Κωνσταντίνος Γεωργίου: Ευδοκία Ζορπίδου «Ροές και θρομβώσεις» (Εκδόσεις Ιωλκός, 2021)

Στις ακατάλυτες ροές της ποίησης

ΡΟΕΣ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΩΣΕΙΣ

Κάποιος επέβαλε στο μυαλό διάχυτη ενδαγγειακή πλήξη

Θρόμβωσε τα όνειρά μας

μαγείρεψε την αθωότητά μας

έπηξε τους χυμούς της

αφυδάτωσε τα θέλω μας

αποχαύνωσε τη δημιουργικότητά μας.

Στο τέλος

-δίχως να το καταλάβουμε-

μας νάρκωσε

μας έλιωσε ξανά

μας έχυσε σε καλούπια

Μέχρι να στεγνώσουμε

διεμήνυσε την επιτυχία του εγχειρήματος

στους ανωτέρους του.

Αυτό το ποίημα, το πολύ χαρακτηριστικό, έδωσε και τον τίτλο σε ολόκληρη τη συλλογή, Ροές και θρομβώσεις, αντικατοπτρίζοντας σαφώς το ισχυρό κοινωνικοπολιτικού και υπαρξιακού περιεχομένου ποιητικό αποτύπωμα της Ευδοκίας Ζορπίδου σ’ αυτό το πρώτο της εκδοτικά ολοκληρωμένο ποιητικό δημιούργημα. Το εκφραστικότατο έργο του εξωφύλλου (του Σταύρου Αντωνόπουλου), σε πλήρη ενότητα και αρμονία με τους στίχους της ποιήτριας, δηλώνει το πνιγηρό αίσθημα συμπίεσης, το αφόρητο βάρος μιας συντριπτικά δυσβάσταχτης πραγματικότητας, η οποία απονεκρώνει από κάθε άποψη τον σύγχρονο άνθρωπο και τον καθιστά ανήμπορο να πιστέψει πλέον σε θαύματα και σε αλλόκοτους θαυματοποιούς.

ΤΟ ΛΑΚΩΝΙΖΕΙΝ… [ΕΝΑΣ ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ]

Απολιθωμένο το πλήθος

παρακολουθούσε

Μαγεμένο το πλήθος

παρακολουθούσε τον θαυματοποιό

Κουρασμένο από τα θαύματα

τον κρέμασε

κι όλα επανήλθαν στο φυσιολογικό

χωρίς θαύματα και απρόοπτα.

Κι όμως, τις νύχτες η ποίηση βρίσκει την περπατησιά της, αβασίλευτη σεργιανίζει σε ακροβασίες λυρικές, ανυπότακτη παίρνει τους δρόμους του φεγγαριού, καθώς οι ψυχές ξανοίγονται στα ανοιχτά της απεραντοσύνης της.

Η ΝΥΧΤΑ ΜΥΡΙΖΕ ΠΟΙΗΣΗ

Ήταν όμορφα απόψε

Το παγκάκι στη θέση που έπρεπε

αντίκρυ στο φεγγάρι

η πόλη βουβή για να ακούγονται οι ψίθυροι

Έρημες ψυχές που ακροβατούν τα βράδια

παίρνουν τα παγκάκια τους δειλά

και ξανοίγονται στα ανοιχτά της λεωφόρου.

Ευτυχώς, οι τροχονόμοι κοιμούνται απόψε.

Η Ζορπίδου με τρόπο δηκτικό, καυστικό, αλλά και ευαίσθητο, τρυφερό προβάλλει την τέχνη ως την μόνη εκείνη γνήσια δύναμη αντίστασης στην επιβαλλόμενη τυποποίηση και στον αλλοτριωμένο τρόπο ζωής. Ως άνθρωπος ανθίσταται στην φασίζουσα νοοτροπία της εντυπωσιοθηρίας, των υποκριτικών συμβάσεων και της ιδιοτέλειας. Ως ποιήτρια εξεγείρεται στην κατεστημένη ηθική ενός αδηφάγου αναχρονιστικού συστήματος που διεκπεραιωτικά κανοναρχεί τις ζωές των ανθρώπων υπονομεύοντας ελευθερίες και ευαισθησίες, όνειρα και ιδανικά.

ΑΙΔΩΣ ΚΑΙ ΔΙΚΗ

Ενόψει της πολύκροτης δίκης

φόρεσαν τις καλές τους φορεσιές

τα λαμπερά ρητορικά τους σχήματα, χάριν εντυπωσιασμού

Προαποφάσισαν δε –ελαφρά τη καρδία-

και τις ποινές των ενόχων

Έστησαν εκ των ενόντων το σκηνικό

Φρόντισαν, μάλιστα, να παρίστανται

και τα οικεία Μέσα Ενημέρωσης της Μάζας

για να καλύψουν δεόντως τα τεκταινόμενα

Και οι συνήγοροι τήρησαν αιδήμονα σιγήν

και οι μάρτυρες σιγήν ιχθύος

Και όλοι αποχώρησαν περιχαρείς

πλην των ενόχων

μέχρι αποδείξεως

του εναντίου!

Η ποιήτρια αρνείται να αποδεχτεί έναν κόσμο προκατασκευασμένο, αυστηρά ορθοτομημένο και οριοθετημένο από κανόνες λογοκρατικούς, οι οποίοι αναστέλλουν τις ζωτικής ανάγκης φυσιολογικές ροές συναισθημάτων, και με επεμβάσεις αισθητικής, ανατάσσει με διάθεση πάντα ερωτική την οργανική της ενότητα, αποκαθιστώντας την έσωθεν φυσική ισορροπία και την έξωθεν θερμοδυναμική εντροπία.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΑΡΑ ΜΙΑ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ

Το πεφταστέρι πάει

ούτε και απόψε δεν το πρόλαβα

Μα έχω εσένα

τι άλλο να ζητήσω;

Σαν να ’ριξα όλα τα κέρματα

σαν να ευχήθηκα κοιτώντας μυριάδες πεφταστέρια

Μα είναι αχνό απόψε το χαμόγελό σου

έτσι φοβάμαι μήπως

κάποτε το νερό στερέψει στη Φοντάνα

Θα ξημερώσω τότε σε ένα εκτυφλωτικό

φως χειρουργείου

που δεν θα επιτρέπει νυχτοπαρατηρήσεις αστεριών

Θα μείνω, λοιπόν, εκεί

για μια επέμβαση αισθητική

μήπως προσθέσω το απολεσθέν για πάντα χαμόγελο

στο πρόσωπό μου

Ο χειρουργός θα πλύνει τότε τα χέρια

θα ρωτήσει το σκοπό της επέμβασης

και έντρομος θα νίψει ξανά τας χείρας

Θα με οδηγήσει έπειτα

ψυχοπονιάρης, ψυχοπομπός

μέχρι την τελευταία κατοικία του έρωτος.

Οι ροές του γνήσιου ερωτικού συναισθήματος, ως πηγές έμπνευσης, δημιουργικής πνοής και αγαπητικής συναλληλίας έρχονται αντιμέτωπες με τις θρομβώσεις, τους φραγμούς και τους περιοριστικούς όρους της ανηδονικής πραγματικότητας. Και οι ροές μετουσιώνονται σε στίχους, σε λέξεις, που επιζητούν την ανεμπόδιστη κυκλοφορία τους στις φλέβες του ποιητικού λόγου, αιμοδοτώντας όχι μόνο την ψυχοπνευματική υπόσταση του ανθρώπου αλλά και την βιολογική του ύπαρξη, καταγγέλλοντας με παρρησία τους σφετεριστές των καιρών.

ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Μάθαινα στα παιδιά

σφετεριστής θα πει άρπαγας

Αναφερόμουν, βέβαια, στον Ευαγόρα

νόμιμο δικαιούχο

που του έκλεψαν τον θρόνο

μέσ’ από τα χέρια

Κόλλησα σ’ αυτό το νόμιμα

-ανήκε εξάπαντος στην οικογένεια των Τευκριδών

και στάθηκε αντάξιος του βαριού ονόματός του

Πέρασαν γρήγορα τα χρόνια

τα πολιτεύματα, οι επαναστάσεις

Μα σήμερα ακόμα αυτοί μας κυβερνούν

οι νόμιμοι απόγονοι

σφετεριστές των καιρών…

Η ποίηση της Ζορπίδου είναι μια ποίηση ευθύβολη, αφτιασίδωτη, χωρίς περιττολογίες και ρητορισμούς, χωρίς εξάρσεις φθηνού εντυπωσιασμού και ρηχού συναισθηματισμού. Είναι μια ποίηση ουσιαστική, μεστή, στιβαρή και συνάμα αποκαλυπτική, η οποία φωτίζει με γενναιότητα σκοτεινές περιοχές της εγκλωβισμένης συνείδησης και διερευνά με τρόπο διαλεκτικό τις ανθρώπινες σχέσεις και την ηθική στάση του ατόμου μπροστά στις αναφύουσες κάθε φορά υποκείμενες νοσηρές καταστάσεις. Στις λέξεις της υφέρπει ένα παλλόμενο πάθος, η ένταση της γνήσιας ποιητικής συναρμογής και ακολουθίας, εκπεφρασμένη παράλληλα με έναν βαθύ φιλοσοφικό στοχασμό, ο οποίος άλλοτε περιστρέφεται γύρω από την μόνωση του ανθρώπου και τη ματαιότητα των ανθρώπινων πραγμάτων και άλλοτε επικεντρώνεται στοχευμένα και θαυμαστά σε θέματα ποιητικής και μεταφυσικής. Πρόκειται για μια ποίηση με ευδιάκριτες επιρροές από τον αρχαιοελληνικό κόσμο, είτε συνυφαίνεται με μοτίβα και πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας είτε συνδιαλέγεται με αρχαίους και σύγχρονους φιλοσόφους.

ΠΡΟΣ ΣΩΚΡΑΤΗ

Εσαεί

τον βασάνιζε το ερώτημα

μέχρι τη μέρα

που το κώνειο

τον βύθισε

στην αιώνια Απάντηση.

ΠΡΟΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗ

Με φόντο το βουνό

στεκόταν αγέρωχος

Οι κόρες των ματιών του

είχαν χάσει κάτι από την στρογγυλάδα τους

Είχαν πάρει κάτι

από την τριγωνική απόληξη της κορυφής…

Σε έναν από τους ποιητικούς της «σφυγμούς» η ποιήτρια με ύφος συνομιλητικό, οικείο αλλά και επιτακτικό, απευθύνεται σε όλους εμάς, διερωτάται, επιβεβαιώνοντας την πίστη της στην δύναμη της ποιητικής δημιουργίας ως πράξης υπέρτατης προσφοράς και ανανεώνοντας, ταυτόχρονα, το κάλεσμα της δικής μας υπόσχεσης για παλιρροϊκές μεταγγίσεις ανθρωπιάς. Έτσι, ακούμε τις ακατάλυτες ροές και στις δικές μας φλέβες, ακούμε στις λέξεις της τους σφυγμούς και της δικής μας ζωής.