Ο άνδρας με τον λεπτό λαιμό χώθηκε στο σεντούκι, έκλεισε το καπάκι και άρχισε να ασφυκτιά.
«Λοιπόν, είπε ασφυκτιώντας ο άνδρας με τον λεπτό λαιμό, ασφυκτιώ στο σεντούκι επειδή έχω λεπτό λαιμό. Το καπάκι του σεντουκιού είναι κλειστό και δεν αφήνει τον αέρα να με φτάσει. Θα ασφυκτιώ, αλλά το καπάκι δεν πρόκειται να το ανοίξω. Σταδιακά θα πεθάνω. Θα παρακολουθήσω τη μάχη της ζωής και του θανάτου. Ο αγώνας θα είναι αφύσικος αλλά με ίσες ευκαιρίες, και φυσικά θα νικήσει ο θάνατος και η καταδικασμένη σε θάνατο ζωή θα αγωνίζεται τζάμπα με τον εχθρό μέχρι την τελευταία στιγμή, χωρίς να χάνει τη μάταιη ελπίδα. Σ’ αυτόν τον αγώνα που γίνεται τώρα, η ζωή θα βρει τρόπο να νικήσει: γι’ αυτή τη ζωή πρέπει να σπρώξω με τα χέρια μου, για ν’ ανοίξω το καπάκι του σεντουκιού. Να δούμε ποιος θα είναι ο νικητής… Μόνο που εδώ μυρίζει φοβερά ναφθαλίνη. Αν νικήσει η ζωή, θα ρίξω ταμπάκο στα ρούχα… Να το, άρχισε: δεν μπορώ πλέον να αναπνεύσω. Είμαι νεκρός, είναι ξεκάθαρο! Δεν έχω πλέον σωτηρία! Και δεν έρχεται κάτι στο μυαλό μου. Ασφυκτιώ!
Ωχ! Τι είναι αυτό; Κάτι συνέβη τώρα, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω τι ακριβώς. Είδα κάτι ή άκουσα κάτι…
Ωχ! Συνέβη ξανά; Θεέ μου! Δεν μπορώ με τίποτα να αναπνεύσω. Μου φαίνεται πώς πεθαίνω…
Και τι είναι αυτό; Γιατί τραγουδάω; Φαινόταν να μου πονάει ο λαιμός… Αλλά πού είναι το σεντούκι; Γιατί βλέπω όλα όσα βρίσκονται στο δωμάτιό μου; Δεν είναι δυνατόν να είμαι στο πάτωμα! Και πού είναι το σεντούκι;»
Ο άνδρας με τον λεπτό λαιμό σηκώθηκε από το πάτωμα και κοίταξε έναν γύρο. Το σεντούκι δεν ήταν πουθενά. Στις καρέκλες και στο κρεβάτι υπήρχαν πράγματα βγαλμένα από το σεντούκι, αλλά σεντούκι πουθενά.
Ο άνδρας με τον λεπτό λαιμό είπε:
«Αυτό σημαίνει ότι η ζωή νίκησε το θάνατο με έναν άγνωστο σε μένα τρόπο».
(Στο πρόχειρο μια σημείωση: η ζωή νίκησε τον θάνατο. Πού είναι η ονομαστική και πού η αιτιατική;).[1]
30 Ιανουαρίου 1937
Μετάφραση: Ελένη Κατσιώλη
Δανιήλ Ιβάνοβιτς Χαρμς Γιουβατσόφ (1905-1942) αναφερόμενος συνήθως ως Δανιήλ Χαρμς: Ρώσος συγγραφέας και ποιητής, μέλος της «Ένωσης Πραγματικής Τέχνης». Από το 1926 αποπειράται να ενώσει τις δυνάμεις των αριστερών συγγραφέων και ζωγράφων του Λένινγκραντ. Το φθινόπωρο του 1927 η Ένωση με επικεφαλής τον Χαρμς παίρνει την οριστική ονομασία της. Σε αυτή συμμετέχουν εκτός από τον Χαρμς ο Αλεξάντρ Βεντένσκι, ο Νικολάι Ζαμπαλότσκι, ο Κονσταντίν Βαγκίνοφ, ο Ίγκαρ Μπαχτεριόφ, ο Μπόρις Λεβίν, ο Κλιμέντι Μιντς κ.ά.
Ο Χαρμς συνελήφθη για πρώτη φορά τον Δεκέμβρη του 1931 μαζί με άλλα μέλη της ομάδας για συμμετοχή σε «αντισοβιετική ομάδα συγγραφέων». Καταδικάστηκε τρία χρόνια σε σωφρονιστικό στρατόπεδο. Τον Μάρτιο του 1932 η απόφαση μετατράπηκε σε εξορία και ο Χαρμς έφυγε για το Κουρσκ.
Η δεύτερη σύλληψη έγινε το Αύγουστο του 1941, ύστερα από καταγγελία της Αντονίνα Ορανζίρεγεβα, στελέχους της ΝΙΚΑΒΕΝΤΕ. Κατηγορήθηκε για «συκοφαντική και ηττοπαθή συμπεριφορά».
Ο Χαρμς, φοβούμενος εκτέλεση προσποιήθηκε τον τρελό. Το έκλεισαν σε φρενοκομείο του Λένινγκραντ όπου πέθανε από πείνα κατά τη διάρκεια της πολιορκίας.
Στις 25 Ιουλίου 1960 με αίτηση της αδελφής του, η Γενική Εισαγγελέας τον αθώωσε και τον αποκατέστησε.
[1] Οι λέξεις ζωή και θάνατος έχουν ίδιες την ονομαστική και την αιτιατική, οπότε αν αλλάξει η θέση τους μπορεί να σημαίνουν ο θάνατος νίκησε τη ζωή.
