Από τη μήτρα τη σκοτεινή στο φως και στον αέρα
Περνώντας την Πύλη του Βυζαντινού Μουσείου ή αλλιώς του Μεγάρου της Δουκίσης Πλακεντίας, στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, ξεχνάς αμέσως τον κόσμο έξω και βρίσκεσαι σε ένα είδος παραδείσου πολλαπλών εκδοχών. Εκθέματα στους εσωτερικούς χώρους, εστιατόριο –καφετέρια στον πίσω κήπο που βλέπει όλο το ωραίο τμήμα της περιοχής από την πλευρά της Λεωφόρου Βασιλέως Κωνσταντίνου. Άφησα για το τέλος το πρώτο που, μόλις μπεις, δεν μπορείς παρά να το δεις και να εκπλαγείς από την ομορφιά του. Ένα τεράστιο κουκούλι, σαν κοχύλιˑ να το σχήμα οξύμωρο σε πλήρη ανάπτυξη.
Τα πραγματολογικά του στοιχεία: «Διαστάσεις 6,55μ. Χ 4,80μ. Χ 3,30μ (ύψος), από φύλλα κόντρα πλακέ σημύδας, το οποίο κατασκευάστηκε ως αίθουσα τσαγιού «Οριμπέ»… Αποτελείται από 72 κάθετα πάνελ κόντρα πλακέ σημύδας, πάχους 1,5 εκ. το καθένα, τοποθετημένα σε απόσταση 7,5 εκ. μεταξύ τους ώστε να δημιουργούν εξωτερικά και εσωτερικά ένα μεταβαλλόμενο (στο φως και στις διάφορες οπτικές γωνίες) οργανικό σχήμα που να προσομοιάζει αφενός στην ανομοιογένεια του τύπου της κούπας τσαγιού που άρεσε στον Φουρούτα Οριμπέ και αφετέρου σε κουκούλι και μήτρα. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των αρχιτεκτονικών κατασκευών του Κούμα είναι η ιδιαίτερη ανάδειξη λεπτομερειών που συνθέτουν το σύνολο των επιφανειών.
Το ιδιόμορφο αυτό έργο, κλειστό και ανοικτό ταυτόχρονα στον περιβάλλοντα χώρο, αναπνέει μαζί με τους ενοίκους του και προσομοιάζει στα διάφορα κουκούλια των εντόμων, από ξυλοπολτό, χώμα, μετάξι ή φύλλα, τα οποία λειτουργούν σαν χρονοκάψουλες μετασχηματισμού της κάμπιας σε πεταλούδα».
Κατασκευάστηκε για τη Λαμαπαδηδρομία προς Τόκιο
κληρονομιά και αφομοίωση
Το έργο βρίσκεται πάνω στο χώμα, σε χρώμα έναν τόνο πιο πάνω από το χρώμα της ηλιοψημένης καστανής γης, ενώ γύρω του υψώνονται τα αιωνόβια κυπαρίσσια και οι κοντές τριανταφυλλιές. Το άρωμα του φυτικού πλούτου αυτής της εσωτερικής αυλής, με τις πεζούλες γύρω τους σου δίνουν δροσιά και τόπο να καθήσεις και να δεις και να αγγίξεις το κουκούλι και να στοχαστείς. Ο θόρυβος της μεγάλης λεωφόρου σχεδόν ανάκουστος μέσα σ’ αυτόν τον παράδεισο.
Και το κουκούλι, αυτός ο βόμβυξ, ζεσταίνεται στον ελληνικό ήλιο και κυοφορεί στον κήπο το μετάξι του. Φτιάχνει «μετάξι στο κήπο», να και ο τίλος μιας ποιητικής συλλογής του Γιώργου Βέη, που έρχεται να σε καταπλήξει με την σύμπτωση σε πολλα επίπεδα.
Το κοχύλι αυτό γεννήθηκε για την έκθεση της σύγχρονης ιαπωνικής τέχνης «Λαμπαδηδρομία προς Τόκιο» με δυο λέξεις κλειδιά να ενσωματώνονται στο καλλιτέχνημα «κληρονομιά» και «αφομοίωση» που λειτουργούν ως συνδετικοί κρίκοι ανάμεσα στους ελληνικούς Ολυμπιακούς αγώνες και στους Αγώνες στο Τόκυο. Στην έκθεση συμμετέχουν εφτά Ιάπωνες καλλιτέχνες. Οι Αγώνες ματαιώθηκαν. Το Κουκούλι υπάρχει.
Όμως, το κουκούλι σου δίνει την εντύπωση πως σέρνεται πάνω στο χώμα, σαν να ψάχνει να βρει τόπο για την μετάλαξή του. Νομίζεις πως ανασαίνει και βλέπεις τα πλευρά του να «κινούνται» από την εισπνοή εκπνοή. Σαν να μας δείχνει όλη την εσωτερική διεργασία που αναστατώνει το σώμα του την ώρα της μετάλλαξης της κάμπιας σε πεταλούδα που θα βγει σε λίγο έξω και θα πετάξει. Δεν υπερβάλλω.
*
Αντιγράφω από Το Μετάξι στον Κήπο του Γ.Β. τους παρακάτω στίχους:
Φωνήνετα αμέτρητα
είναι τα μπαμπού το απομεσήμερο
εύηχο διαρκές παρόν
φόρμιγγες που κυριολεκτούν
Φυσική και Ιστορία.
Ναι ήταν απομεσήμερο. Έκαιγε ο ήλιος. Δεν είναι μπαμπού, είναι σημύδα, είναι ξύλο, η πρώτη ύλη, η φύση, το κουκούλι της ψυχής, το κουκούλι- μήτρα της πετλούδας. Υπενθύμιση ότι υπάρχει ζωή που συνεχίζεται, μέσα στον Κήπο. Η ιστορία της Ζωής μέσα στη Φύση – μήτρα- που μεταμορφώνεται σε πεταλούδα- ψυχή.
*
Υ. Γ. Κούκουλι αποκαλούσε ο Νίκος Καζαντζάκης το μικρό σπιτάκι στην Αντίμπ, όπου κυοφορήθηκε η δική του πεταλούδα. Σε ένα όνειρό του, της 22ας-1-55 στην Antibes, συνομιλεί με τον Βαλερύ:
«Έλεγα στον Valéry: Να κοπεί ο σπάγκος/ να φύγει ο χαρταητός, αφτό ’ναι η ποίηση. Ό νους θέλει να ζωγραφίσει φτερούγες ελευθερίας». Όπου σπάγκος=λώρος και χαρταετός, πεταλούδα, ψυχή, πνεύμα φώναξαν: Είμαι ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ!!:
