Αν η Ποίηση είναι μια διπλής κατεύθυνσης δημιουργία και κίνηση από τον ποιητή δημιουργό -που μεταπλάθει συγκινήσεις, σκέψεις και βιώματα -προς τον αναγνώστη και στη συνέχεια η πρόσληψη από τον αναγνώστη, η δική του συγκίνηση, εμβάθυνση και ερμηνεία του νοήματος, ως αναγνώστρια που είχε τη χαρά να συναντηθεί με την ενδιαφέρουσα αυτή συλλογή, θα επιχειρήσω να παρουσιάσω μερικά στοιχεία της που με συγκίνησαν, κι έτσι ίσως μαζί συναντηθούμε με την ποιήτρια.
Η Δήμητρα Σαχαρίδου ( 1976) ζει και εργάζεται στον Πειραιά μετά τις σπουδές της στα παιδαγωγικά, στη γνωστική ψυχολογία και την ψυχολογία τέχνης και μας συστήνεται μ’ αυτό το πρώτο της βιβλίο ποίησης, μια αξιοπρόσεχτη κατάθεση, με τον τίτλο ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ.
Η συλλογή αποτελείται από 34 ποιήματα και δομείται σε δύο μέρη με τους χαρακτηριστικούς τίτλους: «εκλεκτική αλαλία», το α΄ μέρος, και «αντιστρόφως νήπια» το β΄. Ο τίτλος της συλλογής και οι τίτλοι των μερών μάς προϊδεάζουν ήδη για τον ιδιαίτερο γλωσσικό κώδικα της ποιήτριας και τη μεστή νοήματος γραφή της. Αλλά και το εξώφυλλο με το έργο «Μαύρο Τετράγωνο Φως» του Χρήστου Μποκόρου, μας δίνει ένα πρώτο στίγμα του βιβλίου. Μια μικρή φλογίτσα που φέγγει μέσα στο μαύρο τετράγωνο του χώρου, του οριοθετημένου μα και αχανούς, του κόσμου μας. Και Ενδιάμεση; Η Ποίηση ή μήπως η ίδια η ποιήτρια όπως αποκαλυπτικά μας δηλώνει στο τελευταίο της συλλογής ποίημα με τον ομώνυμο τίτλο;
Στέκομαι ενδιάμεση
Άυλου βολφράμιου αγωγός
Μέσα μου να περάσει η στιγμή
Το κιαροσκούρο των γεγονότων
Η αντινομία του θανάτου των παιδιών,
Η προδοσία
Στέκομαι ενδιάμεση
Σημείο όριο δύο τόπων
Οι άνθρωποι να με διαβούν
Να συναπαντηθούμε
Και να μαρμαρώσω
Όργανο παράλεκτο
Στόμα πανόπτη χρήστη σε αναμονή
Ως αγωγός λοιπόν προσέρχεται η ποιήτρια, ένας καλός αγωγός να φωτίσει το μαύρο του κόσμου. Συγκινείται και συμπάσχει από «την αντινομία του θανάτου των παιδιών» από την «προδοσία», ευαίσθητος δέκτης, όπως κάθε αληθινός ποιητής, φωτίζει και μεταπλάθει τα ερεθίσματα σε γνήσια ποίηση να τα προσφέρει με στίχους στον αναγνώστη, να γίνει έτσι η συνάντηση μαζί του.
Το ΝΗΠΙΟ ΝΟΗΜΑ ανοίγει τη συλλογή με την εξομολογητική παραδοχή:
«είναι θάρρος να υψώνεις κατακόρυφα το Α4
Να αφήνεις της ενδιάμεσης
Διάστασης την ασπρίλα ακατέργαστη
Να σου επιβληθεί βάρος βαρύτητας βαρύ»
Σαν μια άλλη επίκληση στη Μούσα η εξομολόγηση της αρχής και η ανησυχία. Αναμετράται με το έργο και τον τελικό σκοπό της ποίησης κι αισθάνεται το βάρος και τη σπουδαιότητα του ποιητικού λόγου.
«..και ο σκοπός να διακρίνεται στο τέλος,
Και μέχρι τότε μόνο ίνες πολλές μπλεγμένες κουβάρι»
Όμως, καταλήγει: «- να διαβάζετε μέσα από τις γραμμές, όχι
αυτές των λέξεων, τις άλλες
έλεγε ο δάσκαλος»
Έτσι διαβάζει τον κόσμο και τα γεγονότα η ποιήτρια, έτσι αποκρυπτογραφεί τα μη ορατά απ’ τους πολλούς, έτσι ανασύρει τα κρυμμένα και το βαθύτερο νόημα κι έτσι πλαγίως μας προτρέπει κι εμάς να αποκρυπτογραφήσουμε τον δικό της κόσμο. Ασφαλώς εκκινεί από τα προσωπικά της βιώματα, την απουσία αγαπημένων προσώπων, του πατέρα της, στη μνήμη του οποίου αφιερώνει τη συλλογή, αλλά η ποίησή της ανοίγεται στον κόσμο και το χρόνο.
Στοχαστικά πορεύεται στα τοπία της πόλης, σε χώρους συνύπαρξης πολλών ανθρώπων, όπως το τρένο και τα μουσεία, και με διεισδυτική ματιά παρατηρεί και καταγράφει την κίνηση και το συγχρωτισμό, μα και τη μοναχικότητα των ανθρώπων, εσωτερικεύει τις αντιθέσεις και συγκινείται, σχολιάζει και στοχάζεται σε μια σύζευξη της ροής της πόλης και της μουσικής, του έσω χρόνου. Έτσι στο ποίημα ΑΣΥΓΚΕΡΑΣΤΟΙ
«Σταθμός Μοναστηράκι χωρίς κεριά
χέρια σφιχτά στις χειρολαβές, ροή ανέπαφη
μάτια κοιτάσματα σκούρα
ημιπαρουσίες
πλάι πρεζάκια προφήτες επαγγελματίες επαίτες….
…………………………………………
Σταθμός Σύνταγμα
ασύντακτες εκρήξεις έξοδοι στραγγαλισμένες
δειλά τα σώματα αποκολλώνται στις κυλιόμενες
μια μελωδία μόλις ακούγεται…
………………………………………..
απλώνεται τώρα ο Μπαχ
δεσπόζει στα μεγάφωνα
«Το Καλώς Συγκερασμένο Κλειδοκύμβαλο»
μικρές νότες πρωταρχικές
ήχος κυτταρικός
εκτροπή της ρυθμικής αγωγής επιβράδυνση
AdagIo
ο μέσα χρόνος
συγκίνηση πνιχτή φυσική εξουδετέρωση
ο Κάντορας φτάνει πια σε λύση
«προσέξτε και τις τέσσερις φωνές
πρέπει να καταλήξουμε με πτώση
όχι για να βγει ο κανόνας, μα για τη μουσική
για τη ζωή’ με πίστη».
Έτσι και στο ποίημα ΑΝΤΙΡΡΟΠΟΣ( ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΖΑΛΟΥ):
Υπόρρητη η αναφορά, ο σχολιασμός και η αντίστιξη με το σήμερα, καθώς η ποιήτρια συγκινείται από τη θέαση του ΗΝΙΟΧΟΥ, του γνωστού αγάλματος στους Δελφούς.
«Μουσείο γεμάτο διερμηνείες
βαβυλώνιοι επισκέπτες σε άτεχνα υποδήματα
μυωπία ιστορική πληθωρισμός
κύτταρα κουρασμένα
το κάλλος πρώτα λέξη, μετά αρχαιολογία
στην αίθουσα Δ΄ όμως
ένας άντρας νέος
ιδρωμένος στους κροτάφους
ζεστός ακόμα από τον αγώνα
στέκεται
………………………..
προσηλωμένος στην ευθεία, στο αμετάφραστο
σε αυτό που διαφεύγει
κρατώντας τα ηνία ζωντανά
επιμένει
δίχως χειροκροτήματα
δίχως τέρμα
με ένα μόνο βραχίονα.
Αντίστοιχα και στο μικρό ποίημα ΜΕΛΛΕΦΗΒΟΣ( ΚΡΙΤΙΟΥ ΠΑΙΣ):
……………………………..
Νεότητα που στέκει contraposto
στο τώρα το ασθματικό
Νεότητα που περιφρονεί
Το ένδυμα το επικαιρικό
ή στο ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ, η συγκίνηση από την αισθητική εμπειρία εσωτερικεύεται και μετατρέπεται σε συνομιλία με το αντικείμενο Τέχνης και κοινωνικό σχόλιο.
Αξιοπρόσεχτη ωστόσο είναι και η συνομιλία της ποιήτριας με τους ποιητές, και ποιους ποιητές! Σολωμό και Σεφέρη (διακριτή η επιρροή του στον κομψό και κρυπτικό λόγο της με πολυσημίες).
Στο ποίημα GDPR, δηλ.GeneralDataProtectionRegulation, όπως υποσημειώνει η ποιήτρια, ( Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων) με τόλμη αντιπαραθέτει τις δικές της μέρες αριθμημένες μόνο με 1.,2 κ.λ,π., αφού: «Η εβδομάδα έχει εφτά Τετάρτες», με τις μέρες του Σεφέρη από το ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ «ΕΒΔΟΜΑΔΑ».
Το ποίημα με υπότιτλο- μότο το στίχο του ποιητή: «Αν λυπούμαι είναι μια υπόθεση ιδιωτική» ( από την Πέμπτη του παραπάνω ποιήματος), είναι φανερό ότι σαρκάζει σχολιάζοντας το σήμερα, την καταναλωτική κοινωνία, τα ηχογραφημένα μηνύματα και την αποδοχή τους από τον «περιορισμένο» και με τη δική του συγκατάθεση άνθρωπο:
……………………………….
«3. Με γλώσσες πλύσεων πωλήσεων εκπορνευμένες
Η συνομιλία μας θα ηχογραφηθεί
Προϊόντα προσόντα παροχές
Υπηρεσίες υπηρέτες
Όλοι με αντικαταβολή
Ισχύουν όροι και προϋποθέσεις
« 4. Μόνοι και ξένοι και αμέλλοντοι
Σε σπίτια κλουβιά
Με σκυλιά για παιδιά
Και τα Παιδιά θηρία και ζητιάνοι.
Αποδέχομαι τους όρους»
Υπόρρητα με δέος η υπόμνηση του Σολωμού με τις διερωτήσεις στο μεταΠοιητική:
Ποιος άραγε ακούει και τη δροσιά που στάει
Ποιον τον ελέγχ’ η πέτρα που κρατεί
Τα σπλάχνα τίνος κι η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν
Κανείς στην αγορά για λέξεις δεν κινά
Εις τον Θεόν το ποίημα δεν επιστρέφει
Τώρα που το είδος είναι μόνο μειχτό
Δεν έχει χρέος ο ποιητής
( η ποίηση του οφείλει)
Στο ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΑΛΑΛΙΑ ( Ο ΠΟΙΗΤΗΣ) που κλείνει το α΄ μέρος της συλλογής, ένα ωραιότατο πιο αφηγηματικό και λυρικό ποίημα αναφέρεται στον αυτόχειρα ποιητή ( ποιητές) που επέλεξε την «αλαλία»: « έκοψε τη γλώσσα του/ και την έκαψε…..άνοιξε τις φτερούγες/ παρέδωσε στο νέο ήλιο την ωχρά κηλίδα/ και χάθηκε μαζί τους»
Πιο λυρική με πλούσιο συναίσθημα και εικονοποιϊα στο β΄ μέρος της συλλογής, καταδύεται στις μνήμες βιωμάτων με αντίστροφη πορεία στο χρόνο, γεύεται με τη χαρά της αθωότητας παιδιού και ζωγραφίζει με αφόρμηση στοιχεία και δράσεις στη φύση. ΕΙΚΟΝΙΣΜΑ, ΕΚΔΡΟΜΕΙΣ, ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ, ΑΓΡΙΑ ΔΕΝΤΡΑ, ΔΕΛΤΑ, ΚΟΛΥΜΒΗΤΕΣ, ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ, ΚΡΙΝΟΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ, Η ΣΥΚΙΑ είναι μερικοί τίτλοι.
Ανάμεσα και κάποια μικρά, χαϊκού ή σαν χαϊκού ζωγραφίζουν μονοκοντυλιά
ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ
Ψαλιδιές κρυφές
Κεντήματα της σιωπής
Γρι-γρί στ’ ανοιχτά
Η Δ.Σαχαρίδου με την έξυπνη διαχείριση των εκφραστικών της μέσων, με λόγο στιβαρό, με έμμετρους ρυθμικούς στίχους με ωραίες παρηχήσεις, μας δείχνει πως γνωρίζει τους δρόμους και την τέχνη της ποίησης. Στο βιβλίο της αυτό δεν κάνεις μια περιδιάβαση απλώς. Σε καλεί να επανέλθεις, να σκύψεις με δεύτερη και τρίτη ανάγνωση. Είναι μια νέα ποιήτρια που υπόσχεται κι αξίζει να προσεχθεί. Άλλωστε αυτό φαίνεται και στο ποίημά της ΑΣΚΗΤΙΚΗ, που το εισπράττω και ως μια ποιητική, που καταλήγει
……………………..
Στη μέσα καύση που θεριεύει
Σα φυλλοβόλα βλάστηση
Ποντάρω στο ελάχιστο,
Ολόκορμη γυμνή
Ελπίζοντας στη νομοτέλεια
Σε αυτό που ακόμα αργεί ΄ μα θα φωνάξει.
Το βλέπουμε ως υπόσχεση και στις καταληκτικές στροφές του τελευταίου ποιήματος ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ που άνοιξε τούτη εδώ την παρουσίαση:
