Ένα ακόμη κόσμημα αισθητικής και ποιητικής τέχνης προστίθεται στην πλουσιότατη ήδη συγγραφική παραγωγή του Τόλη Νικηφόρου, με την έξοχη, όπως πάντα, επιμέλεια της έκδοσης από την Τζέλα Ασπρογέρακα-Γρίβα και τον Κώστα Κρεμμύδα.

Στη νέα ποιητική συλλογή του Τόλη Νικηφόρου φιλοξενούνται 32 ποιήματα, από τα οποία τα περισσότερα, δέκα στον αριθμό, έχουν ερωτικό περιεχόμενο (η καταγωγή των ηφαιστείων, σελ. 9, η πατρίδα μου, σελ. 20, ο ορισμός που διαφεύγει, σελ. 21, Λίνα Τόνια, σελ. 22, ένα τελευταίο φτερούγισμα, σελ. 23, όνειρο μέσα στο φως, σελ. 24, εκστατική κι απελπισμένη, σελ. 25, το καταφύγιο, σελ. 26, σ’ αγαπώ, σελ. 27, αναγέννηση, σελ. 28). Άλλωστε και το εναρκτήριο ποίημα της συλλογής, η καταγωγή των ηφαιστείων, στην ασυγκράτητη λάβα του έρωτα αναφέρεται. Ο ποιητής Τόλης Νικηφόρου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως κατεξοχήν ερωτικός, λυρικός ποιητής. Παραθέτω την κατακλείδα του πρώτου ποιήματος και δύο ακόμη παραδείγματα:

η καταγωγή των ηφαιστείων

{…}

να από τι αποτελείται η λάβα/που πρώτα εκτοξεύεται στον ουρανό/και ύστερα ως επίγειο ποτάμι/ασυγκράτητη πυρπολεί τα πάντα/, (σελ. 9)

η πατρίδα μου

Κάθε άνθρωπος/έχει μια πατρίδα/μια χώρα/μια πόλη/τα παιδικά του χρόνια//εγώ έχω εσένα/, (σελ. 20)

αναγέννηση

να καταποντιστώ στα μάτια σου/και κάποτε ν’ αναδυθώ/κι εγώ αχτίδα από το φως//στο βάθος των ματιών σου/πηγάζουν όλα τα ποιήματα/, (σελ. 28).

Άλλα πέντε ποιήματα ( η αρχική πηγή, σελ. 10, παράξενο ένα φως, σελ. 11, το ποίημα, σελ. 12, επιχειρώντας το ακατόρθωτο, σελ. 15, κάτι ελάχιστο, σελ. 16), αναφέρονται στην ποίηση και στο ποίημα, όπου ο ποιητής προσπαθεί να προσδιορίσει την πατρίδα της ποίησης, την προέλευση και το περιεχόμενο των ποιημάτων:

επιχειρώντας το ακατόρθωτο

μιλάει τη μητρική της γλώσσα/εκπέμπει τη δική της μουσική/η ποίηση αρνείται κάθε μεταμφίεση/κάθε έντεχνη πλαστοπροσωπία//τιμή λοιπόν αρμόζει σ’ εκείνους/που εξαντλούν γνώση και φαντασία/ιδρώνουν πάνω από λεξικά/για να μεταφράσουν το αμετάφραστο//κάτι αλλότριο διαβάζει τελικά/ο κάθε ξένος αναγνώστης/αφού η ποίηση έχει ήδη δραπετεύσει/και παραμένει ακέραια/στη μία και μοναδική πατρίδα της/, (σελ. 15).

Πιο κάτω παραθέτω τις καταληκτικές στροφές τριών ποιημάτων:

η αρχική πηγή

{…}

ίσως όμως όλα τα ποιήματα/που γράφτηκαν και θα γραφτούν ποτέ/είναι μηνύματα από τον κόσμο των ψυχών/αιώνια μυστηριώδη και ανεξιχνίαστο/, (σελ. 10)

παράξενο ένα φως

{…}

θέλησα να γράψω ποιήματα/κι έγραψα μνήμες και δάκρυα/παράξενο ένα φως/, (σελ. 11)

το ποίημα

{…}

Είναι το αίμα της καρδιάς/που αρχαίος αλχημιστής/μετέτρεψε σε λέξεις/, (σελ. 12)

Πέντε ποιήματα διακρίνονται κυρίως για τον φιλοσοφικό τους στοχασμό (θαύμα, σελ. 13, σχεδόν ένα τίποτα, σελ. 14, τίποτα και ποτέ, σελ. 30, στιγμιαία έστω ευτυχία, σελ. 33, το μεγάλο ταξίδι, σελ. 36). Επιλέγω ως παράδειγμα το:

σχεδόν ένα τίποτα

ένα δευτερόλεπτο του χρόνου/σε ένα χιλιοστό του χώρου/είναι αυτό που μας αναλογεί/μια στάλα γνώσης απ’ τον ωκεανό//μια λάμψη από το φως/ένα αχ από τον πόνο/το άγγιγμα του έρωτα/και της αιωνιότητας//είμαστε ένα τίποτα σχεδόν/ένα κάτι από τα πάντα/, (σελ.14).

Άλλα ποιήματα αναφέρονται με αναδρομές στο παρελθόν, flash-back, στον χαμένο αδελφό ή σε παιδικές αναμνήσεις (η αρχική πηγή, σελ. 10, πώς κλείνουν ραντεβού; σελ. 18, ο λαστιχένιος ήχος, σελ. 29, στοιχειωμένη μνήμη, σελ. 31) και εκφράζουν τη νοσταλγία και τον πόνο για όσους και όσα χάθηκαν ανεπιστρεπτί. Παραθέτω ενδεικτικά το ποίημα:

στοιχειωμένη μνήμη

με κυνηγούν φαντάσματα/στοιχειά διψασμένα για άγγιγμα/λαχτάρα και αίμα της καρδιάς/αναδύονται εκείνοι που αγάπησα/το σπίτι όπου μεγάλωσα/οι τόποι όπου έζησα/ζωντανές σκιές ανίκητες//κάποτε μ’ αγκαλιάζουν και φιλιόμαστε/λουζόμαστε στα δάκρυά μας//δάκρυα καυτά χαραγμένα στην πέτρα/το πεπρωμένο και η ιστορία του ανθρώπου/, (σελ. 31).  

Ο ποιητής διαθέτει και «τα αντικαταθλιπτικά» του, τη φωτογραφία της μικρούλας εγγονής του, (σελ. 17) και τον μικρό παράδεισο της κατάφυτης πρασιάς που αντικρίζει καθημερινά από το μπαλκόνι του σαν «μια απρόσμενη αγκαλιά/μες στη σκληρή αλήθεια της μεγάλης πόλης», (σελ. 19).

Προς το τέλος της ποιητικής συλλογής υπάρχουν πέντε ποιήματα που αναφέρονται στον βιολογικό θάνατο του ποιητικού υποκειμένου (το μεγάλο ταξίδι, σελ. 36, η πικρή αλήθεια, σελ. 37, ως το τέλος, σελ. 38, λαθραία στον Άδη, σελ. 39, αν ξαναγεννηθώ, σελ. 40). Άλλοτε με πείσμα δημιουργικό ως το τέλος «αγωνίζομαι λοιπόν σκληρά/ως την τελευταία μου πνοή/σ’ αυτό τον ωραίο χαμένο αγώνα», (σελ. 37), «ως την τελευταία μου πνοή/εγώ θα γράφω ποιήματα/πάντα θ’ αναζητώ το φως», (σελ. 38 ), άλλοτε, με παιδικό πείσμα, καθώς «η κρίσιμη ώρα πλησιάζει {…} να βρω έναν τρόπο για να ξεγελάσω τον υψηλό και σκυθρωπό πορθμέα και {…} λαθραία να περάσω το άγγιγμά σου/κι ένα παιδικό χαμόγελο», (σελ. 39), κι άλλοτε, εκφράζοντας την επιθυμία, αν ξαναγεννηθεί, να μην γίνει για δεύτερη φορά άνθρωπος, γιατί δεν αντέχει τόση οδύνη και το θέατρο του παραλόγου:

αν ξαναγεννηθώ

να γίνω οπωροφόρο δέντρο/ή φτερωτό στο απέραντο γαλάζιο/ίσως πηγή με δροσερό νερό/για κουρασμένους οδοιπόρους//δεύτερη φορά άνθρωπος δεν θέλω/την τόση οδύνη δεν αντέχω/το θέατρο αυτό του παραλόγου//καλύτερα λοιπόν ο αιώνιος ύπνος/ή κάτι που την άνοιξη ανθίζει/σαν άρωμα, σαν άγγιγμα ή χάδι/, (σελ. 40).

Σε πολλά ποιήματα της συλλογής υπάρχει διάχυτη η αγαπημένη λέξη του ποιητή φως, ακόμη και ως τίτλος (παράξενο ένα φως, σελ.11, με δάκρυ και φως, σελ. 35,  στην κατακλείδα του ποιήματος ως το τέλος, σελ.38, κ.ά), επίσης γίνονται αναφορές στα αγαπημένα του χρώματα το κόκκινο και το γαλάζιο (σελ. 32, 35), αλλά και στη λέξη δάκρυα (όπως στη σελ. 11 «θέλησα να γράψω ποιήματα/κι έγραψα μνήμες και δάκρυα», και  στη σελ. 35 που είδαμε προηγουμένως), κάποτε όμως και σε δάκρυα με παιδευτική και  ευεργετική σημασία, όπως και όλα τα παιδικά τραύματα:. «{…} τα δάκρυα υπήρξαν ο πιο μεγάλος δάσκαλος/η απώλεια, η κατάθλιψη το χείλος του γκρεμού/τα πολύτιμα ανοιχτά μου τραύματα/, (σελ. 34).

Στα ποιήματα της συλλογής γίνεται συνήθως χρήση του πρώτου ενικού προσώπου, αφού τα περισσότερα είναι αυτοαναφορικά. Διακρίνουμε επίσης σε ορισμένα από αυτά έναν αφηγηματικό χαρακτήρα, π.χ. στο ποίημα πώς κλείνουν ραντεβού; (σελ. 18). Έντονος λυρισμός, μελαγχολική διάθεση, τρυφερότητα και φιλοσοφικός στοχασμός είναι τα κυριότερα υλικά, με τα οποία ο Τόλης Νικηφόρου οικοδομεί τα ποιήματά του.

Τι άλλο θα μπορούσε να προσθέσει κανείς, σε όσα έχουν ήδη γραφτεί για τον πολυγραφότατο συγγραφέα και τρυφερό ποιητή; Είναι σίγουρο πως δεν θα πάψει ποτέ να μας συγκινεί και να μας γοητεύει με την ευαισθησία που αγγίζει όλα τα ανθρώπινα θέματα.