Η φιλοζωία είναι μια στάση ζωής με όχι μόνο κοινωνικό πρόσημο, αλλά σαφέστατα και οικολογικό.
Ο φιλόζωος θεωρεί πως ο πλανήτης μας δεν ανήκει μόνο στον άνθρωπο, αλλά σε κάθε πλάσμα που τον κατοικεί.
Κάτω από αυτήν τη σκοπιά αξίζει κανείς να προσεγγίζει και τη στάση πολλών, πάρα πολλών ανθρώπων -και όχι μόνο στην εποχή μας, αλλά και διαχρονικά- να επιζητούν να έχουν δίπλα της, στην καθημερινότητά τους, ένα ζώο με το οποίο θα συνδέονται όχι με υλικές ανταλλαγές, αλλά με μια καθαρά συναισθηματική σχέση.
Το μοίρασμα χρόνου, διαμονής και συναισθημάτων με ένα ζώο είναι μια έκφραση, ευαίσθητη και σαφώς προσωποποιημένη, συνειδητοποίησης του ότι αυτός ο πλανήτης ανήκει σε όλους.
Αλλά πέρα από τη θεμελιώδη αυτή διάσταση που συχνά αγνοείται, υπάρχει και μια άλλη μορφής έκφραση -πλέον συναισθηματική, σαφέστατα πλέον δημιουργική. Είναι η σχέση που αγκαλιάζει τον άνθρωπο με το ζώο, αυτή που ικανοποιεί συναισθήματα που ξεκινούν από την παρουσία του ζώου και καταλήγουν στο στήσιμο μιας ανθρώπινης ενσυνείδησης.
Σε μια τέτοια σχέση, η λογοτεχνία δεν μπορούσε να απουσιάζει.
Πάρα πολλοί συγγραφείς με πάρα πολλά έργα έχουν καταγράψει αυτήν την πορεία προς την αυτογνωσία, χρησιμοποιώντας ως κεντρικά πλάσματα των έργων τους διάφορα ζώα.
Από τον Μέλβιλ στον Κίπλινγκ, από τον Έλιοτ στον Μπόρχες, οι συγγραφείς που μπορεί κανείς να σκεφθεί πως έχουν στήσει μια ολόκληρη κοσμοθεωρία πάνω στη σχέση ανθρώπου και ζώου είναι πάρα πολλοί.
Και πάρα πολλά τα ζώα που ενεργοποίησαν τέτοια έργα.
Ανάμεσά τους και εκείνα -είναι μάλιστα τα περισσότερα- που έχουν ως κέντρο τους τη γάτα.
Αυτό το τόσο κοντινό μας αιλουροειδές, πρέπει να παραδεχτούμε πως έχει καταφέρει να πάρει την πρωτιά στις συγγραφικές δημιουργίες, από τον σκύλο. Ίσως γιατί ο σκύλος συμβολίζει την καθαρή σχέση, ενώ η γάτα την επαμφοτερίζουσα -και η λογοτεχνία ρέπει πως το επαμφοτερίζον.
Ο σκύλος είναι ο δεδομένος σύντροφος του ανθρώπου* η γάτα είναι η σύντροφος που ποτέ δεν μπορείς να θεωρήσεις ως δεδομένη. Η γοητεία της είναι το απρόσμενο της παρουσίας της, η νωχέλεια των κινήσεών της, η αυτονομία των συναισθημάτων της, το μυστήριο ενός πλάσματος που δεν υποδουλώνεται, μα συνυπάρχει.
Λογικό, λοιπόν, να έχει υπάρξει μούσα πολλών ποιητών και πεζογράφων.
Πρόσφατα σε αυτόν τον κατάλογο συγγραφέων θαυμαστών – εραστών της γάτας, ήρθε να προστεθεί και ο Γιάννης Παπαδάτος.
Πανεπιστημιακός καθηγητής, για χρόνια δραστήριος δάσκαλος, γνώστης και μελετητής της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, συχνά είχε δώσει και δείγματα ποιητικών ανησυχιών.
Με το βιβλίο του «Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΩΝ ΓΑΤΩΝ» αυτές οι ανησυχίες του ολοκληρώνονται με μια σειρά ποιημάτων και πεζών -όλα τους αφιερωμένα ή εμπνευσμένα από τις γάτες και τους γάτους.
Από γάτες και γάτους που κουλουριάζονται σε μαξιλάρια μέσα σε σπίτια θαλπωρής, αλλά και από γάτες και γάτους που με ελευθερία κινούνται στους δρόμους.
Όλες και όλοι τους έχουν κάτι να υπενθυμίσουν ή -όπως ο ίδιος ο Παπαδάτος σημειώνει:
Δώσ’ μου το χέρι σου
να νιαουρίσω
λέξεις πρωτόφαντες.
Ένα ασυνήθιστο βιβλίο που αφήνει τα ίδια αυτά τα τόσο αινιγματικά όσο και γοητευτικά ζώα να εκφρασθούν -άλλοτε με μια καθημερινότητα, άλλοτε με μια ποιητική ενατένιση, άλλοτε με μια προφητική ενόραση, άλλοτε με μια μοναδική τρυφερότητα.
Πάντα με μια απλότητα:,
Αθώα Κική,
τι σου ανήκει;
Κική μας, πες μας
σ΄εμάς τι ανήκει…
Αλλά τις περισσότερες φορές, με μια παρουσία σχεδόν ονειρική:
Με κινήσεις ανάερες
βγαίνει από μπαλκόνια,
φυτρώνει από κήπους,
από σκάλες κατεβαίνει
σαν αερικό των νεφών.
Τα πρωτότυπα και λεπτοδουλεμένα κείμενα, τα συνοδεύουν μικρές ζωγραφικές σημειώσεις -αερικά νεφών κι αυτές- της Φωτεινής Στεφανίδη.
