Η Comédie Française ήρθε για πρώτη φορά στην Επίδαυρο σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Αθηνών –Επιδαύρου. Είναι γνωστή ως «Σπίτι του Μολιέρου», ιδρύθηκε με βασιλικό διάταγμα του Λουδοβίκου ΙΔ΄ το 1680 και από τότε συνεχίζει το έργο του θιασάρχη και δημιουργού που φέρει και το όνομά του.

 Το «Γαλλικό Θέατρο», όπως αλλιώς αποκαλείται, έχει στο ρεπερτόριό του περισσότερα από 3.000 έργα, κλασικά και σύγχρονα, Γάλλων και άλλων διεθνούς φήμης συγγραφέων.   Διαθέτει τρεις σκηνές – Richelieu, Théâtre du Vieux –Colombier, Studio – Théâtre– και δίνει περί τις 800 παραστάσεις το χρόνο. Περιοδεύει σε όλο τον κόσμο, πρόσφατα ταξίδεψε στην Νέα Υόρκη, στη Μόσχα και στο Λονδίνο,  όπου είχε κάνει και την πρώτη διεθνή της εμφάνιση το 1867.

Εδώ και τρεις αιώνες οι παραστάσεις της Κομεντί Φρανσαίζ  ξεχωρίζουν για το «μοναδικό εύρωστο και δημιουργικό θεατρικό εργοστάσιο». Η  μοναδική ταυτότητά της,  το υψηλό, η μακροβιότητα και η ζωτικότητά της στηρίζεται σε τρεις σταθερούς και ακλόνητους πυλώνες :  τον Θίασο, το Ρεπερτόριο και την απαιτητική πρακτική  των εναλλασσόμενων παραγωγών.

Στο ρεπερτόριο της εντάχτηκε και η Ηλέκτρα του Ευριπίδη, ενώ ο Ορέστης είχε παιχτεί για τελευταία φορά το 1923 στην αίθουσα Ρισελιέ. Στην ίδια αίθουσα δόθηκε και η πρεμιέρα στις 27 Απριλίου 2019 των δύο τραγωδιών που παίχτηκαν στην Επίδαυρο στις 26 και 27 Ιουλίου 2019.

Στην ειδικά μετασχηματισμένη ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου, έτσι ώστε να παραπέμπει σε σπίτι  βοσκού, σε στάνη και βούρκο και λάσπη που θα βουλιάξει στο αίμα, με μια λιτή τετράγωνη καλύβα σπίτι, τάφο,  θα συμβούν όσα τρομερά έγραψε ο Ευριπίδης.

Τα δυο παιδιά του Αγαμέμνονα που δεν τον γνώρισαν σχεδόν, ο Ορέστης ήταν μωρό και η Ηλέκτρα παιδάκι όταν εκείνος έφυγε για την Τροία, ζουν μακριά από το παλάτι∙ πρόσφυγες. Η Ηλέκτρα, εξαναγκασμένη από τη μητέρα της σε γάμο με έναν απλό βοσκό, ζει μακριά από το παλάτι. Ο σύζυγός της όμως, από σεβασμό στη μεγάλη γενιά της, δεν την έχει αγγίξει και της συμπαρίσταται στο μίσος προς τη μητέρα της. Ο Ορέστης εξόριστος και εκείνος ζει μακριά από τις Μυκήνες. Όταν επιστρέφει, μαζί με την Ηλέκτρα, θα πάρει εκδίκηση για το αίμα του πατέρα, θα σκοτώσουν και την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο. Από εκεί και έπειτα τον λόγο έχουν οι Ερινύες οι οποίες τον κυνηγούν μέχρι την παρέμβαση, στο τέλος, του Απόλλωνα που θα φέρει τη λύση.

Ο θίασος της Κομεντί Φρανσαίζ προσπάθησε και αναπαρέστησε ένα κόσμο μεγάλης σκληρότητας. Ο σκηνοθέτης Ivo van Hove είδε την παράσταση «σαν ένα καθολικό έργο τέχνης με τη βαγκνερική σημασία του όρου, με την αίσθηση ίσως ότι μετέχουμε σε μια τελετουργία».  Κι ακόμα τόνισε πως «το να μιλάς για την κοινωνία σημαίνει να μιλάς για τον κόσμο. Οι Έλληνες θέτουν ένα θεμελιώδες ερώτημα: τι μας ενώνει αντί να μας χωρίζει; Αυτό είναι το κεντρικό ζήτημα στο έργο Ηλέκτρα/Ορέστης».  

Η Ηλέκτρα (Suliane Brahim)  και ο  Ορέστης  (Christophe Montenez), που διέπραξαν την τελετουργία του φόνου,  συγκλόνισαν με την αλήθεια  της υποκριτικής τους. Η Ηλέκτρα,  σε βαθμό παραλογισμού εναντίον της μητέρας και του Αίγισθου, γεμάτη από το μένος της αδικίας που έχει υποστεί και το πένθος για τον πατέρα που έχει στερηθεί, μετατρέπεται σε ένα εξωανθρώπινο ον που δεν βλέπει τίποτα πέρα από την εκδίκηση. Η εκφορά του λόγου προδίδει το ήθος, το μένος, την οργή, τη μανία. Το πτώμα του Αίγισθου συρμένο στα πόδια της,  θα βεβηλωθεί, θα σκυλευτεί, θα γυμνωθεί και θα ακρωτηριαστεί. Η ίδια θα κόψει το πέος του νεκρού, θα το δαγκώσει και θα το φτύσει πέρα. Το ασίγαστο μίσος τροφοδοτεί το μηχανισμό της εκδίκησης της αδικημένης, ορφανής κόρης.

Ο Ορέστης, στην αρχή διστακτικός και έπειτα συνεργός, μετά το φόνο της μητέρας, από θύτης και εκδικητής,  θα μεταβληθεί σε θύμα. Θα χάσει τον κόσμο και τη λογική του. Θα ουρλιάξει από την ενοχή και θα βουλιάξει στη λάσπη της ορχήστρας και στην τρέλα. Το αίμα της μητέρας είναι πιο δυνατό από το μίσος για την προδοσία της ή την απιστία της στον οίκο των Ατρειδών. Ο Πυλάδης, συμπαραστεκόμενος,  είναι πρόθυμος να περάσει από το μαχαίρι κάθε εκπρόσωπο της βασιλικής γενιάς.

Όλοι οι ήρωες που προσέρχονται στην ορχήστρα, από έναν ξύλινο διάδρομο, υποχρεωτικά θα βουλιάξουν στη λάσπη και κανείς δεν  θα βγει  καθαρός, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει. Ο Μενέλαος, η Ελένη, ο Τυνδάρεως, η Ερμιόνη, υπηρέτες, αγγελιοφόροι, Μυκηναίοι, ενώ για την Ηλέκτρα και τις γυναίκες του χορού αυτός είναι ο φυσικός χώρος όπου βρίσκει λίπασμα το μίσος και σ’ αυτόν θα ενταχθούν ο Ορέστης και ο Πυλάδης. 

Αίσθηση για την ένταση της απόδοσης της θείας μανίας έκανε ο χορός των μαινόμενων γυναικών στο μεγάλο χορικό. Οι γυναίκες εξίστανται, βακχεύουν– πώς αλλιώς θα μπορούσε να επιτευχθεί ο φόνος (σκηνή που θα ταίριαζε και στις  Βάκχες)  και αυτή ήταν η πιο δυνατή στα λυρικά της τραγωδίας που αναδεικνύει τον χορό σε έναν ακόμα πρωταγωνιστή επί σκηνής.

Ενδυματολογικά επικράτησε η λογική του εκσυγχρονισμού. Ο χορός ήταν πιο κοντά στο αναμενόμενο και αρμόζον στη λάσπη της ορχήστρας, ενώ οι εκπρόσωποι της βασιλείας, όλοι, άντρες  και γυναίκες,  παρουσιάστηκαν  σε μπλε ρουαγιάλ∙ τουαλέτες πανομοιότυπες οι γυναίκες, κοστούμια οι άντρες, σκούρο ο Τυνδάρεως. Η Ηλέκτρα με σορτσάκι και φανελάκι αθλητικό, μάλλον απομακρύνθηκε πολύ από το απαιτούμενο, ενώ το κουρεμένο κεφάλι απέδιδε το συμβατό με το πένθος της. 

Τα κρουστά επί σκηνής έδιναν τον τόνο στην ιερουργία της παράστασης και συνέβαλαν στον έλεο και τον φόβο του θεατή.

Η παράσταση  ανήκει στις εμβληματικές. Δικαιώνει το μεγάλο όνομα του θεάτρου και του ιδρυτή του, πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Γαλλικού  Ινστιτούτου της Ελλάδας, με αγγλικούς και ελληνικούς υπέρτιτλους, στο πλαίσιο του φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2019. Οι ηθοποιοί και οι συντελεστές όλοι αξίζουν τα συγχαρητήρια και τα μπράβο που τους φώναζε το κοινό όρθιο στις κερκίδες.

.