Βλέπω μια παράσταση ενός καλού θεατρικού έργου, καλοσκηνοθετημένη, καλοφωτισμένη, περιποιημένη, με καλούς ηθοποιούς, σκηνικά και κοστούμια, σε ένα ωραίο θέατρο. Όμως κάτι λείπει. Η γοητεία των πρωταγωνιστών.

Ψάχνω ποιος φταίει.

Εντάξει· ως συνήθως, ο σκηνοθέτης.

Που δεν γοητεύτηκε από τους πρωταγωνιστές.

Που δεν εφρόντισε να γοητευτεί από το θεατρικό κείμενο και από τους ηθοποιούς του στην πρόβα.

Που δεν κατάφερε να δημιουργήσει, με τους συνεργάτες του, σε κάθε σκηνή, μιαν ατμόσφαιρα που να υποχρεώνει το θεατή να προσηλωθεί.

Που πέρναγε αδικαιολόγητα σε άκαιρες καταστάσεις.

Που διέκοπτε τη συνέχεια του νοήματος με παρεμβολές σκηνοθετικών παρασίτων.

Που δεν παρακολούθησε τη σκέψη και την κατασκευή του συγγραφέα, αλλά έκανε μια δική του διαδρομή νοηματικών ακροβασιών, χωρίς δίκτυ ασφαλείας.

Που επέτρεψε στους ηθοποιούς να φωνασκούν, ενώ υπήρχε ανάγκη εσωτερικότητας. Που επέτρεψε την υποτονικότητα ή την, άνευ λόγου, υπερβολή.

Που εντυπωσιάστηκε από τις υποκριτικές επιδείξεις των ηθοποιών, σε στιγμές που το νόημα ήταν αλλού.

Αυτές οι επιδείξεις των ηθοποιών είναι βέβαια αναγκαίες σε ρηχά έργα και προβληματικές σκηνοθεσίες, για να παραπλανήσουν το κοινό, να το ξεγελάσουν, για να μην αντιληφθεί την ρηχότητα. Συμβαίνει συχνά.

Η παραπλάνηση εξ άλλου είναι μέσον απαραίτητο του θεάτρου, γιατί έτσι μετατρέπεται το πραγματικό ψέμα σε θεατρική αλήθεια.

 Όμως φοβούμαι ότι έχει χαθεί, ή έχει εκπέσει, και η γοητεία των πρωταγωνιστών. Αυτό το απροσδιόριστο κάτι, που γοητεύει το κοινό, που κάποτε έκανε την εικόνα των πρωταγωνιστών του θεάτρου ή του κινηματογράφου διακόσμηση σε νεανικά δωμάτια, που έφερνε ένα εκατομμύριο θεατές στις κινηματογραφικές αίθουσες, σε ταινίες όχι και πολύ καλές, αλλά με γοητευτικούς πρωταγωνιστές.

 Μετά, για να απαλλαγεί ο παραγωγός από το υψηλό κόστος του πρωταγωνιστή, έγινε προσπάθεια να μετατοπιστεί το βάρος τής προς το κοινό γοητείας· από τους πρωταγωνιστές στους σκηνοθέτες.

Μάλλον αποτυχημένα, γιατί για τον σκηνοθέτη είναι απαραίτητη η μελέτη, η καλλιέργεια και ο καθ´ ολοκληρία έλεγχος της παράστασης, πράγμα καθόλου εύκολο.

Η γοητεία του ηθοποιού μπορεί να είναι έμφυτη, αλλά μπορεί και να καλλιεργηθεί.

Η προβολή, από τα μέσα χειρισμού της κοινής γνώμης, μπορεί να καταστήσει γοητευτικό ένα πρόσωπο, που φιγουράρει στα εξώφυλλα, ή προβάλλεται με την εικόνα της τηλεόρασης μέσα στα σαλόνια.

Αν η επιλογή γίνεται με κάποια στοιχειώδη αξιοκρατικά κριτήρια, μπορεί να εξασφαλίσει και μια κάποια διάρκεια.

Αυτή η προβολή επιστρέφει στο προβεβλημένο πρόσωπο και μεταβάλλεται σε αυτοπεποίθηση, η οποία επιστρέφεται προς το κοινό ως «γοητεία».

Ισχυρότερη και ποιοτικότερη είναι αυτή η διαδικασία, όταν αυτή η αυτοπεποίθηση δημιουργείται από τους συμπρωταγωνιστές ή από τον σκηνοθέτη της παράστασης. Δηλαδή από τους ειδικούς. Βέβαια με την προϋπόθεση ότι ήδη υπάρχει εκ φύσεως μια κάποια προδιάθεση. Αλλιώς το αποτέλεσμα είναι μια αναλώσιμη κατάσταση μικρής διαρκείας, που περνά με την ταχύτητα αλλαγής της μόδας ή της ανανέωσης των τηλεοπτικών σειρών.

Τα σύγχρονα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν μια πολύ μεγάλη δύναμη προβολής, ελάχιστης όμως διαρκείας, όσο ακριβώς κρατάει η εικόνα στο σκρολάρισμα του κινητού τηλεφώνου.

Η επιλογή των ηθοποιών από τους θεατρικούς παραγωγούς βάσει των ακολούθων τους στο ινσταγκραμ, επιδεινώνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, γιατί καλλιεργεί ψευδαισθήσεις στους με τέτοιο τρόπο προβαλλόμενους, που νομίζουν ότι αυξήθηκε το ταλέντο ή οι επιδόσεις τους στην υπηρέτηση της παράστασης που συμμετέχουν.

Αλλά το κοινό όπως έρχεται γρήγορα, έτσι φεύγει γρηγορότερα.

Γιατί ο μηχανισμός συνεχώς παράγει νέα πρόσωπα, αναλώσιμα κάθε χρόνο.

Αν το σήριαλ πετύχει ακροαματικότητες, η «γοητεία» που στηρίχτηκε με τέτοιο τρόπο μπορεί να κρατήσει δυο τρία χρόνια· κάθε χρόνο έχουμε αλλαγή φρουράς καταναλωτικών ηθοποιών στα κανάλια. Μετά, διαφημίζουν μια σεζόν τυριά ή γάλατα.

Η επίπτωση όμως στο θεατρικό τοπίο είναι τραγική και διαρκείας· γιατί οι τέτοιοι πρωταγωνιστές, καταναλωτικοί ηθοποιοί, θέλουν να υπάρξουν και στο θέατρο. Έτσι στελεχώνουν παραστάσεις ανούσιες, δημιουργούν ομάδες σε μικρά θέατρα χωρίς σκηνοθέτες, χωρίς θεατρικό έργο, συχνά χωρίς μια αξιοπρεπή παραγωγή. Μια παρέα με φιρμίτσες των σόσιαλ μήντια. Και έτσι παίζουν. Ως παρέα. Χωρίς ρόλους, αφού θα πρέπει να προσφέρουν στο κοινό τους την εικόνα που εμφανίστηκε στα εξώφυλλα και στις φωτογραφίες των κοσμικών στηλών.

 Όμως μπορεί και να μην είναι έτσι.

Η γοητεία είναι εκεί, στη θέση της, αλλά εγώ έχασα την ικανότητα να γοητεύομαι.

Η συσσώρευση της προσληφθείσας γοητείας κάνει δύσκολη την αντίληψη της νεότερης γοητείας που αντιμετωπίζω.

Η παραξενιά των υψηλών ποιοτικών απαιτήσεων, μετά την πολύχρονη εμπειρία, αδυνατίζει ακόμη περισσότερο το μήνυμα της γοητείας.

Εξ άλλου δεν υπήρξα ποτέ οπαδός, για να ακολουθώ άκριτα πρόσωπα ή ομάδες.

Κάποιες φορές όμως, η υπάρχουσα και αναδυόμενη γοητεία καταφέρνει να υπερβεί τα εμπόδια και να φτάσει στο στόχο της. Έτσι αποδεικνύεται η ισχύς της.

Σε αυτή την εποχή που καταστρέφει τα είδωλα, γιατί δεν μπορεί να τα ελέγξει, που αρνείται να δεχτεί τη μεταφυσική αξία τους, που κατασκευάζει ψευδοείδωλα για να μπερδέψει τον κόσμο, υπάρχουν ακόμη, εναντίον της, γοητευτικοί καλλιτέχνες και γοητευμένοι θεατές.

Υπάρχουν ακόμη γύρω μας και απέναντί μας γόητες κι αν αφεθούμε στην αφέλεια, μπορεί να τους αναγνωρίσουμε και να ανακαλύψουμε ότι δεν εξέλιπε εντελώς η γοητεία και η ευαισθησία της αποδοχής της.

Για να νοιώσουμε τη ζωή καλύτερη. Γιατί η γοητεία είναι απαραίτητη στη ζωή μας.

Η γοητεία ποτέ δεν πεθαίνει, γιατί είναι το κυρίαρχο μέσο οικοδόμησης του έρωτα. Κι ο έρωτας, ιδιαίτερα σε εποχές πολέμου, κρίσης και παρακμής κατακλύζει το σύμπαν. Αμήν.