Καυτή άμμος και ήλιος αλύπητος του καλοκαιριού. Στην εσχατιά της Ελλάδας, στην άκρη της δύσης, στην κορυφή της Κέρκυρας που κοιτάει από τη μια την Ιταλία κι από την άλλη τη στεριά της Αλβανίας και της Ελλάδας, μέσα στην άμμο γεμίζει ομορφιά το τοπίο μια συστάδα από κρινάκια της άμμου. Στο βόρεια ακτογραμμή του νησιού που σημαδεύει τον περίπλου που κάποτε έκανε ο στόλος των Αθηναίων ορμώμενος για τη Σικελική εκστρατεία (415 π.Χ.) -όταν γεμάτος φιλοδοξία και όνειρα κίνησε για την καταστροφή[1]– τα κρινάκια κοιτούν στωικά κάθε μεσοκαλόκαιρο τα καμώματα των ανθρώπων. Πέρασαν κι άλλοι στόλοι και πειρατές και ο Μπαρμπαρόσσας[2] ο ίδιος, όλοι αγέρωχοι και εφήμεροι στα πρόσκαιρα ρεσάλτα τους στην απλωμένη παραλία.
Ο ήλιος πέφτει πορφυρός μέσα στη θάλασσα και κοκκινίζει τα νερά και τα φέγγη του ουρανού, το κύμα χτυπάει με βοή την παραλία και ο μαΐστρος δείχνει τη δύναμή του. Στην απέραντη ακτή του βορρά, εκεί που ξεκινά μετά το στενό της Αλβανίας, η ανοιχτή θάλασσα καλεί με όλα της τα θέλγητρα σαν τις σειρήνες του Οδυσσέα. Γητεύει το νου και την απαντοχή μας για ταξίδια κι εκεί που όλα σπρώχνουν στη φυγή, μικρές ξεχασμένες παρουσίες χαϊδεύουν τις άκρες των ποδιών μας. Μουρμουρίζουν την ομορφιά της γης και θωπεύουν τις μνήμες. Κρινάκια απαλά με τρυφερή κι απόκοσμη μυρωδιά που στολίζει το δειλινό, κρινάκια της δύναμης και της απελπισίας της άμμου, στέκουν εκεί σα σημάδι μιας δύναμης που μάχεται να δώσει ζωή. Χαμηλό κι απέριττο στολίδι του αμμόλοφου κοιτάει διψασμένα το νερό της θάλασσας και περιμένει τις στάλες που φέρνει το κύμα. Ψιχάλες στην άνυδρη αμμουδιά, αρμύρα στη απαντοχή του βολβού που περιμένει τη θαλασσινή βροχή να τον ζωντανέψει.
Εικόνα 1 Pancratium maritimum
Το Pancratium maritimum φύεται ανάλαφρα και ταπεινά στην αμμουδιά μέσα στην καυτή άμμο. Κραταιό κι όμως εύθραυστο, απαλό κι όμως ακλόνητο μέσα στην πυρωμένη αμμουδιά, ντελικάτο και αέρινο, εκλεπτυσμένο και ανθεκτικό στη βαναυσότητα των αέρηδων. Φυτρώνει εκεί και κοσμεί με μια διαχρονική ομορφιά το άνυδρο τοπίο και σε βάνει να σκεφτείς πως η ζωή χρειάζεται ίσως μόνο μερικές στάλες, έστω κι αλμυρές για να ανθίσει, έστω κι αν είναι δάκρυα του πελάγους.
Κρινάκια της θάλασσας, κρινάκια της άμμου μπορούν να φυτρώνουν στην έρημο της παραλίας, στο μεσουράνημα του καλοκαιριού με μια θεϊκή δύναμη να τους φυσάει ζωή με αβρότητα και απόκοσμο κάλλος. «Κρινάκια της Παναγίας» τα είπαν γιατί ανθούν το Δεκαπενταύγουστο, ίσως και γιατί η θεϊκή τους υπόσταση που υπερβαίνει τις ανάγκες της φύσης για χώματα πλούσια και νερά και σκιερούς τόπους, τα κάνει να ξεχωρίζουν, καθώς αρκούνται στην αλμύρα της ψυχής του πελάγους και στην καυτή φωλιά της άμμου.
Εκλεπτυσμένη ομορφιά που αποτυπώθηκε από την αρχαιότητα στις τοιχογραφίες της Κρήτης και της Θήρας και σφράγισε με την αέρινη γραμμή της την τέχνη και τη χαρά της ζωής. Το θαλασσόκρινο είναι μια τέχνη από μόνο του, ένας θαυμασμός του τοπίου και της αισθητικής που αποπνέει η απλότητα. Η δύναμη που ξεπηδάει από τις απέριττες γραμμές της ωραιότητας που αναδίνει η έκφραση των αισθημάτων της φύσης.
Εικόνα 2 Αμνισός, Έπαυλη, Νεοανακτορική περίοδος (1600 – 1500 π.Χ.)
Εικόνα 3 Τοιχογραφία των κρίνων[3]
Θα τάλεγα κρινάκια της απαντοχής και των απαλών αρωμάτων που τα δειλινά σκορπούν μια ξεχωριστή ευωδιά, μόνο στους μυημένους περαστικούς που φέρνουν στο πέλαγος τη θλίψη τους και την απλώνουν στις αμμουδιές να στερέψει. Κρινάκια της καρτερίας που ζουν μέσα στους διάπυρους ξανθούς κόκκους και αντέχουν χωρίς να ρωτάνε τα πυρφόρα βέλη του ήλιου «πως και γιατί». Στέκουν εκεί και γίνονται ολοκαύτωμα στην άμμο που τα θρέφει. Ξεχασμένα στην άκρη της θάλασσας μοιάζουν να περιμένουν το άπειρο της νύχτας και της λήθης.
Τίποτα πιο αληθινό από το ποίημα του Χρίστου Μπελλέ:
Κρίνα
τ’ Αυγούστου και του πέλαγου
των μελτεμιών και της αρμύρας…
Κρίνα
της Παναγιάς και της πανσέληνου
της άμμου της ξανθιάς και της αγρύπνιας…
Κρίνα
της μνημοσύνης και της θύμησης
μες στο χρυσό και το γλαυκό συνταιριασμένα…
άσπρα καράβια των ονείρων μου…
Χρίστος Μπελλές, «Κρίνα λευκά της άμμου και τ’ Αυγούστου», Ίμερος”, Ελληνικά Γράμματα, 2006.
[1] Θουκιδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου, Στ.30, μετάφραση Π. Ξιφάρα, Εκδοτικός Οίκος Ζαχαρόπουλος, 1954.
[2] Εκστρατεία των Τούρκων με αρχηγό στόλου τον Μπαρμπαρόσσα το 1537, ανεπιτυχής στην κατάληψη του νησιού.
[3] Τοιχογραφία των κρίνων ή της άνοιξης. Τέλη Μεσοκυκλαδικής περιόδου, π. 1650 π.Χ. Θήρα, Ακρωτήρι(συγκρότημα Δ,δωμάτιο Δ2). Διαστάσεις 250 x260 εκ. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
