Σκέψεις πάνω στο έργο «Το νησί με τις λέξεις που αγαπάνε» του Μάνου Κοντολέων

 Κλείνω τα μάτια μου και φαντάζομαι ένα νησί με ένα απάνεμο λιμανάκι όπου τα κύματα ψιθυρίζουν λέξεις όπως ισότητα, δικαιοσύνη, ελευθερία, αλληλεγγύη. Ανοίγω τα μάτια μου και κρατώ στα χέρια μου το βιβλίο «Το νησί με τις λέξεις που αγαπάνε» του Μάνου Κοντολέων.

Το νέο λογοτεχνικό βιβλίο του Μάνου Κοντολέων έρχεται να συντροφεύσει τα δύο προγενέστερα «Οι δίδυμοι ήλιοι της Ποντικούπολης» αλλά και το «Ο Φωκίων δεν ήταν ελάφι». Να συντροφεύσει αλλά και να συγκεκριμενοποιήσει τη λύση σε έναν ιδεολογικό προβληματισμό που ο Μάνος Κοντολέων έχει ξεκινήσει από τα δύο προγενέστερα έργα και όχι μόνο σε αυτά. Στο νέο βιβλίο οι ήρωες είναι άνθρωποι, πρόσωπα. Οι νέοι αναγνώστες διαβάζοντας, προβληματίζονται, σκέφτονται και κρίνουν την ιστορία που διαβάζουν, αφυπνίζονται.

Η προσεγμένη εικονογράφηση της Κατερίνας Βερούτσου και το ιδιαίτερης υφής και χρωμάτων εξώφυλλο προμηνύει ένα υπέροχο βιβλίο. Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη ενώ φράσεις όπως του Ρίτσου, του Λόρκα, του Βιζυηνού δίνουν αφόρμηση στα κεφάλαια, μυώντας τους νέους αναγνώστες στα κείμενα αυτά.

Στο νησί με τις λέξεις που αγαπάνε οι ήρωές του άνθρωποι ενός νησιού που καταστρέφεται αναζητούν την σημασία που έχουν οι λέξεις, όταν συντεταγμένες στη σύνθεση μίας ιστορίας, προσπαθούν να δηλώσουν το βαθύτερο νόημα της ζωής. Ο ηγεμόνας και η αρχόντισσα του νησιού, ένα άκληρο ζευγάρι, αναζητούν αυτόν που θα τους διαδεχθεί μέσα από τους κατοίκους του νησιού και ανακοινώνουν έναν συγγραφικό διαγωνισμό. Έρχονται στα χέρια τους έξι φάκελοι με  ιστορίες. Σπονδυλωτά και μέσα από ένα κρεσέντο σημαντικότητας ξεδιπλώνονται ιστορίες για την αγάπη, την αδερφική αγάπη , την αγάπη της μητέρας του πατέρα ενώ από την ιστορία στον κόκκινο φάκελο, το πουλί τριανταφυλλί καταλαβαίνουμε ότι η λύση θα δοθεί ή τουλάχιστον έτσι ελπίζουμε από τα παιδιά, την ιστορία στον ασημί φάκελο.

Πρόκειται για ένα βαθιά στοχαστικό κείμενο, αλληγορικό με συμβολισμούς και πολλές παράλληλες αναγνώσεις. Ο αναγνώστης πρέπει να σκεφτεί πέραν από τις λέξεις. Το βιβλίο είναι ένας κωδικοποιημένος χάρτης του νησιού με τις λέξεις που αγαπάνε. Διαβάζοντας σε μία πρώτη ανάγνωση, μπορεί να φωτίσει μία όψη των νοημάτων του. Αποκρυπτογραφώντας το, διαφαίνεται ένα δευτερεύον κείμενο εξίσου σπουδαίο στη σύλληψή του, κρύβει έναν θησαυρό που αξίζει να ανακαλυφθεί. Η ιδέα μίας επανάστασης αλλά και η συνεργασία και η κοινή προσπάθεια για το καλό όλων είναι αξίες που διαπερνούν το έργο. Ο συγγραφέας προτάσσει την αξία της ανιδιοτελούς αγάπης, προβάλλει πρόσωπα όπως η μάνα, η αδερφή, ο πατέρας που ανεβαίνει στον ουρανό για να φέρει το καλοκαίρι. Είναι το έργο ένα ταξίδι στις λέξεις που αγαπάνε, στην σημασία της αγάπης, του έρωτα. Αποτελεί μία διέξοδο στον περιχαρακωμένο κόσμο που ζούμε, είναι ένα μικρό ταξίδι της σκέψης, μία ανάσα χωρίς μάσκες, σκοτεινές σκέψεις.

Σε αρκετά σημεία ο συγγραφέας συνομιλεί με τον αναγνώστη σε μια προσπάθεια να τον φέρει κοντά του να γνωρίσει τους ήρωες, τον ηγεμόνα και την αρχόντισσα του νησιού. Σαν να είναι καθισμένοι δίπλα στο τζάκι, στη ζέστη, και το φως που εκπέμπουν οι φλόγες και να θέλει ο συγγραφέας να διαβάσουν όλοι μαζί τις ιστορίες με τις λέξεις που αγαπάνε. Μαζί ανοίγουν έναν ένα τους φακέλους με τις ιστορίες και διαβάζουν, σκέφτονται και στοχάζονται πέραν από τις λέξεις τα σημαινόμενα. Όλοι μαζί παίρνουν την τελική απόφαση. Η συλλογική προσπάθεια, η σημασία της από κοινού απόφασης για την αλλαγή.

Το νησί με τις λέξεις που αγαπάνε θέλει να μας κάνει να ξαναγίνουμε άνθρωποι, να αγαπήσουμε τα σημαντικά να προσπαθήσουμε από κοινού.

Η Βασιλική Ρεσβάνη είναι εκπαιδευτικός, Υπ. Διδάκτωρ Παν/μιου Πατρών