Και στης νύχτας το λαμπάδιασμα/ να πυκνώνει ο δεσμός μας
και να σμίγει παλιές κι αναμμένες τροχιές/ με το ροκ του μέλλοντός μας.
Δ. Σαββόπουλος
Έπαθα σοκ, λέμε. Κι εγώ έπαθα πολλά σοκ στη ζωή μου. Από την αρχή αναρωτιόμουνα σε ποιο κόσμο ζω, ποια δουλειά έχω με όλους αυτούς, τι κάνω εδώ κάτω, τι κάνουν όλοι αυτοί. Έτσι έγινα εσωστρεφής ή, αντίστροφα ίσως, επειδή ήμουνα εσωστρεφής τα έβλεπα όλα με αυτό τον τρόπο –έτσι κι αλλιώς ήμουν σε ένα βαθμό ξένος.
Το πρώτο σοκ που έπαθα ήταν με τις γυναίκες –δεν αντιστοιχούσαν στην anima μου. Το κακό ήταν ότι τις αγαπούσα, οι περισσότεροι φίλοι μου μέχρι σήμερα ήταν γυναίκες.
Το δεύτερο σοκ ήταν οι ποιητές. Όταν τους γνώρισα από κοντά απομυθοποιήθηκαν πλήρως.
Το τρίτο σοκ ήταν στον στρατό, όχι μόνο με τους στρατιωτικούς, αλλά με τους συστρατιώτες, τα παιδιά που υπηρετούσαμε μαζί. Σκεπτόμουνα συνέχεια τι είναι όλοι αυτοί, από πού έχουν βγει.
Το τέταρτο σοκ το έπαθα όταν πήγα στην εκπαίδευση. Με πατέρα εκπαιδευτικό και γνήσια έφεση για μάθηση είχα άλλη εικόνα και παράσταση, κυριολεκτικά έπεσα από τα σύννεφα με αυτά που συνάντησα.
Με όλα αυτά κάπως κατόρθωσα να τα βγάλω πέρα και να πορευτώ στη ζωή. Υπάρχει όμως και ένα που δεν το ξεπέρασα ποτέ.
Την εποχή που πήγαινα σχολείο διδασκόμασταν πολλά κείμενα του Δημοσθένη, τον οποίο εκθείαζαν οι καθηγητές μας ως μεγάλο ρήτορα, αγωνιστή, υπέρμαχο της δημοκρατίας, αντίπαλο των Μακεδόνων και του Φιλίππου κτλ. Κατά κάποιο τρόπο είχαμε ταυτιστεί μαζί του, ήμασταν fun του. Κάποια στιγμή, διαβάζοντας μια Ιστορία ξένου ιστορικού που είχε ο φιλόλογος πατέρας μου στη βιβλιοθήκη του, συνάντησα μια αρνητική κριτική για τον Δημοσθένη σύμφωνα με την οποία αυτός ήταν «φορέας στενού, τοπικιστικού και αναχρονιστικού πνεύματος». Έπαθα σοκ. Ο μέγας ρήτορας Δημοσθένης, το ίνδαλμα των μαθητικών μας χρόνων, φορέας στενού, τοπικιστικού και αναχρονιστικού πνεύματος; Αδιανόητο –ήταν τέτοια η τραυματική εμπειρία που πενήντα χρόνια μετά θυμάμαι πάντα επακριβώς τη φράση του ιστορικού: φορέας στενού, τοπικιστικού και αναχρονιστικού πνεύματος. Δυστυχώς αργότερα κατάλαβα ότι αυτό που εμένα μου προκάλεσε σοκ ήταν αληθινό, έτσι ήταν τα πράγματα όπως φάνηκε από την έκβαση των γεγονότων.
Πολλοί προχωρούν σήμερα στη διαίρεση της κοινωνίας σε εκείνους που αποτελούν πολιτισμικές ομάδες του παγκοσμιοποιημένου κόσμου αφενός (βλ. ανάρτηση 1) και εκείνους που νιώθουν εγκλωβισμένοι στην εθνική/ τοπική επικράτεια και τον πολιτισμό της αφετέρου. Στην κοινωνική αυτή διαίρεση αποδίδονται σε σημαντικό βαθμό τα αποτελέσματα του Brexit και η εκλογή του Τραμπ. Μπορεί ίσως κάποιος να βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα βρίσκοντας τις κατάλληλες αντιστοιχήσεις με την εποχή του Δημοσθένη και τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που ακολούθησαν.
Το σοκ του μέλλοντός μας συνίσταται στο ότι και μείς σήμερα είμαστε όλοι Δημοσθένηδες, φορείς στενού, τοπικιστικού και αναχρονιστικού πνεύματος, γι’ αυτό διακατεχόμαστε από τάση εμμονής αντί για εξέλιξης με όσα αυτή συνεπάγεται (βλ. ανάρτηση 2).
Στο χέρι μας είναι να μετατρέψουμε αυτό το σοκ σε ροκ του μέλλοντός μας, αλλιώς κινδυνεύουμε να παραμείνουμε μια επαρχία τρίτου βαθμού του ‘παγκόσμιου χωριού’.
* *
1. Παγκοσμιοποίηση Έναντι ‘Παγκοσμιοποίησης’ – 24 Απριλίου 2021.
2. ‘Τάση Εμμονής’ vs. ‘Τάση Εξέλιξης’ – 19 Δεκεμβρίου 2020.
