Με αφορμή αυτά που συμβαίνουν τελευταία στη δημόσια σφαίρα του τόπου, οφείλουμε, τουλάχιστον, να αναστοχαστούμε για την προσωπική και συλλογική ζωή μας. Το πρώτο ερώτημα που ανακύπτει, κρίνοντας από τη στάση της κοινωνίας, είναι “προς τι η έκπληξη από το έλλειμμα ηθικής;”.
Έχω πει και σε προηγούμενη ανάρτηση [14 Νοεμβρίου 2020, “Σκιά ή Καταστροφικά Συμπτώματα μιας Αρρώστιας”] ότι τη μέγιστη πληροφορία τη φέρνει το απροσδόκητο, το γεγονός που θεωρείται ότι έχει τη μικρότερη πιθανότητα να συμβεί. Τότε η αντίδραση είναι ακριβώς η έκπληξη, την οποία προκαλεί το ξαφνικό και μη αναμενόμενο, που συνοδεύεται ακριβώς από τη μέγιστη πληροφορία. Τον τελευταίο καιρό, λοιπόν, με αφορμή τις γνωστές καταγγελίες και τους ισχυρισμούς κατά διακεκριμένων προσώπων, πηχυαίοι τίτλοι εφημερίδων και εκκωφαντικές κραυγές τηλεοράσεων προβάλλουν αυτά τα γεγονότα με έκπληξη ως απροσδόκητα, στοχεύοντας στη μέγιστη πληροφορία. Αλλά είναι πράγματι έτσι; Είναι μη αναμενόμενη αυτή η συμπεριφορά εκ μέρους των ανθρώπων; Όποιος γνωρίζει, με οποιοδήποτε τρόπο, την έννοια της ανθρώπινης Σκιάς, δεν νιώθει καμιά έκπληξη, ίσα-ίσα που τα θεωρεί όλα αυτά αναμενόμενα και φυσικά -Shadow as usual- γιατί αυτή ακριβώς είναι η Σκιά: το κατώτερο ον μέσα μας, ο πρωτογονισμός μας, ο κύριος Χάιντ του Δόκτωρ Τζέκιλ μας.
Αλλά πέρα από τα επικαιρικά γεγονότα υπάρχει η διαρκής προσπάθεια να μας πείσουν ότι δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει η ιδιωτική ζωή των πολιτικών κυρίως, αλλά και όλων των προβεβλημένων προσώπων -γιατί; Δεν εννοώ ως αντικείμενο κουτσομπολιού, αλλά ως εικόνα τού τι πραγματικά είναι αυτοί που μας κυβερνάνε με οποιοδήποτε τρόπο. Η δημόσια εικόνα τους είναι πλαστή και υποκριτική, φτιαγμένη από τους image makers, συνεπώς η πραγματική ιδιωτική τους εικόνα, αν μπορούμε να την έχουμε, είναι απαραίτητη στον πολίτη για να κατανοήσει και να κρίνει για ποιους πραγματικά πρόκειται. Αν κάποιος είναι διαταραγμένος στην ιδιωτική του ζωή, μπορεί να είναι σωστός στη δημόσια και να αφήνει τη διαταραχή σπίτι του; Αν κάποιος είναι ανίκανος στην ιδιωτική του ζωή, είναι ξαφνικά ικανός στη δημόσια; Αν κάποιος είναι ιδιωτικά δαίμονας μπορεί να είναι δημόσια άγγελος; Συνεπώς, η προσπάθεια να μείνουν κρυφές οι πτυχές της ιδιωτικής ζωής των κυβερνώντων μάλλον εκ του πονηρού προέρχεται και δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά την προσπάθεια απόκρυψης αρνητικών πλευρών. Αν κάποιος είναι άμεμπτος στην ιδιωτική του ζωή τι πρόβλημα έχει να την πληροφορηθεί ο λαός; Μήπως πράγματι οι κυβερνώντες πρέπει να ζουν πίσω από διάφανους τοίχους; Μήπως οι ιδιωτικοί δαίμονες πρέπει να πάψουν να εμφανίζονται ως δημόσιοι άγγελοι και να εξαπατούν τον κόσμο; Μήπως χρειάζεται απομυθοποίηση και αποδοχή της αλήθειας;
Αντί λοιπόν να αποκρύπτουμε τη σκιερή πλευρά του εαυτού μας, που έτσι και αλλιώς υπάρχει, μήπως πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το τεράστιο ηθικό πρόβλημα σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο; Γι’ αυτό απαιτείται παιδεία ικανή να μας αλλάξει πραγματικά: Τότε μόνο θα λυθούν τέτοια προβλήματα, όταν συνειδητοποιήσουμε ως άτομα και κοινωνία ότι εμείς οι ίδιοι φταίμε και γι’ αυτό πρέπει να πάρουμε την ηθική απόφαση να αλλάξουμε. Η αναγνώριση και αφομοίωση της Σκιάς συνιστά μια τέτοια αλλαγή. Η καθαρότητα και διαύγεια που πολλοί άνθρωποι, και κυρίως οι καλλιτέχνες, επιδιώκουν για τη ζωή και το έργο τους, δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν στην ‘άλλη πλευρά’ καραδοκεί η Σκιά, που σύμφωνα με τον Jung “Our shadow taller than our soul”.