H Μαρίνα Αμπράμοβιτς υπερέβη τα όριά της και προσέγγισε το κοσμικό φαινόμενο Μαρία Κάλλας
Θα αρχίσω να πιστεύω στην μεταφυσική και στα υπερφυσικά φαινόμενα, γιατί μόνον έτσι εξηγούνται τα «επιφάνεια» της Μαρίας Καλογεροπούλου στην αποθέωση του τέλους και η «επίσκεψις» του ανησύχου αυτού πνεύματος στις επτά κορασίδες που ερμήνευσαν επτά από τις πλέον διάσημες άριες που δόξασε με την ουράνια και χθόνια φωνή της η μεγάλη αξεπέραστη divina.
Η κυρία δίπλα μου έλεγε κάθε φορά: «μα δεν μπορεί, τώρα ακούμε την Κάλλας να τραγουδάει». Όμως δεν ήταν εκείνη αλλά το αθάνατο πνεύμα της, το ανεξίτηλο μετείκασμα της βιωμένης παρουσίας της στον εγκέφαλό μας. Η Κάλλας ταυτιζόταν τόσο πολύ με τους ρόλους που τους φορούσε σαν δέρμα. Δεν θα ξανατραγουδήσει καμία την περίφημη άρια από την Νόρμα με μία ανάσα σχεδόν, σαν να μην πρόκειται για ανθρώπινο ον με φλέβες και πνεύμονες. Ίσως η μόνη φορά που ένιωσε πραγματικό σώμα η Μαρία να ήταν όταν συνάντησε τον χθόνιο-υποχθόνιο-καταχθόνιο (διαλέγετε και παίρνετε) Ωνάση, που την κατέστρεψε αλλά και την δόξασε, όχι ως ερμηνεύτρια αυτή τη φορά αλλά ως μελοδραματικό πρόσωπο, εκείνο που ερμήνευσε δακρύβρεχτα η Μόνικα Μπελλούτσι στο Ηρώδειο. Μα γιατί αγγίζουν τα είδωλα όταν δεν τα φτάνουν;
Αντίθετα, η Ρωσίδα Αμπράμοβιτς, τελειομανής και εργασιομανής, σα να υπηρετεί σε σοβιετικό κολχόζ, κατόπιν μακροχρονίου ερεύνης (που λέγαμε παλιά) βούτηξε στα βαθιά νερά του ψυχισμού της διάσημης Μαρίας και φώτισε πλευρές της ανοίκειες για το πλατύ μικροαστικό κοινό. Το τελετουργικό μαγικό στοιχείο (εκείνο που ανέδειξε ο Παζολίνι στην κινηματογραφική Μήδεια με την ερμητικά κλειστή πλέον αοιδό), η μεταφυσική και ο αποκρυφισμός του Δυτικού Μεσαίωνα που απλώς φωτίστηκε από το ελληνορωμαϊκό πνεύμα της Αναγέννησης, τα ανθρώπινα ένστικτα και οι συμπαντικές δυνάμεις, των οποίων τις ροές αδυνατεί να συλλάβει το φτωχό μυαλουδάκι των όρθιων θηλαστικών… όλ’ αυτά πέρασαν μπροστά από τα έντρομα μάτια μας. Μετουσιωμένα σε τέχνη.
Τρομακτική η σκηνή του τέλους, όπου η ανέκαθεν τυφλή Κάλλας μετράει τα βήματα και τις αναπνοές της, εξαναγκάζει το σώμα της να υπάρχει, μέχρι που παραιτείται και αναλαμβάνεται στις ηλιακές φλόγες του άρματος που παραλαμβάνει την Μήδεια προκειμένου να ενωθεί με τον εραστή της, ως animus και anima, ΜΟΝΟΝ ΠΟΥ ΕΔΩ ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΟΦΥΩΣ ΑΝΤΕΣΤΡΑΜΜΕΝΟΙ: η ΚΑΛΛΑΣ είναι ο ΆΝΤΡΑΣ και ο ΩΝΑΣΗΣ η τραβεστί. Απολύτως τολμηρό αυτό το τέλος και βαθιά ψυχαναλυτικό.
Ο εξαιρετικός Ουίλλεμ Νταφόε τονίζει με δαιμονικό τρόπο τις διαφορές αυτών των όντων που ενώθηκαν εκρηκτικά, όπως η ΎΛΗ με την ΑΝΤΙΫΛΗ όταν (σπανίως) συναντώνται.
Κρίμα που δεν επιβίωσε εκείνο το νεογέννητο μωράκι, ο καρπός του ηφαιστειακού έρωτά της.
Η Αμπράμοβιτς στην δύση της καριέρας της δοξάζεται με ξένα κόλλυβα. Προκαλεί για μια ακόμα φορά δια του αντιθέτου. Είναι χοντρούλα και ζωϊκή, αξιολύπητη εξ αιτίας του αγκιστρώματός της από τη ζωή πάση θυσία. Καμία σχέση με την Κάλλας. Η σωματική σύγκριση με τον λιπόσαρκο Νταφόε είναι καταλυτική. Ο χοντρός και ο λιγνός…
Όμως τα συγχαρητήρια της αξίζουν και τα χειροκροτήματα βεβαίως. Για την τελειομανία της και για την εργατικότητά της. Πέραν αυτών ου… Η σύγκριση με τη Μαρία είναι καταστροφική για όποιον την επιχειρεί. Δεν είναι τα στρας και τα διαμάντια, δεν είναι οι φωτισμοί, είναι εκείνη η ουράνια φωνή που μας γεφυρώνει με το Όλον. Κι αυτά δεν γίνονται κάθε μέρα.
Η Κάλλας είναι περισσότερο παρούσα από τότε που ήταν παραγκωνισμένη και παραγνωρισμένη ως αποτυχημένη αρραβωνιαστικιά αλλά επιτυχημένη ερωμένη. Η Τέχνη απαιτεί θυσίες. Κι εκείνη έγινε παρανάλωμα του πυρός. Η Αμπράμοβιτς και η Μπελλούτσι όχι. Η πρώτη το ξέρει, το υποψιάζεται, η δεύτερη δεν το ψυχανεμίζεται καν.
Μετά Λόγου Γνώσεως και κατόπιν βαθιάς, πολυχρόνου, επισταμένης ερεύνης,
Ο Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας είναι ποιητής, θεατρολόγος κριτικός και Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ
info:
Γραφείο Τύπου ΕΛΣ
Τηλ. 2130885741-5740
pressoffice@nationalopera.gr
Αθήνα, 26 Ιουλίου 2021
Δελτίο τύπου
Μαρίνα Αμπράμοβιτς
Οι επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας
24, 25, 26, 28, 29 Σεπτεμβρίου 2021
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ – Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Η προπώληση των εισιτηρίων ξεκινά την Τρίτη 27 Ιουλίου στις 12.00, στην ticketservices.gr, τα Ταμεία της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ και τα Καταστήματα Public.
Η Εθνική Λυρική Σκηνή επιστρέφει στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος στο ΚΠΙΣΝ και παρουσιάζει μια μεγάλη διεθνή συμπαραγωγή στις 24, 25, 26, 28 και 29 Σεπτεμβρίου 2021. Πρόκειται για το νέο φιλόδοξο οπερατικό πρότζεκτ της ιέρειας της performance art Μαρίνας Αμπράμοβιτς για την απόλυτη ντίβα Μαρία Κάλλας, με τίτλο Οι επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας. Μια συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την Κρατική Όπερα της Βαυαρίας, τη Γερμανική Όπερα του Βερολίνου, την Εθνική Όπερα του Παρισιού και το Θέατρο Σαν Κάρλο της Νάπολης. Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) [www.SNF.org] για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Vissi d’arte – μια ζωή αφιερωμένη στην τέχνη. Λίγο πριν η διάσημη τραγουδίστρια Φλόρια Τόσκα μπήξει το μαχαίρι της στο στήθος του κυνικού Σκάρπια, τραγουδά τη ζωή της με μελαγχολική αναπόληση. Αν και η άρια σηματοδοτεί την ηρεμία πριν από την καταιγίδα, ο φόνος του αντιπάλου της, το σημείο αυτό καμπής στην όπερα του Τζάκομο Πουτσίνι, σημαδεύει επίσης και τη μοίρα της Τόσκας. Η Μαρία Κάλλας, η απόλυτη πριμαντόνα του 20ού αιώνα, τραγούδησε την άρια αυτή πολλές φορές. Καθώς η συνταρακτική ζωή της Κάλλας πάντα γοήτευε τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς, η σπουδαία εικαστικός και περφόρμερ αποφάσισε να δημιουργήσει το οπερατικό πρότζεκτ Οι επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας, στο οποίο επτά θάνατοι αναβιώνουν υποδειγματικά επί σκηνής βασισμένοι στις κορυφαίες μουσικές και σκηνικές στιγμές που διαμόρφωσαν τις αντίστοιχες όπερες – όλες τους άριες που ήταν απείρως σημαντικές για τη Μαρία Κάλλας.
Σε επτά μικρού μήκους ταινίες και μαζί με τον Ουίλλεμ Νταφόε, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς θα πεθάνει επτά φορές, και στο τέλος της παράστασης, με τον αληθινό θάνατο της Μαρίας Κάλλας στο Παρίσι το 1977, θα βρεθεί στη σκηνή παίζοντας τον εαυτό της. Η Αμπράμοβιτς αναφέρει: «Για πάνω από 25 χρόνια ήθελα να δημιουργήσω ένα έργο για τη ζωή και την τέχνη της Μαρίας Κάλλας. Πάντα με γοήτευε η προσωπικότητά της, η ζωή της, ακόμα και ο θάνατός της. Όπως πολλές από τις ηρωίδες της όπερας που δημιούργησε επί σκηνής, έτσι και η ίδια πέθανε από αγάπη. Πέθανε από μια ραγισμένη καρδιά».
Εκτός από τις πασίγνωστες άριες από όπερες των Μπελλίνι, Μπιζέ, Ντονιτσέττι, Πουτσίνι, Βέρντι, ο συνθέτης Μάρκο Νικοντίεβιτς συνθέτει πρωτότυπη μουσική, αναδεικνύοντας μέσα από αυτήν το πώς η άνευ όρων αγάπη της Κάλλας για την τέχνη της δεν της επέτρεψε ποτέ τον διαχωρισμό μεταξύ του προσώπου που ήταν επί σκηνής και του προσώπου που ήταν στην πραγματική της ζωή. Την παραγωγή διευθύνει ο αρχιμουσικός Γιοέλ Γκαμζού, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς υπογράφει τη σκηνοθεσία –σε συνεργασία με τη Λένσυ Πάιζινγκερ–, καθώς και το σκηνικό, ενώ τα κοστούμια ο Ρικκάρντο Τίσι. Συμμετέχουν ο Ουίλλεμ Νταφόε στα βίντεο, και επί σκηνής η Μαρίνα Αμπράμοβιτς και οι μονωδοί της ΕΛΣ Βασιλική Καραγιάννη, Έλενα Κελεσίδη, Τσέλια Κοστέα, Χρυσάνθη Σπιτάδη, Μαριλένα Στριφτόμπολα, Άννα Στυλιανάκη κ.ά. Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Περφόρμανς / Νέα παραγωγή
Κύκλος Μουσική και Εικαστικές τέχνες
Μαρίνα Αμπράμοβιτς
Οι επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας
24, 25, 26, 28, 29 Σεπτεμβρίου 2021
Ώρα έναρξης: 19.30 (Κυριακή: 18.30)
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Με μουσική του Μάρκο Νικοντίεβιτς και σκηνές από όπερες των Μπελλίνι, Μπιζέ, Ντονιτσέττι, Πουτσίνι και Βέρντι
Σκηνοθεσία, σκηνικό: Μαρίνα Αμπράμοβιτς / Συν-σκηνοθέτιδα: Λένζυ Πάιζινγκερ
Μουσική διεύθυνση: Γιοέλ Γκαμζού
Βίντεο: Ναμπίλ Ελντερκίν / Σενάριο: Πέττερ Σκάβλαν, Μαρίνα Αμπράμοβιτς
Οπτικά εφέ: Μάρκο Μπραμπίλλα / Κοστούμια: Ρικκάρντο Τίσι / Συνεργάτιδα σκηνογράφος: Άννα Σαιτλ / Φωτισμοί: Ουρς Σαίνεμπαουμ / Βοηθός φωτιστή: Μπένεντικτ Τσεμ / Δραματουργία: Μπένεντικτ Στάμπφλι
Ερμηνεία: Μαρίνα Αμπράμοβιτς / Ηθοποιός: Ουίλλεμ Νταφόε
Συμμετέχουν οι μονωδοί της ΕΛΣ: Βασιλική Καραγιάννη, Έλενα Κελεσίδη, Τσέλια Κοστέα, Χρυσάνθη Σπιτάδη, Μαριλένα Στριφτόμπολα, Άννα Στυλιανάκη κ.ά.
Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ
Μέγας Δωρητής ΕΛΣ, Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (IΣΝ) [www.SNF.org]
