Ακολουθώντας την περίφημη ηρακλείτεια σκέψη, θα μπορούσαμε να πούμε πως ένας άνθρωπος ποτέ δεν μένει πραγματικά ίδιος στο πέρασμα του χρόνου. Επομένως, όσες φορές και αν εκείνος επισκεφθεί το οποιοδήποτε κείμενο, πάντοτε θα προκύπτει μία καινούργια ανάγνωση, η οποία μπορεί να συμπληρώνει ή κάποτε να ανατρέπει τις προηγούμενές της.
Βεβαίως, από τον κανόνα αυτόν δεν εξαιρείται η σπουδαία ποίηση, εφόσον ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι το ανεξάντλητο της βαθιάς της ουσίας, με τις διαρκείς αιτίες και αφορμές που δίνει για συγκίνηση και στοχασμό. Με αυτές τις σκέψεις βρισκόμαστε μπροστά στο βιβλίο της ακάματης λειτουργού των γραμμάτων μας Ελένης Λαδιά «Ο Αγαπημένος του Όντος. Δοκίμια για την ποίηση του Δ.Π. Παπαδίτσα» (εκδόσεις Αρμός, γ’ έκδοση, 2020).
Η ενασχόληση της Ελένης Λαδιά με το έργο του σημαντικού ποιητή της α’ μεταπολεμικής γενιάς Δ.Π. Παπαδίτσα (1922-1987) δεν είναι νεόκοπη. Όσον αφορά τον «Αγαπημένο του Όντος», έχουν προηγηθεί άλλες δύο εκδόσεις του βιβλίου, η πρώτη από τις εκδόσεις Imago το 1984, και η δεύτερη από τις εκδόσεις Λογείον το 2011, ενώ δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε εδώ και το άλλο βιβλίο-ορόσημο της Ελένης Λαδιά, τη μελέτη «Ποιητές και αρχαία Ελλάδα (Σικελιανός-Σεφέρης-Παπαδίτσας)» (εκδόσεις Αρμός, β’ έκδοση, 2017).
Σε μίαν ευτυχή για την ελληνική λογοτεχνία συνθήκη, η πνευματική συγγένεια του Δ.Π. Παπαδίτσα με την Ελένη Λαδιά απέδωσε μία βαθιά φιλία, καθώς και συνεργασία στις ανεπίληπτες μεταφράσεις των Ορφικών ύμνων (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, ε’ έκδοση, 2003), των Ομηρικών ύμνων (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, δ’ έκδοση, 2003) και της Ραψωδίας λ’ της Οδύσσειας (εκδόσεις Αρμός, 2004). Περιστατικά της φιλίας τους απέδωσε η Λαδιά στο συγκλονιστικό έργο της «Η εσωγραφία μιας πεζογράφου. Από ένα ψυχοπνευματικόν μυθιστόρημα» (εκδόσεις Αρμός, 2019 – βλ. σελ. 181-226, 337-342).
Επιστρέφουμε όμως στον «Αγαπημένο του Όντος» και σημειώνουμε τους τίτλους των κεφαλαίων του βιβλίου. Το πρώτο μέρος αποτελούν τα εξής δοκίμια: «Ο αγαπημένος του όντος», «Η δενδρολατρία», «Η αυτοαναίρεση (Μία βασική έννοια)», «Αισθητικές παρατηρήσεις», «Η συμπαντική υφή», «Θεμελιώδεις ιδέες», «Η ασώματη (ένα ποίημα ερωτικής οντολογίας)». Στο δεύτερο μέρος συναντούμε τα «Μεταθανάτια κείμενα», «Η ημιτελής σύνθεση: Σκάμανδρος», «Ο Δ.Π. Παπαδίτσας, η κοσμογονία και το τελευταίο ποίημα», «Όπως ο Ενδυμίων», «Η έννοια της διάρκειας στην ποίηση του Δ.Π. Παπαδίτσα», «Ένα αστροκέντητο πρωτόλειο», ενώ στο τέλος του βιβλίου υπάρχει εκτενής βιβλιογραφική αποτύπωση του έργου του ποιητή.
Το φιλοσοφικό υπόβαθρο και η φιλοσοφική κατάσταση, η συνάντηση με το αρχαιοελληνικό πνεύμα, το ένθεο βίωμα, η γλωσσική λεπτότητα και δυναμική, η εικονοπλαστική δεινότητα, η πλατιά συνείδηση, το γήινο και το συμπαντιαίο – η Ελένη Λαδιά ανιχνεύει και αποδίδει με θαυμαστή εμβρίθεια και διαύγεια (δηλαδή καταπώς τους πρέπει) όλα τα ρίγη, όλα τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ποίησης του Παπαδίτσα.
Σημειώνουμε επίσης πως από τα κείμενα με τα οποία εμπλουτίζεται η νέα έκδοση, τα δύο τελευταία είναι γραμμένα μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 2010 (πρωτοδημοσιευμένα στο διαδικτυακό περιοδικό «Διάστιχο»), δείγμα κι αυτό ενδεικτικό της πολύχρονης και αγαπητικής ενασχόλησης της Ε. Λαδιά με το έργο του Δ.Π. Παπαδίτσα.
Κλείνουμε με τον λόγο της ίδιας της Ελένης Λαδιά: «Οι ποιητικές εικόνες του Παπαδίτσα περικλείουν το σύμπαν, διότι, όπως θα έλεγε ο Ηράκλειτος, ούτε λέγουν, ούτε κρύπτουν, αλλά σημαίνουν. […] Η ποίησή του είναι συμπαντική, ακριβώς γιατί το υποκείμενο σπάει τα όρια του αυτισμού του και διαχέεται παντού, ανακαλύπτοντας την “άχνα του όντος” σε όλο τον ενόργανο και ανόργανο κόσμο, σε όλα τα αστρικά και τα γήινα».
