ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ

Ο Κωνσταντίνος Ρήγος αριστοφανικότερος του Αριστοφάνους.

Επιθεωρησιακοί «Ιππείς» έχασαν το δρόμο τους και αντί για το Δελφινάριο εξόκειλαν στην Επίδαυρο!

Παρωδία του kitsch.

Ο Κωνσταντίνος Ρήγος στήνει διπλά κάτοπτρα και αντιστρέφει τα ήδη αντεστραμμένα είδωλα χωρίς να τα αποκαθιστά.

Τα αποδομημένα δεν αποδομούνται περαιτέρω.

Παράβαση πάνω στην παράβαση κόντρα στην παράβαση και ξανά παράβαση.

Κβαντική απειρία ειδώλων. Άμεση εφαρμογή της θεωρίας του Χάους στον παραστασιακό χώρο.

Η έμμεση κριτική στην τηλεοπτική μιζέρια μας τους ατέλειωτους μήνες της καραντίνας εισβάλλει στη θυμέλη του αρχαίου θεάτρου αυτοπροσώπως.

Από τα αθάνατα τηλεοπτικά ριάλιτι έως το διαχρονικό «Στην υγειά μας βρε παιδιά» και στο ελαφρολαϊκό ποτ-πουρί επί σκηνής μέχρι την τετριμμένη επίκληση των ηθοποιών στο φεγγαράκι που δεν μας έκανε όμως την χάρη να ανατείλει εγκαίρως πάνω από το αρχιτεκτόνημα του Πολύκλειτου, ξεσκονίστηκαν και παρωδήθηκαν δεόντως όλα τα κλισέ (κοινώς «στερεότυπα») της μικροαστικής ψυχαγωγίας μας.

Η Λένα Κιτσοπούλου και ο Κωνσταντίνος Ρήγος στήνουν ένα παραμορφωτικό κάτοπτρο απέναντι στο κοινό και το αναγκάζουν να γελάσει με την κατάντια και το χάλι του. Αυτό το στοιχείο θα μπορούσε να είναι και μπρεχτικό και αποστασιοποιητικό, αν δεν είχε εφαρμοστεί ήδη με επιτυχία στην αθηναϊκή επιθεώρηση.

Ηθελημένη ίσως η κακογουστιά των κοστουμιών  μόνον σε τηλεοπτικές εμφανίσεις της ελληνικής εκδοχής του Μπένι Χιλ θα μπορούσαν να καταστούν ανεκτά.

Το σκηνικό ήταν επίσης επιθεωρησιακό και μπορεί να μεταφερθεί άνετα σε ανοικτούς και κλειστούς θεατρικούς και παραθεατρικούς ενδεχομένως χώρους.

Στον αγώνα ακαλαισθησίας ο Ρήγος κατατροπώνει τον «χωριάταρο» Αριστοφάνη με τρία-μηδέν (3-0).

Χάθηκε η ποίηση του πρωτοτύπου μέσα από την αριστουργηματική μετάφραση του Σωτήρη Κακίση, που είχε αποδώσει λειτουργικά στην νέα ελληνική γλώσσα την αθάνατη Σαπφώ.

Το «κείμενο» που ακούστηκε ήταν υπερδιπλάσιο του τυπωμένου κειμένου στο καλαίσθητο πρόγραμμα του Εθνικού Θεάτρου, όπου κάποια κείμενα ήταν κατατοπιστικά και άλλα απλώς ενημερωτικά, για την διάδοση της υπογραφής και μόνον.

Θα μπορούσε να περικοπεί άνετα μία ώρα από το τελικό αποτέλεσμα χωρίς να χάσει κανείς τίποτα. Άσε που θα κέρδιζαν περισσότερους πελάτες οι ταβέρνες στο Λυγουριό και στην Παλαιά Επίδαυρο.

Εν ολίγοις, απογοητευτικό το ξεκίνημα του φετινού φεστιβάλ στην Επίδαυρο. Το star–system έχει προ πολλού επικρατήσει στην αναβίωση του αρχαίου δράματος και οι ερμηνείες είναι πλέον συνώνυμες της αυθαιρεσίας.

Καλόν είναι να υπάρχει ενδελεχής μελέτη του αρχικού κειμένου, να εξετάζονται εκτός από τα πραγματολογικά στοιχεία και το νόημα και υφολογικά και ρυθμολογικά και ποιητικά στοιχεία του, πριν τολμήσουμε να το κόψουμε και να το ράψουμε στα επαρχιακά μέτρα μας θυμίζοντας μάλλον τον «Αρχοντοχωριάτη» και τις «Σοφολογιότατες» του Μολιέρου, ενώ κανείς «Μισάνθρωπος» δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα. Μας τελειώσανε ακόμα και οι σύγχρονοι σκωπτικοί. Η σάτιρα περιορίζεται σε φτηνά κουτσομπολιά και το πραγματικά πολιτικό θέατρο μάλλον δεν υπάρχει πια. Κρίμα. Τόσες προσπάθειες. Τόσοι ανθρώπινοι και υλικοί πόροι, το κακοπαθημένο πρώτο κρατικό μας θέατρο, τόσα μυαλά ατάκτως χρησιμοποιημένα. Και το αποτέλεσμα; Πενιχρόν. Πενιχρότατον.

Η διαπίδυση μεταξύ τηλεοράσεως και θεάτρου δημιούργησε άλλο ένα υβριδικό παραθεατρικό είδος με σκοπό τον εντυπωσιασμό, το γαργάλημα του κοινού και το φτηνό χειροκρότημα. Όμως υπάρχουν και καλαίσθητοι επαρκείς θεατές που αγωνιούν, μελετούν, ερευνούν, αγρυπνούν και προσεύχονται για τον «από μηχανής θεό» που θα μας βγάλει από αυτό το τέλμα.

Το σούρσιμο μπορεί να είναι εξ ορισμού κωμικό (φτάνει να μην είμαστε εμείς στο ρόλο του θύματος), όμως δεν μπορεί να διαιωνίζεται και να αναπαράγεται μηχανιστικά. Αν κάτι τέτοιο συνέβαινε κατά το δοκούν και ως αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής θα ήταν και ενδιαφέρον και ανεκτό και αξιοσημείωτο. Μόνο που τώρα είναι αποτέλεσμα της αδράνειας και η εντροπία του συστήματος διαρκώς αυξάνεται.

Χειρότερη κι από τον κορωνοϊό είναι η πανδημία του λαϊκισμού, της εύκολης ρητορείας, της αγυρτείας, της χρησιμοθηρίας. Κι αυτό είναι ένα κοινό στοιχείο του παρόντος με την εποχή του Αριστοφάνη. Ιδού η περιζήτητος αναλογία! Μήπως αυτό ήθελε να κάνει ο Κωνσταντίνος Ρήγος; Αγαθές οι προθέσεις του και το αποτέλεσμα αντάξιό του, όμως πού είναι ένας Κουν βρε παιδιά σήμερα;

Η Στεφανία Γουλιώτη είχε εμπνευστεί προφανώς από τις γραμμωμένες πρωταγωνίστριες τηλεοπτικού ριάλιτι. Ο Πάνος Μουζουράκης έπαιζεν ορθώς τον εαυτό του και δεν τον έχανε μήτε μια στιγμή. Συμπαθέστατος ούτως ή άλλως. Μόνον ο παρουσιαστής της επιτυχημένης μακρόβιας εκπομπής «Στην υγεία μας βρε παιδιά» έλειπε, αξιαγάπητος επίσης.

Στις εποχές παρακμής του αρχαίου θεάτρου είχε γίνει θέατρο πρωταγωνιστών. Εκεί οδεύει και σήμερα η απόπειρα αναβίωσης, ή απλώς μεταφοράς του στα καθ’ ημάς, για να μην πω «ερμηνεία» του;

Τελικά, μήπως αντί να τρέχουμε στην Επίδαυρο πρέπει να πηγαίνουμε στο Δελφινάριο; Εκεί τουλάχιστον το φεγγάρι ανατέλλει στην ώρα του πάνω από τον Υμηττό και η μαγεία ενίοτε συντελείται.

Εκπληκτικό το ηλιοβασίλεμα πίσω από τις Μυκήνες πριν από την παράσταση. Αξέχαστο. Αλησμόνητο. Αξίζει την εκδρομή.

Συγχαρητήρια σε όλους τους αξιολάτρευτους συντελεστές. Δικαίως έχουν αποκτήσει το κοινό τους. Επαγγελματίες εργασιομανείς, με κέφι και με μπρίο, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μας διασκεδάσουνε. Και τα κατάφεραν. Όσοι έψαχναν για ψυχαγωγία, ας πήγαιναν αλλού.

Ο Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας είναι Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ και ποιητής

www.konstantinosbouras.gr