Κωνσταντίνος Μπούρας: «Η νύχτα των μυστικών». Ένα άκρως μεταμοντέρνο ενδιαφέρον θεατρικό έργο τού Άκη Δήμου στο Θέατρο Μπέλλος από την ομάδα The Young Quill.
Η μετανεωτερικότητα, εκτός από την άναρχη, ενοχλητική κι αντιαισθητική ενίοτε καταστροφική «αποδόμηση», έχει και τις παράπλευρες απώλειές της. Σιγά αλλά σταθερά αρχίζει να δημιουργείται μια καινούργια αισθητική ρυθμολογία, που αν και δεν έχει αποκρυσταλλωθεί ή παγιωθεί ακόμη σε ιδεολογία, διαμορφώνει όμως το γούστο (κυρίως) του νεανικού κοινού, που γίνεται ολοένα και πιο ανεκτικό στην διαφορετικότητα, κάτι που συνάδει με την παγκοσμιοποιημένη Κοινωνία τής Πληροφορίας, όπου η ελευθερία τής έκφρασης είναι προαπαιτούμενη τής δημιουργικότητας, χωρίς την οποία δεν θα καταστεί δυνατή η έγκαιρη τεχνολογική αντιμετώπιση των οικολογικών και κλιματικών προκλήσεων τού μέλλοντος.
Έτσι λοιπόν, διαμορφώνεται σιγά σιγά ένα καινούργιο ρεύμα, όπου τα άτομα επιλέγουν (προκειμένου να συλλειτουργήσουν και να είναι συμβατά με τα άλλα άτομα τής ίδιας ομάδας-οικογένειας) να εκφράζουν ελεύθερα τις ερωτικές, καλλιτεχνικές, ποιητικές, πολιτισμικές τάσεις και κλίσεις τους με αποτέλεσμα να εμπλουτίζεται διαρκώς η λεγομένη «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» με καινούργιο δημιουργικό ενθουσιασμό που προκαλεί με τη σειρά του πολιτιστικό οργασμό κι αυτό αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε μια καινοφανή Αναγέννηση.
Τότε ίσως εκλείψουν οι θρησκευτικοί και ιδεολογικοί πόλεμοι κι οι άνθρωποι απολαύσουν την επίγεια Ειρήνη κι Ευδοκία.
Από αυτή την άποψη, καλλιτέχνες και λογοτέχνες, πάντοτε πρωτοπόροι σε μεταβατικούς – μεταιχμιακούς καιρούς, συνδιαμορφώνουν με τους διανοητές τις συνθήκες μέσα στις οποίες θα αποκρυσταλλωθούν τα καινούργια πολιτικά – κοινωνικά συστήματα και οι νέες νόρμες θα οδηγήσουν προσωρινώς σε άλλον κανόνα (συνήθως με χρονοκαθυστέρηση μιας γενιάς – 30 ή 33 ετών).
Έτσι, με αυτά τα δεδομένα και σ’ αυτά τα πλαίσια, είδα αυτή την άκρως ενδιαφέρουσα, «φελλινική» θα έλεγα, υπνωτική διαχείριση τού τσίρκου ως σταθερού μοτίβου και στερεότυπου, που πατάει γερά πάνω στα αρχέτυπα και μιλάει σταθερά στην (παιδική) Πανανθρώπινη Ψυχή (στα εσωτερικά στρώματα τής εξελικτικής νόησης, εκεί που το παιχνίδι είναι βασική μαθησιακή κι εκπαιδευτική κοινωνική δραστηριότητα).
Από τους αρχαίους μίμους και μιμάδες, με ενδιάμεσο σταθμό τους μεσαιωνικούς παντόμιμους – jogulatores, έως τον Ζενέ και τον Φελλίνι δεν είναι και τόσο μακρύς ο δρόμος. Μόνον είκοσι πέντε αιώνες μεσολαβούν (επί τρία, δηλαδή 75 γενιές μόλις).
Επομένως ο Άκης Δήμου, αποφεύγοντας την παρθενογένεση, που ούτως ή άλλως δεν υφίσταται στην Τέχνη, συνθέτει την «Νύχτα των μυστικών» παραπέμποντας ευθέως και στο λούνα-παρκ, αλλά και στις ταινίες τρόμου, ακόμα και στα θρίλερ με τις υπερβολικές σουρεαλιστικές κωμικοτραγικές φιγούρες.
Σκηνοθέτις και ηθοποιοί υπηρέτησαν θαυμαστά το κρυπτικό κείμενο βάζοντας ο κάθε ένας και η κάθε μία τη δική του βιοενέργεια, που συμπλεκόταν με θαυμαστό τρόπο με την «όψιν» και με ηχοτοπίο. Ο μικρός πεπλατυσμένος χώρος, με τις τρεις πλευρές θεατών εμπλούτιζε περισσότερο το όλον θέαμα επεξηγώντας τα νοήματα με τρόπο που ο κάθε επαρκής θεατής συνδημιουργούσε το δικό του μετείκασμα στον πλασματικό καθρέφτη του μυαλού του.
Το σώμα αναγκαστικά συμμετέχει δια της μιμήσεως στις μυϊκές κινήσεις των δρώντων με αποτέλεσμα να υφίσταται και να επιτυγχάνεται μια άτυπη ψυχοσωματική «γυμναστική» που λειτουργεί αποτοξινωτικά, απογειωτικά και λυτρωτικά εν τέλει.
Με τα τούτα και με τα εκείνα, σας προτρέπω ευθαρσώς να μην το χάσετε αυτό το θέαμα!!!
Ένα ζευγάρι περιπλανιέται μία νύχτα στον γοητευτικό και απρόβλεπτο κόσμο ενός τσίρκου. Από λεπτό σε λεπτό η παράσταση αρχίζει. Τέσσερα αλλόκοτα πλάσματα, ήρωες του τσίρκου, συνδιαλέγονται με έναν άντρα και μια γυναίκα και προκαλούν έναν αναπάντεχο καταιγισμό αποκαλύψεων. Γιατί εδώ – στον συναρπαστικό και φωτεινό κόσμο του τσίρκου – τίποτα δεν απαγορεύεται και όλα μοιάζουν «κανονικά», μα αυτό είναι και το πιο προκλητικό.
Κλόουν και θηριοδαμαστές, ακροβάτες, drag show, ταχυδακτυλουργικά κόλπα και όλα όσα συνθέτουν το θέαμα που προσφέρει ένα τσίρκο, έρχονται σε αντιπαράθεση με μια βίαιη πραγματικότητα που μοιάζει να μη μπορεί άλλο να «κουκουλώνει» τις αλήθειες.
«Η νύχτα των μυστικών» είναι ένα σύγχρονο έργο που πραγματεύεται, και με ρεαλισμό αλλά και με έναν ιδιαίτερο και αλληγορικό τρόπο, την έννοια της κακοποίησης σε όλα τα επίπεδα μιας σχέσης και σε όλες της τις εκφάνσεις.
Ο Άκης Δήμου αναφέρει ότι το τσίρκο της «Νύχτας των μυστικών» είναι ένα βασίλειο με έναν αδιαφιλονίκητο βασιλιά, ένοχο για το θάνατο της βασίλισσας, που ψάχνει τρόπους να απαλλαγεί από το βάρος της ενοχής του. Σ΄ αυτόν τον βεβαρημένο -από ένα θανάσιμο μυστικό – χώρο εισβάλλει ένα ζευγάρι – βιρτουόζοι στην τέχνη της λεηλασίας της ζωής του ενός από τον άλλον».
Η σκηνοθέτις Αικατερίνη Παπαγεωργίου τονίζει: Ο Ζαν Ζενέ έγραψε ότι “το τσίρκο είναι το μέρος που μεταμορφώνει τη σκόνη σε χρυσόσκονη” και αυτό ακριβώς είναι που επιτυγχάνει ο Άκης Δήμου στη “Νύχτα των μυστικών”. Μέσα, λοιπόν, σε μια νυχτερινή χίμαιρα, η παράσταση μάς εκθέτει στην σκληρότητα του ανθρώπου, τη δίνη της υπαρξιακής αναζήτησης, την εξουσία της πατριαρχίας και εν τέλει την αδυναμία του ανθρώπου να ταυτιστεί με την έννοια του “μαζί”.
«Η νύχτα των μυστικών» έχει παρουσιαστεί τη θεατρική περίοδο 2008-2009 στο Εθνικό θέατρο σε σκηνοθεσία Έλλης Παπακωνσταντίνου.
