Μια επιτήδεια δημοτική αρχή καταφέρνει να εξασφαλίσει δυο-τρία εκατομμύρια για να ανακατασκευάσει εκ θεμελίων ένα δημοτικό θέατρο, στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής πολιτιστικής πρωτεύουσας, το οποίο εγκαινιάζει οριακά στη λήξη του έτους των εκδηλώσεων με μια συναυλία με τον Γιώργο Νταλάρα. Ο όνυξ του λέοντος: Το πιάνο που παίζει στη συναυλία είναι ένα Steinway αξίας 100.000 ευρώ, το οποίο ανήκει στον εξοπλισμό του θεάτρου. Το πιάνο ξαναχρησιμοποιείται πέντε μήνες μετά σε μια θεατρική παράσταση. Δηλαδή μέχρι σήμερα το πιάνο έχει στοιχίσει 50.000 ευρώ ανά παράσταση. Μην παρεξηγηθώ, καλά κάνει και υπάρχει εκεί το πιάνο.

Τα δυο-τρία εκατομμύρια έφτιαξαν αρκετά πράγματα: Ωραιότατα και άνετα καμαρίνια, ένα κέλυφος με αρχιτεκτονικές υπερβολές ως συνήθως, (υπόγεια δεν υπάρχουν) και πάνω στην οροφή ένα σύστημα πλήρους εξοπλισμού σχαρών και διαδρόμων (πολλοί τόνοι σιδερένιων κατασκευών) για την ανάρτηση και ρύθμιση των προβολέων και των σκηνικών. Προβολείς τελευταίας τεχνολογίας, ή μάλλον προτελευταίας -γιατί προβολείς LED δεν υπάρχουν- και αξιοπρεπείς κονσόλες φωτισμού και ήχου. Οι προβολείς LED, εν έτει 2018, θα ήσαν απαραίτητοι σε ένα θέατρο που προορίζεται για πολλαπλές και συχνά πολύ διαφορετικές χρήσεις. Πιθανόν να υπήρχαν στη μελέτη, γιατί έμαθα ότι ο μελετητής περί του φωτισμού ήταν Άγγλος, όμως δεν αγοράστηκαν, προφανώς λόγω υπέρβασης του προϋπολογισμού, ως συνήθως.

 Στο θέατρο, φιλοξενούνται παντός είδους παραστάσεις και εκδηλώσεις και, όπως έμαθα, παραδίδεται για χρήση, συνήθως τρεις ώρες πριν την έναρξη της εκδήλωσης. Κατ’ εξαίρεσιν, στην περίπτωση που εμείς βιώσαμε, είχαμε το θέατρο από τις 10 το πρωί την ίδια μέρα της παράστασης, χωρίς όμως τεχνικό προσωπικό. Είχαμε και δεύτερο προνόμιο, -λόγω της συμμετοχής στον θίασο ηθοποιού που ήλκε την καταγωγή του από τον εν λόγω δήμο, στον οποίο ανήκει το θέατρο-, να μας γίνει η χάρη να το επισκεφτούμε για ένα μισάωρο την προηγουμένη της παράστασης, ώστε να δούμε πιθανές δυσκολίες που θα είχαμε να αντιμετωπίσουμε την επομένη.

Ο υπεύθυνος μάς έκανε τη χάρη να μας δείξει μια σειρά ήδη αποθηκευμένων στην κονσόλα φωτισμών. Μετά τον βάλαμε στον μεγάλο κόπο να αποθηκεύσει στην κονσόλα τέσσερα (4) γκρουπ φωτισμών για να υπηρετηθεί η παράσταση και όταν ζητήσαμε τη διόρθωση ενός (1) προβολέα, το έκανε μεν, αλλά μετά από ένα σχόλιο του τύπου: «ωχ, θα ιδρώσω και πώς θα πάω στο γραφείο μετά…». Στο τέλος αυτής της επίδειξης απλώς ενδιαφέρθηκε για το πώς και πότε θα πληρωθεί το μίσθιο, ύψους 800 ευρώ.

 Στη διάρκεια της πρόβας διαπίστωσα ότι οι προβολείς είχαν αναρτηθεί κάπως προβληματικά. Δηλαδή είχε καταστραφεί η συνήθης συμμετρία στην ανάρτηση των προβολέων. Π.χ. κεντρικοί προβολείς ήσαν τοποθετημένοι εκτός κέντρου κλπ. Να σημειωθεί ότι το θέατρο είναι πολύ καινούργιο και οπωσδήποτε δεν δικαιολογείται αυτή η ακαταστασία, με τον αριθμό των ελάχιστων παραστάσεων που έχουν γίνει μέχρι τώρα. Λοιπόν: ή η μελέτη ήταν λάθος ή –πράγμα πιθανότερο- δεν εφαρμόστηκε· και προφανώς η μελέτη θα ήταν υψηλού κόστους, με βάση τις ανάγκες του θεάτρου και το συνολικό κόστος του όλου οικοδομήματος. Η εξήγηση, που εκμαίευσα από τον «υπεύθυνο», ήταν ότι «ο Εγγλέζος τα είχε φτιάξει καλά, αλλά μετά… το θέατρο λειτούργησε χωρίς εποπτεία και όποιος ερχότανε μετακινούσε προβολείς». Ναι, έτσι είπε, ότι αυτό το θέατρο, που κόστισε 3.οοο.οοο λειτούργησε χωρίς εποπτεία. Ερώτησα αφελώς: «και γιατί αυτόν, που μετακίνησε τους προβολείς, δεν τον βγάλατε έξω με τις κλωτσιές;» Παρά τη διαπίστωση,  δεν σκέφτηκε αυτός ο «υπεύθυνος» να ζητήσει δυο μεροκάματα από τη δημοτική αρχή για να αποκαταστήσει αυτά που σχεδίασε ο έρμος ο Εγγλέζος, γιατί προφανώς θα ίδρωνε.

 Το θέατρο, όπως είπαμε, κοστίζει 800 ευρώ ημερησίως, χωρίς τεχνικό προσωπικό κι έτσι όποιος θέλει τεχνική υποστήριξη πρέπει να πληρώσει έξτρα τους τεχνικούς. Κάποιες κακές γλώσσες μου είπαν ότι -κατά το παρελθόν- είχε παρατηρηθεί το εξής φαινόμενο: ηλεκτρολόγος θεάτρου να απορρυθμίζει τους προβολείς μετά από κάθε παράσταση για να χρειαστεί να ξανακάνει μεροκάματα διόρθωσης. Αυτή η ανήκουστη εκδοχή, που ομολογουμένως δεν μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλό ότι μπορεί να συμβεί, εξηγεί λογικότατα αυτή την ακαταστασία στις θέσεις των προβολέων. Δεν έχω, στοιχεία να ισχυριστώ ότι έχει εφαρμοστεί στην προκειμένη περίπτωση.

Αναφέρω κάπως αναλυτικά την παραπάνω περίπτωση, γιατί νομίζω πως είναι το κερασάκι στην τούρτα των προβληματικών κατασκευών οικοδομημάτων για θέατρο, που έχω δει ανά την Ελλάδα όλα τα χρόνια της θεατρικής μου ζωής.

 Είναι ένα φαινόμενο, όχι σπάνιο, που πληγώνει βαθύτατα το Θέατρο.

 Έχω δει θέατρο τύπου ιταλικής σκηνής με ταβανιασμένη σκηνή, με ξύλο ραμποτέ! Άλλο θέατρο, πολυέξοδης κατασκευής σε πολύ μεγάλο οικόπεδο με στρωμένη με μάρμαρα μεγάλη αυλή, να έχει κλειστό τον δρόμο των φορτηγών για την προσέγγιση της σκηνής. Σ’ αυτό το μοναδικό δρόμο εξυπηρέτησης της σκηνής τοποθετήθηκαν τα  μηχανήματα κλιματισμού, που δε ανέβηκαν στην ταράτσα, όπως έλεγε η αρχική μελέτη!

Υπάρχει στην Αττική υπαίθριο θέατρο που ο διάδρομος ανάμεσα στη σκηνή και την πρώτη σειρά των θεατών έχει διαστάσεις κολουάρ γήπεδου-σταδίου.

Υπάρχει στην Ελλάδα αίθουσα εκδηλώσεων με θεατρική σκηνή (ανακαινισμένη με ευρωπαϊκά κονδύλια), στρωμένη με γυαλισμένες μαρμάρινες πλάκες και μάλιστα σε οικόπεδο μέσα σε προστατευόμενο αρχαιολογικό χώρο, ενώ υπήρχε πριν την ανακαίνιση απόφαση του αρχαιολογικού Συμβουλίου να εκκαθαριστεί η συγκεκριμμένη αρχαιολογική περιοχή. Παρ’ όλ’ αυτά όχι μόνο έγινε, αλλά εντάχθηκε και σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης!

 Όπως πάλι υπάρχουν και έτερα φαινόμενα μερικής καταστροφής της λειτουργικότητας άρτιων θεάτρων, δημόσιων εννοείται, επειδή κάποιος είχε την φαεινή ιδέα να μεγαλώσει τα καμαρίνια ή να κλέψει από τους χώρους του θεάτρου για να φτιαχτούν αρχιτεκτονήματα πάσης φύσεως κλπ. κλπ.

 Όλα αυτά τα τερατώδη συμβαίνουν για δύο κυρίως λόγους: Ο πρώτος λόγος είναι ότι ο αρχιτέκτονας που αναλαμβάνει να σχεδιάσει αυτού του είδους το θέατρο, δεν καταδέχεται να αντιγράψει ένα λειτουργικό μοντέλο από τα τόσα και τόσα που υπάρχουν, ενώ δεν διανοείται να ζητήσει έστω τη συμβουλή ενός ανθρώπου του θεάτρου για να του υποδείξει τυχόν παραλείψεις ή αβλεψίες. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι οι αρχές που αποφασίζουν την κατασκευή αυτών των θεάτρων δεν έχουν στο μυαλό τους το Θέατρο, αλλά τη δυνατότητα απορρόφησης κονδυλίων και διανομής χρημάτων σε ψηφοφόρους των επομένων εκλογών.

 Δηλαδή κατασκευάζουμε θέατρα για τα σίδερα, για τα μάρμαρα, τα μπάζα και τις μπάζες.

 Όμως, σε αντίθεση να πω, ότι υπάρχει ένα σεμνότατο θέατρο στην Κρήτη, που περιμένει να εγκαινιαστεί και μάλιστα σε ένα μικρό ορεινό επαρχιακό δήμο. Ένα θεατράκι φτιαγμένο με σεβασμό στο περιβάλλον, με συνδυασμό λειτουργικότητας και θέας και –ευτυχώς- χωρίς αρχιτεκτονικές εξυπνάδες.

 Να τελειώσω λέγοντας ότι το ωραιότερο υπαίθριο θέατρο στην Ελλάδα, από όσα έχω δει εγώ, είναι φτιαγμένο εξ αρχής (όχι αρχαίο, αναστηλωμένο) και βρίσκεται στην Ίο, σε μια εξαιρετικά επιλεγμένη θέση, με στοιχεία που το εντάσσουν τέλεια στο περιβάλλον, με μοναδική θέα προς τη Σαντορίνη και αόρατο από μακριά, ενταγμένο αρμονικά ανάμεσα στις παλιές ξερολιθιές. Ο αρχιτέκτων ήταν Γερμανός, που -πριν σχεδιάσει το θέατρο- περνούσε τις διακοπές του είκοσι χρόνια στη Ίο.

 Κυρίες και Κύριοι των δημοτικών και πολιτιστικών αρχών, πρώτον: τα θέατρα είναι οικοδομήματα για τη φιλοξενία θεατρικών παραστάσεων και όχι γενικώς συγκεντρώσεων και συναθροίσεων· η εκφώνηση λόγων, οι τελετές απονομής βραβείων ή κλειδιών της πόλης δεν είναι η κύρια λειτουργία τους.

Και δεύτερον: πρέπει να σας απασχολεί διαρκώς η λειτουργία τους και μετά την τελετή και τις φανφάρες των εγκαινίων.

 Κατανοητό;