Τότε, είπε (ο Αντισθένης), καταστρέφονται οι πολιτείες, όταν δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τους ασήμαντους από τους σπουδαίους.
Καλύτερα, έλεγε (ο Αντισθένης), […] να μπλέξεις με κόρακες παρά με κόλακες· γιατί οι πρώτοι τρώνε νεκρούς, όμως οι δεύτεροι ζωντανούς.
(Ο Αντισθένης) συμβούλευε τους Αθηναίους να αποφασίσουν με ψηφοφορία ότι τα γαϊδούρια είναι άλογα· και καθώς εκείνοι το έβρισκαν παράλογο, «εδώ», τους λέει, «και στρατηγοί γίνονται σε σας χωρίς να έχουν καμιά γνώση, απλά και μόνο έχοντας εκλεγεί δι’ ανατάσεως της χειρός».
Σε κάποιον που επαινούσε την τρυφηλή ζωή είπε: «Μακάρι τα παιδιά των εχθρών μου να ζούσαν τρυφηλά».
Στο παλικαράκι που προσπαθούσε να αλλάξει προς το καλύτερο την εικόνα του για έναν γλύπτη είπε: «Για πες μου, αν ο χαλκός αποκτούσε φωνή, για ποιο πράγμα νομίζεις θα καμάρωνε;» Κι όταν εκείνο του απάντησε «για την ομορφιά του», « δεν ντρέπεσαι λοιπόν», του λέει, «να παίρνεις την ίδια χαρά με ένα άψυχο πράγμα;»
‒ Για έλα, λοιπόν, είπε ο Σωκράτης, πες μας, Αντισθένη, πώς γίνεται, ενώ έχεις τόσο λίγα, να καυχιέσαι για πλούτο;
‒ Γιατί νομίζω, φίλοι μου, πως οι άνθρωποι δεν έχουν μέσα στο σπίτι τους τα πλούτη και τη φτώχια, αλλά μέσα στις ψυχές τους.
Όταν τον ρώτησαν ποιο ήταν το κέρδος του από τη φιλοσοφία, είπε: « Το να μπορώ να επικοινωνώ με τον εαυτό μου».
Ο Αντισθένης […] φωνάζει για τον Θεό των πάντων: « δεν γίνεται γνωστός μέσω μιας εικόνας, δεν γίνεται ορατός με το μάτι, δεν μοιάζει με τίποτε·»
Τότε, είπε (ο Αντισθένης), καταστρέφονται οι πολιτείες, όταν δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τους ασήμαντους από τους σπουδαίους.
(Η επανάληψη της ρήσης, προς
προβληματισμό και εμπέδωση…)
* Ο Αντισθένης (455-360 π. Χ.) είναι Αθηναίος φιλόσοφος. Θεωρείται ως ο ιδρυτής της Κυνικής φιλοσοφίας, την οποία διαμόρφωσε αποφασιστικότερα ο φίλος του Διογένης, ο αποκληθείς Κύων λόγω του τρόπου ζωής του (από αυτή την προσωνυμία του Διογένη πήρε το όνομά της η σχολή των Κυνικών). Ο πατέρας τού Αντισθένη ήταν Αθηναίος πολίτης και η μητέρα του δούλη από τη Θράκη. Αρχικά διετέλεσε μαθητής του σοφιστή Γοργία, αλλά αργότερα εγκατέλειψε τη ρητορική και προσκολλήθηκε με πάθος στον Σωκράτη. Συνέγραψε πολλά έργα (διαλόγους, ρητορικά σχεδιάσματα κ.ά.), από τα οποία σώζονται ελάχιστα σπαράγματα. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον της φιλοσοφίας του Αντισθένη, οι κυριότερες αρχές της οποίας βασίζονται στη διδασκαλία του Σωκράτη, παρουσιάζει η πρακτική ηθική του. Δίδασκε το ιδανικό της αυτογνωσίας και ταύτιζε την αρετή όχι με τη γνώση, αλλά με την εργασία και την αυτοπειθαρχία. Πρόβαλλε ως ηθικό στόχο του ανθρώπου την εσωτερική ελευθερία και ανεξαρτησία από καθετί περιττό, υψώνοντας ως αγαθό της ζωής του την ολιγάρκεια, αυτάρκεια και την ταπεινοφροσύνη. Υποστήριζε την επιστροφή στον τρόπο ζωής που επιβάλλει η φύση, απορρίπτοντας τον ανθρώπινο πολιτισμό και τα αγαθά του ως παρέκβαση του κατά φύση βίου. Κήρυξε τον πόλεμο κατά της ηδονής ‒ είναι γνωστό το ρητό του ότι προτιμούσε να τρελαθεί παρά να νιώσει ηδονή (μανείην μᾶλλον ἢ ἡσθείην). Υπήρξε αντίπαλος του Πλάτωνα, του οποίου η θεωρία για τις ιδέες τού ήταν ακατανόητη. Τέλος, ήλθε σε αντίθεση με την πολυθεΐα της ελληνικής λαϊκής θρησκείας και απέρριψε τον θρησκευτικό ανθρωπομορφισμό, τείνοντας στον μονοθεϊσμό.
Συγχαρητήρια, Γεωργία! Καίρια η επιλογή των ρήσεων του Αντισθένη και βέβαια, πολύ καλή μετάφραση και αναφορά στις πληροφορίες για τον ίδιο.
Ήθελα να σε ρωτήσω, έχουν σωθεί σπαράγματα από τα γραπτά του ίδιου ή τα αναφέρει ο Διογένης ο Λαέρτιος;
Φιλιά και καληνύχτα! Γιολάντα