Red Light District
Κάθε που λέω να επιστρέφω στη θέση μου
στα δεξιά της ορχήστρας
με το γδαρμένο, ξεβαμμένο ξύλινο πάτωμα
τις νύχτες που δεν μπορώ να κοιμηθώ
σ’ εκείνο το υπόγειο
του Esperia
αγγίζω μνήμες εφήμερες
απλωμένες νωχελικά δεσποινίδες
ή σε όρθια θέση
σε ώρα
αναψυχής.
Ολόκληρη η Μεσόγειο
δεν είχε ξαναματαδεί
γυναίκα σαν εμένα.
Οι αυλικοί
Οι βαθμοφόροι
Ειρηνευτές
Οι κουρασμένοι
Οι πληκτικοί
Νοικοκυραίοι
Από τη Βηρυτό, την Αλεξάνδρεια,
την Κύπρο ολάκερη
την ψύχρα του Βορρά
και τα χρωματιστά παζάρια
της Ανατολής
Αφήναν κάτω τα κράνη τους και τα μαχαίρια
–μεγάλα, βαριά, καθαρά μέταλλα–
ξεδέναν τα κορδόνια τους
μ’ αδέξιες χειρονομίες
σα μεθυσμένοι από τη στίλβη
του παρόντος
μια μεταμφίεση πυγμής
και στην αφή μου γίνονταν ξανά μωρά
που τα κρατούσα και τα θήλαζα
κι ήξερα μέσα μου
πως θα γεράσουν.
Κι ούτε που μ’ έγνοιαξε, στ’ αλήθεια, και πολύ
σαν ο στρατιώτης εκείνος απ’ τις Βάσεις
μου ’πε πως κάποτε, στ’ αυτί, «τούτη θα πέσει η πόλη».
Ανάμεσα σ’ εμένα και σ’ εκείνη
είχε μεσολαβήσει μια προκαταβολική εγκατάλειψη
ένα συρματόδετο εμπόδιο
μια ευτυχία αδοκίμαστη
μια απόσπαση·
όπως σφιγμένα δάχτυλα
την άγνωστη ώρα
του ύπνου.
Εγώ ξέμεινα πίσω
μετανoιωμένη ή αμετάνοιωτη
τι σημασία έχει;
–κανείς δεν είναι άλλωστε να περιμένει εμένα–
κι ούτε που θα ’θελα –σαν όλους τους– ποτέ μου να γυρίσω.
(Η δική μας η κουζίνα σήμερα είναι γεμάτη, λένε, απ’ τ’ άρβυλα
του στρατού.)
Δε θα μου λείψει η ερημιά
τοπία θαλασσόβρεχτα
ναυτάκια ντυμένα στ’ ασπρογάλανα
κι ο καπετάνιος εκείνος που θαλασσοπνίγηκε
ούτε της νύχτας το κελί
κι οι γυναίκες εκείνες
στα καλντερίμια
πώς κουβεντιάζουν·
ούτε οι σπαρταριστοί χοροί που εχόρευε η γενιά μου
και το κορμί το ριγηλό της νιότης
ούτε και τότε που εδάγκανα το χώμα
σαν έβγαζα εκείνη
την παχύρρευστη ρητίνη
από το πρόσωπο
κι ανέπνεα βαθιά, κοφτά και συλλαβιστά
κι έλεγα μέσα μου, «κρατήσου!».
Ούτε ακόμα
κι εκείνο το αγόρι
με την πικραμένη αγάπη
να στάζει από το στόμα.
Μον’ άλλος είναι ο πόνος μου
κι ένα μονάχα σκέφτομαι·
αν είναι κάτι που δεν τ’ άφηκα στην τύχη
αν είναι κάτι που θ’ άξιζε μια τόλμη ή τη ζωή
μια επαλήθευση δεσμού
μια απόδειξη οριστικού
μια υπόνοια έστω αξεδιάλυτου
κάθε που λέω να επιστρέφω στη θέση μου
στα δεξιά της ορχήστρας
είναι εκείνα τα δευτεριάτικα πρωινά
γωνία Αιγίνης και Κυκλάδων
που η γειτονιά
μικρά μωρά
ακόμα και γυναίκες σαν εμένα
τρέχαμε πίσω από το Morris Traveller του ψωμά του Αλκιβιάδη
με τα συρόμενα τζάμια
γεμάτα υγρασία
από τη θέρμη
του ζυμωμένου ψωμιού.
Κι η γυναίκα εκείνη
η λευκόχερη
με το ραγισμένο πρόσωπο
τις αιχμηρές γωνίες
τα εξαρθρωμένα σχήματα
και τα βυζιά ανάμεσα στα πόδια
να με κοιτάζει
με την πλάτη στον τοίχο
με μάτια βαμμένα
από μπογιά.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Τίτλος: Από ανάρτηση Αμμοχωστιανού πρόσφυγα της διασποράς, με αναφορά στην περιοχή από τη Λεωφόρο Ανεξαρτησίας προς την οδό Ερμού, με τα νυχτερινά μπαρ, κλαμπ και καμπαρέ της Αμμοχώστου. Εδώ τα βράδια κυκλοφορούσαν άνθρωποι της νύκτας, μαστροποί, ναύτες του γειτνιάζοντος λιμανιού και στρατιώτες των Ηνωμένων Εθνών και των Βρετανικών Βάσεων.
«του ψωμά του Αλκιβιάδη»: Υπαρκτό πρόσωπο.
«Στα δεξιά της ορχήστρας», «Κι η γυναίκα εκείνη…από μπογιά»: Πρβλ. τα έργα ενός από τους πλέον πρωτοποριακούς μοντερνιστές καλλιτέχνες Χριστόφορου Σάββα, που ο ίδιος φιλοτέχνησε στο νυχτερινό κέντρο «Perroquet» το 1965, στο υπόγειο του ξενοδοχείου «Esperia Tower» στην Αμμόχωστο. Στη μουσική σκηνή του Perroquet τραγούδησαν, μεταξύ άλλων, η Καίτη Μπελίντα, ο Γιάννης Βογιατζής και η Ρένα Βλαχοπούλου. Το κυρίως έργο του Σάββα, «στα δεξιά της ορχήστρας», παριστά γυμνές ορχούμενες γυναικείες φιγούρες κυβιστικής έμπνευσης –θυμίζοντας έντονα τις Δεσποινίδες της Αβινιόν του Picasso– έρμαια στο βλέμμα μιας εξημμένης ορχήστρας ανδρών. Αριθμούνται συνολικά δεκατρείς επιτοίχιες τσιμεντογραφίες του καλλιτέχνη, απείραχτες σχεδόν από τη βορά της κατοχής και του χρόνου, που έφεραν στο φως η δημοσιογράφος Ελένη Παπαδοπούλου και η ιστορικός τέχνης Μαρίνα Χριστοδουλίδου μετά από το παράνομο άνοιγμα της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων (Οκτώβριος 2020).
ΛΕΖΑΝΤΕΣ
1) Λεωφόρος Ανεξαρτησίας, Αμμόχωστος, 1965. Η φωτογραφία τραβήχτηκε από Δανό στρατιώτη των Ηνωμένων Εθνών. Φωτ. Αρχείο Εginis 3.
