορ πηγαίο τα κατάφερε το «θηρίο» ή κατά την αριστοφανική ρήση:
ΟΥΔΕΝ ΕΣΤΙ ΘΗΡΙΟΝ ΓΥΝΑΙΚΟΣ ΑΜΑΧΩΤΕΡΟ
