ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Ι. ΤΖΑΝΟΣ: Η ανατομία των παθών

Συνοψίζοντας, λοιπόν, τα όσα εξετάσαμε, μπορούμε να πούμε ότι όλα τα δάχτυλα του Μάνθου δεν είναι ίσα – του χεριού, διότι για τα δάχτυλα του ποδιού δεν έγινε λόγος.

Εξαρχής, αποκλείσαμε την περίπτωση να είναι κάποια στραβά, όχι επειδή θεωρήσαμε ότι κάτι τέτοιο αποτελεί ευφυολόγημα, αλλά επειδή μια παρόμοια ανάλυση είναι εκτός θέματος. Ομοίως, δεν εξετάσαμε το πάχος των δαχτύλων του Μάνθου, διότι αντικείμενό μας ήταν αποκλειστικά το μήκος τους. Και αυτό, όχι σε σχέση με τα δάχτυλα άλλων ανθρώπων, αλλά το μήκος μεταξύ των δαχτύλων του Μάνθου. Με το ίδιο σκεπτικό, αποκλείσαμε παραπλανητικά ερωτήματα του τύπου: ποιο δάχτυλό του δε χρειάζεται ο Μάνθος, ή ποιο δάχτυλο νομίζει το ίδιο ότι είναι.

Στο πρώτο μέρος της εργασίας μας διαπιστώσαμε καταρχάς ότι τα δάχτυλα του Μάνθου είναι σε κάθε χέρι πέντε. Ο Μάνθος έχει αντίχειρα, έχει δείκτη, έχει μέσο, έχει παράμεσο και έχει μικρό. Ξεκινήσαμε, λοιπόν, από τον αντίχειρα, τον λεγόμενο και πρώτο δάχτυλο, με σκοπό να τον συγκρίνουμε με τα υπόλοιπα τέσσερα. Διαπιστώσαμε, αβρόχοις ποσίν, ότι είναι το πιο μικρό. Δηλαδή, ενώ το καθένα από τα υπόλοιπα δάχτυλα αποτελείται από τρεις φάλαγγες, ο αντίχειρας του Μάνθου, αίφνης, αποτελείται από δύο.

Τη στιγμή δηλαδή που τα υπόλοιπα δάχτυλα φέρουν, από την παλάμη προς την άκρη, την πρώτη φάλαγγα, τη δεύτερη φάλαγγα και την ονυχοφόρο φάλαγγα, το καημένο το πρώτο δάχτυλο του Μάνθου αποτελείται, εκτός από την ονυχοφόρο φάλαγγα, από άλλη μία, που βέβαια δεν μπορούμε να την ονομάσουμε πρώτη, αφού δεν υπάρχει δεύτερη.

Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να εξηγήσουμε πώς γίνεται το πρώτο δάχτυλο να είναι μικρότερο ακόμη και από το μικρό δάχτυλο, το τελευταίο. Θεωρώντας ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε κάποιο παράδοξο, εστιάσαμε τόσο στη συνδεσμολογία, όσο και στη λειτουργία του αντίχειρα του Μάνθου, ώστε να απαντήσουμε στο καίριο ερώτημα: τι συμβαίνει με τον αντίχειρα του Μάνθου; Ύστερα από μεγάλη προσπάθεια, διαπιστώσαμε ότι τόσο η συνδεσμολογία όσο και η λειτουργία του αντίχειρα διαφέρουν ως προς τη συνδεσμολογία και τη λειτουργία των άλλων δαχτύλων – θα λέγαμε ως προς τη φιλοσοφία των άλλων δαχτύλων του, όμως έτσι θα κάναμε χρήση αλλότριων εργαλείων.

Η διαφορά έγκειται στο ότι ο αντίχειρας του Μάνθου, λόγω ενός καθοριστικού αντιθετικού μυός, τον οποίο δε διαθέτουν τα υπόλοιπα δάχτυλα, είναι σε θέση αφενός να στρίβει και αφετέρου να έρχεται σε αντίθεση με τα άλλα. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα αντιτακτό δάχτυλο – και διόλου, θα προσθέταμε, τακτό. Δεν ήταν στα ενδιαφέροντα της εργασίας μας να εξετάσουμε αν το πάθος αυτό καθιστά τον αντίχειρα του Μάνθου το καλύτερο δάχτυλό του, μας ενδιέφερε αποκλειστικά η διαπίστωση της διαφορετικότητας.

Αφού, λοιπόν, συμπεράναμε ότι ένα από τα δάχτυλα του Μάνθου είναι διαφορετικό, ότι ο αντίχειρας δεν είναι όμοιος με τα υπόλοιπα, τον εξαιρέσαμε από την εργασία μας – ως γνωστόν, δεν μπορείς να συγκρίνεις ανόμοια πράγματα. Αν κάναμε κάτι τέτοιο, θα αδικούσαμε και τον αντίχειρα και τα υπόλοιπα δάχτυλα του Μάνθου και, πιθανώς, και την εργασία μας.

Μας απέμειναν, λοιπόν, τέσσερα δάχτυλα, και έτσι, στο δεύτερο μέρος της εργασίας μας, προχωρήσαμε με αυτά. Φανταστείτε τώρα το χέρι του Μάνθου περίπου όπως ζωγράφισε ο Σωτήρης Σόρογκας «Το χέρι του Καβάφη», που κόσμησε μια σελίδα του μακρουλού πλην διακεκριμένου περιοδικού «Μανδραγόρας».

Εν πρώτοις, με μια γρήγορη ματιά, είδαμε ότι ο αποκλεισμός του αντίχειρα ξεδιάλυνε τον ομιχλώδη ρόλο του μικρού δαχτύλου, αφού πράγματι, τώρα πια, είναι το πιο μικρό δάχτυλο μεταξύ των τεσσάρων και δεν υπάρχει λόγος να μην ονομάζεται μικρό. Έτσι, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι όλα –όλα;– τα δάχτυλα του Μάνθου δεν είναι ίσα, τουλάχιστον σε σχέση με το μικρό.

Στη συνέχεια ερευνήσαμε το πώς δημιουργείται αυτή η ανισότητα στα δάχτυλα σε σχέση με τον αριθμό των φαλαγγών τους. Ξεκινήσαμε από την παραδοχή του πρώτου μέρους της εργασίας μας ότι και τα τέσσερα δάχτυλα του Μάνθου διαθέτουν τρεις φάλαγγες. Άρα, η διαφορά δεν έχει να κάνει με τον αριθμό τους – ίση ποσότητα, ίδια ονομασία.

Έτσι, εστιάσαμε στην εξέταση κάθε φάλαγγας χωριστά. Εδώ αφήσαμε τα δάχτυλα του Μάνθου να μιλήσουν μόνα τους –όχι φυσικά με χειρονομίες, η ποικιλία των οποίων είναι ζήτημα εγκεφάλου. Ούτε σαν ένα είδος χειρομαντία– άλλωστε, δεν αναφερθήκαμε διόλου στην παλάμη.

Διαπιστώσαμε ότι το μήκος κάθε φάλαγγας στο μικρό δάχτυλο είναι σαφώς μικρότερο από το μήκος των υπόλοιπων τριών. Με αυτόν τον τρόπο, και αφού διασταυρώσαμε το παραπάνω συμπέρασμα, ήμαστε πλέον βέβαιοι για το πρώτο αποτέλεσμα της εργασίας μας: όλα τα εξεταζόμενα δάχτυλα του Μάνθου δεν είναι ίσα.

Ωστόσο, προχωρώντας την έρευνά μας, είδαμε ότι αυτό δε σημαίνει ότι τα υπόλοιπα δάχτυλα είναι ίσα μεταξύ τους, δηλαδή πως η μόνη διαφορά εντοπίζεται σε σχέση με το μικρό δάχτυλο. Μακριά από μας τα αυθαίρετα συμπεράσματα. Ούτε τα υπόλοιπα δάχτυλα του Μάνθου είναι ίσα μεταξύ τους. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό; Για να απαντήσουμε στο καινούργιο ερώτημά μας, καταφύγαμε και πάλι στη μέθοδο της μέτρησης, διαπιστώνοντας ότι το μήκος κάθε φάλαγγας διαφέρει – αν και όχι σε όλες τις περιπτώσεις. Οι φάλαγγες του δείκτη, για παράδειγμα. Το μήκος τους είναι σταθερά μικρότερο από τα αντίστοιχα μήκη των δύο άλλων. Έτσι, κατατάξαμε τον δείκτη τρίτο σε μέγεθος δάχτυλο (και τον κλείσαμε, αφού ό, τι είχε να μας δείξει, μας το είχε δείξει).

Σχετικά με τις φάλαγγες του μέσου και του παράμεσου, όπως είδαμε, τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά, διότι οι ονυχοφόρες φάλαγγές τους είναι ίσες. Να ξεκαθαρίσουμε, όπως φάνηκε από την εργασία μας, ότι δε μας απασχόλησε καθόλου η πιθανότητα αυξομείωσης στο μήκος των νυχιών του Μάνθου, ώστε να οδηγηθούμε σε παράλογα συμπεράσματα.

Ποια είναι, λοιπόν, τα στοιχεία που εντέλει καθιστούν τον παράμεσο μικρότερο του μέσου; Ύστερα από ιδιαίτερη εξέταση, διαπιστώσαμε ότι αυτό συμβαίνει επειδή η πρώτη, και λιγότερο η δεύτερη, φάλαγγα του παράμεσου έχουν μικρότερο μήκος. Τι ανακούφιση! Μετά από αυτό είχαμε κατορθώσει να βγάλουμε το δεύτερο συμπέρασμα της εργασίας μας: ο μέσος είναι το πιο μακρύ δάχτυλο του Μάνθου. Συγχαρητήρια! Αφού ακολούθησε η απαραίτητη διασταύρωση, ήμαστε πλέον βέβαιοι γι’ αυτό.

Εδώ, στιγμιαία, θεωρήσαμε ότι είχαμε ολοκληρώσει την έρευνά μας, ωστόσο στην πραγματικότητα, όπως φάνηκε, αυτή δεν είχε ολοκληρωθεί. Διότι, εμβαθύνοντας, απομονώσαμε το μεσαίο δάχτυλο του Μάνθου και διαπιστώσαμε, ως τρίτο αποτέλεσμα, ότι κάτι δεν πάει καλά με τις φάλαγγές του. Αφήσαμε εκτός του προβληματισμού μας το αν ο μέσος λειτουργεί καλύτερα, ως εξάρτημα εργαλείου ή ως οργανικός φορέας αφής, από τα υπόλοιπα δάχτυλα και, εξετάζοντας προσεχτικά, παρατηρήσαμε ότι οι φάλαγγες δεν είναι ίσες μεταξύ τους.

Αυτό, αρχικά, προξένησε μικρή αμηχανία, η ανισότητα στην ανισότητα άνοιγε νέο πεδίο έρευνας, εξίσου ενδιαφέρον. Ωστόσο, για την αποφυγή επιπλέον αντιδράσεων, δεν εισχωρήσαμε σ’ αυτό, θεωρώντας ότι είχαμε πάρει κείνο που θέλαμε οριστικά: όλα τα δάχτυλα του Μάνθου δεν είναι ίσα, όπως και όλες οι φάλαγγες του μέσου δάχτυλου του Μάνθου δεν είναι ίσες.