Η Κίνα, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, άνοιγε άλλη μια φορά τις πύλες της. Αυτή τη φορά εκούσια κι όχι με τη βία όπως συνέβη φέρ’ ειπείν τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ου. Στο Πεκίνο μάλιστα, των εκατομμυρίων κατοίκων εκτός από το όπως είναι ευνόητο, ολιγάριθμο προσωπικό της Πρεσβείας μας, ζούσε μόνιμα μια μόνο Ελληνίδα, η σύζυγος του Ισλανδού διευθυντή του εκεί ξενοδοχείου «Χίλτον». Πέρα από τις κατ’ οίκον συγκεντρώσεις και τις συνεστιάσεις και τις ανταλλαγές εθιμοτυπικών επισκέψεων, οι δυτικοευρωπαίοι, οι Αυστραλοί και οι Αμερικανοί, είχαμε στη διάθεσή μας άλλους δύο τρόπους από κοινού διασκέδασης. Να βρεθούμε για ένα ποτό κι ενδεχομένως για ένα πρόχειρο δείπνο στη μοναδική μπυραρία, που λειτουργούσε τότε εκεί, συνήθως κατάμεστη, στη καρδιά της σινικής πρωτεύουσας ή να περάσουμε το βράδυ της Παρασκευής στον ευρύχωρο κήπο μιας, από τις τέσσερις μεγάλες Πρεσβείες, οι οποίες μας καλούσαν διαδοχικά με αντίστοιχα τηλεφωνήματα ή και τηλεγραφήματα. Έτσι το προσωπικό της γαλλικής, αγγλικής, αμερικανικής και καναδικής αντιπροσωπείας μας φιλοξενούσε όλους εμάς, αφού πληρώναμε τα δύο πρώτα ποτά, στο τέλος της εργάσιμης εβδομάδας.

 Το πολυπόθητο συνθηματικό τετραγράμματο «T.G.I.F,» δηλαδή τα αρχικά της σχεδόν ιερής φράσης «Thank God is Friday» πηγαινοερχόταν από στόμα σε στόμα τα πρωινά της Παρασκευής. Σαν ηλεκτρόνιο ευδαιμονίας, η υπενθύμιση της εξαίσιας Παρασκευής των απολαύσεων, που θα κυλούσε μέσα σ’ ένα βέβαιο κλίμα χαλάρωσης και ημιμέθης, έδινε ένα άλλο χρώμα στη ζωή μας, επικαλούμενη τις προσωπικές μας ρίζες, την ταυτότητα των ατομικών μας ηδονών, όλο εκείνο το παρελθόν της ευφορίας που γνωρίσαμε στη Δύση προτού κάνουμε την πατρίδα του Κομφούκιου και τον Μάιο Τσε Τουνγκ δεύτερο σπίτι μας. Εκείνη ακριβώς την περίοδο βίωσα τέσσερα συνεχή Χριστούγεννα στο Πεκίνο, στην ίδια πάντα μπυραρία, εμφανώς μεικτού ύφους, που ήθελε να ικανοποιήσει οπωσδήποτε όλα ανεξαιρέτως τα γούστα των διεθνών πελατών του, αλλά και των εύπορων Κινέζων της περιοχής, οι οποίοι είχαν αρχίσει ήδη να πολλαπλασιάζονται καθημερινά στο Πεκίνο σαν τα μανιτάρια.

Όλο και κάποιοι, φίλοι Κινέζοι, θυμάμαι, άρχιζαν σιγά σιγά να μας συνοδεύουν, δειλά στην αρχή, περισσότερο αυθόρμητα στη συνέχεια, τόσο στους κήπους των Πρεσβειών που προανέφερα, όσο και στο φιλόξενο στέκι των διαπολιτισμικών οσμώσεων, το «Σπίτι της μπύρας», όπως δήλωνε η τεράστια ταμπέλα της εισόδου του. Εκεί άκουσα για πρώτη φορά μικρά σύνολα μουσικής, κυρίως τζαζ και ροκ, αλλά και μπλουζ, τα οποία στελέχωναν νεαροί, Κινέζοι, αληθινοί δεξιοτέχνες. Χωρίς να έχουν βγει έξω από τα σύνορα της Κίνας, είχαν καταφέρει να αφομοιώσουν τα «ξένα» ρεύματα της μουσικής, σύγχρονα και μη, επιζώντας την αποδοχή μας, την καθημερινή, ει δυνατόν, επιδοκιμασία μας. Προοδευτικά μάλιστα ανταποκρίνονταν και στις περισσότερες παραγγελίες των θαμώνων.

 Όταν άκουσα εκεί για πρώτη φορά τα «Καλά Χριστούγεννα» του Τζον Λένον και της Γιόκο Όνο, αυτό το λυρικό ύμνο της προοδευτικής ποπ, να τον αποδίδουν με υποδειγματική συνέπεια και επαγγελματική αβρότητα οι Κινέζοι μας, με τους οποίους, περιττό να το τονίσουν, είχαμε ήδη ανάπτυξη ιδιαίτερες φιλίες, διεπίστωσα ότι η όλη προσέγγιση της Κίνας με τη Δύση, σ’ όλους σχεδόν τους τομείς, ήταν υπόθεση μόλις λίγων χρόνων. Κι έτσι έγινε. Όσα σχεδίαζαν οι ιθύνοντες του Πεκίνου και των δυτικών χωρών, πέρασαν μέσα από τις νότες των δημοφιλών μουσικών έργων, προετοιμάζοντας με τον τρόπο τους την ειδικότερη σύγκλιση, η οποία θα οδηγούσε την Κίνα του ενός δισεκατομμυρίου τριακοσίων, τότε, εκατομμυρίων στα ενδότερα της δυτικής αγοράς και όχι μόνον.

Τα Χριστούγεννα αποτελούσαν το αποκορύφωμα της διαλεκτικής επαφής, του ανεπίσημου αλλά τόσο ουσιαστικού διαλόγου των ετεροτήτων.

Το πνεύμα της εορτής των Χριστουγέννων ήταν, μεταξύ άλλων, η εμπεδωση μιας ειλικρινούς ανοχής-πρόσληψης του άλλου. Μέσα από τους ανοικτούς μουσικούς δρόμους του Κολτρέϊν, του Μάιλς Ντέιβις και του Χέρμπι Χάνκοκ, «εμείς» κι «αυτοί» μπορούσαμε επιτέλους να περάσουμε από την περιώνυμη «διπλωματία του πινγκ-πονγκ», η οποία πρώτη φορά έφερε κοντά σε μας τους Κινέζους μεταπολεμικά, στην εμπειρία ευρύτερων ανταλλαγών πάσης φύσεως.

 Όρθιοι, με απαραίτητο ποτό στο χέρι, αρχίζαμε να μαθαίνουμε κινέζικα στην πράξη, να διορθώσουμε με τη σειρά μας την προφορά των πρώτων αγγλικών λέξεων, τις οποίες δοκίμαζαν γελώντας αμήχανοι οι Κινέζοι στο «Σπίτι της μπύρας». Η ελεγχόμενη χρήση του αλκοόλ, ένα ακόμη συμφραζόμενο των σινικών Χριστουγέννων, βοηθούσε πολύ την επικοινωνιακή δράση σε αμφίδρομη βάση. Ο πολιτισμός ήταν μία χριστουγεννιάτικη επιμειξία, όπου η γέφυρα της μουσικής λύγιζε κάτω από το βάρος της αδήριτης ανάγκης για όλο και μεγαλύτερη συναντίληψη, για όλο και βαθύτερη γνώση του ευπρόσδεκτου «άλλου». Η αισθησιακή έλξη μεταξύ των συγκεκριμένων αυτών εκπροσώπων των διάφορων φυλών, που συνωστίζονταν, παραμονές κι ανήμερα των Χριστουγέννων αψηφώντας το πηχτό χιόνι, στο μικρό για την περίσταση «Σπίτι της μπύρας», δεν άργησε να τελεσφορήσει ερωτικά. Έτσι τα Χριστούγεννα απετέλεσαν την ιδεώδη συγκυρία για μια ενδελεχή, αλληλοκατανόηση και των σωμάτων. Ό,τι δηλαδή έδινε στη γιορτή μιαν ιδιαίτερα αυξημένη σημασία.