ΕΡΑΣΙΠΛΟΚΑΜΟΣ

        Το ποιητικό και μελωδικό επίθετο ἐρασιπλόκαμος-ον της αρχαίας ελληνικής είναι σύνθετο· με πρώτο συνθετικό το ἐρασι- που προέρχεται από το ρήμα ἐράω-ῶ, ἔραμαι= είμαι ερωτευμένος ‒ παράγωγα του οποίου είναι οι λέξεις ἔρως, ἐραστής, ἐράσμιος και τα συναφή ‒, και δεύτερο συνθετικό το ουσιαστικό πλόκαμος (← πλέκω ) = πλεξίδα, μπούκλα μαλλιών. Προσδιορίζει γυναικεία πρόσωπα και δηλώνει  αυτήν που έχει ελκυστικές πλεξίδες. Τη λέξη αυτή θα τη γνωρίσουμε εδώ σε ένα σωζόμενο σπάραγμα του λυρικού ποιητή ΄Ιβυκου.

     Ο ΄Ιβυκος γεννήθηκε τα πρώτα χρόνια τού 6^ου αι. π. Χ. στο Ρήγιο της Κάτω Ιταλίας, απ’ όπου πήγε στη Σάμο, όπως και ο Ανακρέων, προσκαλεσμένος του  τυράννου Πολυκράτη‒ οι δύο ποιητές θα συνυπήρξαν για κάποιο διάστημα. Εκεί, εκφράζοντας και τις προτιμήσεις του προστάτη του, καλλιέργησε την ερωτική ποίηση, γράφοντας ερωτικούς στίχους για τα αγόρια του ανακτορικού περιβάλλοντος.

      Ο αρχαίος κόσμος θεωρούσε τον ΄Ιβυκο ως τον πιο ερωτικό ποιητή από όλους τους λυρικούς. Τα λίγα αποσπάσματα που έχουν σωθεί από το έργο του τα διακρίνει περιγραφική δύναμη, τα δε ερωτικά είναι γεμάτα ένταση και πάθος ανάλογο με αυτό της Σαπφώς. Με τη μεγάλη Λέσβια ποιήτρια μοιράζεται ο ΄Ιβυκος και ένα άλλο χαρακτηριστικό, την αγάπη για τη φύση, που του εμπνέει εξαιρετικά ζωντανές και πλούσιες εικόνες.

     Για τον θάνατό του υπάρχει ο θρύλος ότι σκοτώθηκε από ληστές κοντά στην Κόρινθο και ότι, καθώς ξεψυχούσε, κάλεσε τους μόνους μάρτυρες του φόνου του, τους  γερανούς που πετούσαν εκείνη τη στιγμή, να πάρουν εκδίκηση. Αργότερα, περιφερόμενοι οι ληστές είδαν τα πουλιά, και ένας από αυτούς είπε ειρωνικά: ἴδε οἱ τοῦ Ἰβύκου ἔκδικοι, δηλαδή « ιδού οι εκδικητές του ΄Ιβυκου». Κάποιος πολίτης που τον άκουσε τον κατήγγειλε, έγιναν ανακρίσεις, αποκαλύφθηκε η δολοφονία, και οι ληστές τιμωρήθηκαν.  Σύμφωνα ωστόσο με ένα επίγραμμα ο τάφος του ήταν στο Ρήγιο.

    Το σπάραγμα που παραθέτουμε θεωρείται ότι ανήκει σε ένα ποίημα σχετικό με την άλωση της Τροίας, καθώς αναφέρεται στην Τρωαδίτισσα βασιλοκόρη Κασσάνδρα:

                                γλαυκώπιδα Κασσάνδραν,

                                ἐρασιπλόκαμον κούραν Πριάμου,

                                    φᾶμις ἔχησι βροτῶν

                                           Σε μετάφραση

                      τη λαμπρομμάτα την Κασσάνδρα,

                 του Πρίαμου την κόρη με τα ελκυστικά πλεμάτια των μαλλιών της,

                 η φήμη των θνητών την περιβάλλει

    Το θαυμάσιο επίθετο ἐρασιπλόκαμος, άλλο ένα δημιούργημα της ελληνικής ποίησης,  αποδίδει την εκζήτηση με την οποία χτένιζαν τα μαλλιά τους οι γυναίκες της αρχαιότητας και μας φέρνει στον νου τα περίπλοκα χτενίσματα των αρχαϊκών κορών και των Καρυατίδων της Ακρόπολης.

————————————————————————————————