Έχω στα χέρια μου την ολοκαίνουργια ποιητική συλλογή της Παυλίνας Μάρβιν στην καλαίσθητη έκδοση τής Κίχλης – έκδοση διπλή, μοιρασμένη στα δύο και διπλή αρίθμηση σελίδων : απ’ τη μια, τα είκοσι ποιήματα των ‘Θαυμάτων στου Πολύφημου’ , κι απ’ την άλλη την πεζόμορφη σύνθεση ‘Σβήστε τους φάρους για τον Ιβάν Ισμαήλοβιτς.
Ξεκινώ με τα σονέτα της ποιήτριας. Απολαμβάνω το χιούμορ, την ανάλαφρη παιγνιώδη της διάθεση, τις επίκαιρες αναφορές της σε θέματα σχέσεων ή καθημερινότητας , όμως χωρίς βαθυστόχαστους προβληματισμούς ή καμιά ποιητική σοβαροφάνεια. Πόσα χρόνια είχα να διαβάσω ποίηση που να θίγει χρόνι-α θέματα , καυτά κι όμως να σκάει χαμόγελο – πικρό, σαρκαστικό – στα χείλη του αναγνώστη! Πολλά χρόνια. Ίσως από το ‘‘Σόι’’ τής Τζένης Μαστοράκη.
Καλέσατε και καλέσατε
Λέμε κατά τις τέσσερις να δούμε
η μιά την άλλη· θα συναντηθούμε
στο γωνιακό. Δεν είν’ απλό · τρέχεις
να επιζήσεις ανάμεσα
στις υψηλές ηλεκτροφόρες τάσεις
τής δυσθυμίας – δεν ξέρω αν φτάσεις-
κι εγώ ντανούλες χάους να μεριάσω-
Θα βρω τον δρόμο; Πορεία πώς χαράσσω;
Εν μέσω σωληνώσεων δραμάτων
οικογενειακών θα μπουσουλάμε
εντέλει θα σε βρω και θα μιλάμε
λαλίστατη σιωπή μετά κομμάτων
– η στίξη πλήρης . Έκαστη επιστρέφει·
σε διάλειμμα απ’ την αφωνία θρέφει
την τηλεφωνία
Ποιήματα που μοιάζουν με χαμόγελο παιδιού ή με πρωινό χάραμα μέρας φωτεινής. Ποιήματα που μιλάνε για τον ‘‘Άλλον’’ δίχως ίχνος αυτοαναφορικότητας. Καταγράφουν την πολυπλοκότητα της καθημερινότητας ( ενσωματώνοντας τη δυσθυμία και τον κυκεώνα των προβλημάτων, τα δράματα και την αρρώστια έως και την μεταξύ μας αφωνία) κι όμως ποιήματα που αφήνουν στον αναγνώστη μια αισιόδοξη διάθεση. Ποιήματα ευφρόσυνα, παιγνιώδη, παρά τον υφέρποντα σαρκασμό τους.
Πρόκειται αναμφίβολα για μια οπτική ζωής, χαρακτηριστικά της οποίας είναι, πιστεύω, η διεισδυτική κριτική ματιά στα πράγματα αλλά και η ανυπόκριτη αγάπη για τους ανθρώπους και την ίδια ζωή.
Στην απόδοση αυτού του συγκερασμού διεστώτων έχει συμβάλει η απαιτητική φόρμα του σονέτου που χρησιμοποιεί με επιτυχία η ποιήτρια – απαιτητική γιατί προϋποθέτει εξαιρετική δεξιοτεχνία ( : δύο 4στιχες στροφές + 6 στίχοι + 1 ακόμα ). Η πολυπλοκότητα τής ομοιοκαταληξίας τού ποιητικού αυτού είδους, η παλλόμενη αβρότητα και ο απέριττος λυρισμός του – χωρίς ίχνος βερμπαλισμού – η δυνατότητα που δίνει για διασκελισμό στον στίχο, όλα αυτά τα ποικίλματα και η λεπτή χάρις του σονέτου παρέχουν τη δυνατότητα για μια συνύπαρξη ποικίλων και διαφορετικών εκφραστικών μέσων, νοημάτων, καταστάσεων.
Η καινούργια συλλογή τής Παυλίνας Μάρβιν περιλαμβάνει επίσης, δεκαπέντε προσεκτικά δουλεμένα κείμενα με θέμα το φλέγον της μετανάστευσης και του μετανάστη. Ναι, μετανάστης είναι ο Ιβάν Ισμαήλοβιτς, ξένος, ‘Άλλος’ και ‘διαφορετικός’. Η Μάρβιν μιλά για το ταξίδι του, για τη χώρα υποδοχής, για την προσπάθεια να υπάρξει και να διασώσει την ταυτότητα του. Μιλά για τη μοναξιά του, την απομόνωσή του , την εγκατάλειψη, την απόγνωση.
(παραθέτω το κείμενο (21) σελ. 16 )
«Αυτός είναι. Αυτόν που ούτε κρύβεται ούτε φανερώνεται, αυτόν που ερευνά και στο κέντρο της πόλης βρίσκει ελάφια και μονοιάζει τα είδη των πουλιών για να του δείξουν τον δρόμο, αφήστε τον να πάει προς τα εκεί. Μην τον αναζητήσετε, κι αν τον βρείτε, μην τον δώσετε σ’ εμένα, μην τον δώσετε σ’ εμένα, δώστε τον στον Θεό και δώστε τον στη γάτα του.
Αυτόν που κανείς δεν γνωρίζει τι τον κινεί μην τον καθυστερείτε με το βλέμμα σας. Χαρίστε τον στους δρόμους, χαρίστε τον στα περάσματα – δεν υπάρχει απειλή, μη φοβάστε που υπάρχει στη σκιά της ημέρας, αφήστε τον να ολοκληρώσει την πορεία του.
Μη γράφετε γι’ αυτόν στις εφημερίδες, αφήστε τον να φτάσει εκεί που ξέρει· μη διερωτάστε και μην αναστατώνεστε όταν ακούτε βήματα τόσο κοντά σας χωρίς να βλέπετε ποιος περπατά και προς τα πού · αυτός είναι, κανείς δεν μπορεί να τον ακολουθήσει, αυτή πορεία βρίσκεται για τον καθένα, κάποιοι την επιλέγουν και κάποιοι αναγκάζονται διασχίζοντας άγνωστες επικράτειες με σκοτεινά φυτά, ελπίζοντας ότι η διαδρομή δεν διαγράφει μόνο το τέλος τους».
Κείμενα πεζά, γραμμένα με χαρακτηριστικά ποίησης ( ελλειπτική γραφή, λοξή ματιά πάνω στο θέμα). Αλλά και με εμφανή αφηγηματικό χαρακτήρα που ταιριάζει στη γλώσσα της πεζογραφίας. Αν τα ποιήματα της Παυλίνας Μάρβιν θίγουν τα προβλήματα της καθημερινότητάς μας , τα κείμενα για τον Ιβάν Ισμαήλοβιτς αναφέρονται σε θέματα που βάζουν σε δοκιμασία τις ανθρωπιστικές αξίες του πολιτισμού μας.
