«… δόξα εν υψίστοις Θεώ
κι επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία»
Είναι ο αγγελικός ύμνος που αντήχησε στον ουρανό της Ιουδαϊκής Βηθλεέμ πριν δυο χιλιάδες εικοσιένα χρόνια. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς περιγράφει το γεγονός στο Κεφάλαιο Β’ του Ευαγγελίου του. Εκείνη τη νύχτα ξαφνικά, όταν άγγελος Κυρίου εμφανίζεται στους ποιμένες και αναγγέλλει τη γέννηση του Χριστού, «εγένετο συν τω αγγέλω πλήθος στρατιάς ουρανίου αινούντων τον Θεόν…»(13-15). Λαμπρές ουράνιες στρατιές αγγέλων εξυμνούν το νεογέννητο Θείο Βρέφος. Και συνεχίζουν να το υμνούν στους ουρανούς της Γης κάθε χρόνο Χριστούγεννα. Λέγεται μάλιστα πως αυτές τις μέρες οι άγγελοι επισκέπτονται τη Γη πολύ πιο συχνά.
Άγγελοι. Πλάσματα ουράνια, αόρατα, αναρίθμητα, αθάνατα. Όντα υπερφυσικά που δημιούργησε ο Θεός πριν από τον κόσμο. Το πρόσωπο τους εφηβικό και αγένειο, χάρισμά τους θεϊκό η αιώνια νεότητα. Πνευματικοί λειτουργοί της Θείας θέλησης, με αιθέριες φορεσιές και φτερά στους ώμους για να μεταφέρουν άμεσα τα μηνύματα του Ουρανού στη Γη. Οι άνθρωποι προβληματίστηκαν με το είδος τους. Προσπάθησαν να το προσεγγίσουν με την ψυχή τους, να το σχηματοποιήσουν με την φαντασία τους, η αλήθεια όμως είναι ότι πολύ λίγοι είχαν την τύχη να συναντήσουν και να μιλήσουν με έναν άγγελο.
Στρατιές, λεγεώνες αγγέλων. Πότε εμφανίστηκαν; Πιθανόν πριν από τα άστρα ή την ίδια μέρα με το φως. Βρίσκονται στο υψηλότερο σκαλοπάτι της Δημιουργίας, πλάσματα ανώτερα από τον άνθρωπο, λειτουργοί πιστοί ενός οργανωμένου διοικητικού συστήματος. Κορυφαίοι δίπλα στον Θεό είναι οι Αρχάγγελοι. Διοικούν τα αγγελικά τάγματα οργανωμένα σε ταξιαρχίες και τάξεις. Οι απλοί άγγελοι βρίσκονται μακρύτερα από τον Θρόνο του Θεού, αλλά πιο κοντά στους θνητούς και τον γήινο πόνο. Έθνη, πόλεις, χωριά, εκκλησιές έχουν τον δικό τους φύλακα άγγελο. Κι εμείς οι άνθρωποι έχουμε τον φύλακα άγγελο μας, χάσαμε όμως στο μεταξύ την αισθαντικότητα μας.
Οι Άγγελοι δεν παρουσιάζονται μόνο στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη. Παράλληλες θρησκευτικές θεωρίες στην Κίνα, την Ινδία, την Περσία αναφέρονται σε υπερβατικές υπάρξεις που διαμεσολαβούν μεταξύ του αόρατου πνευματικού κόσμου και της Γης. Η φτερωτή θεά του έρωτα και της γονιμότητας Αστάρτη λατρεύεται στη Φοινίκη. Η Αιγύπτια θεά της κοσμικής αρμονίας Μάατ συμβολίζεται με χέρια φτερωτά ή φτερό στρουθοκαμήλου στο κεφάλι. Στην αρχαία Ελλάδα, οι άγγελοι είναι κοινοί θνητοί, αγγελιοφόροι που μεταφέρουν ειδήσεις και εντολές. Υπάρχουν όμως και υπεράνθρωποι άγγελοι με φτερά. Ο Ερμής, η Νίκη, ο Έρως, υπέροχοι θεοί της μυθολογίας μας. Πολύμορφοι άγγελοι απεικονίζονται αργότερα και στο Ισλάμ. Εικονογραφούν τις βιογραφίες του Μωάμεθ.
Οι ζωγραφιές των Αγγέλων. Εμπνευσμένες από τις Γραφές, κυριαρχούν στην τέχνη από τα πρώτα, παλαιοχριστιανικά χρόνια. Ουράνια όντα εμφανίζονται ανθρωπομορφικά μέσα σε σύννεφα, δείχνουν όμως απόμακρα. Στη Βυζαντινή εποχή αλλάζουν. Φορούν πολυτελή ρούχα ή πολεμικές στολές, κρατούν ηγεμονική ράβδο ή πελέκι, όπως οι αυλικοί αξιωματούχοι κι ο ίδιος ο αυτοκράτορας. Ο εικονικός παραλληλισμός του Ουράνιου βασιλείου με την επίγεια αυτοκρατορία, εξυψώνει τον ηγέτη της σε θεϊκό επίπεδο. Αργότερα στη Δυτική τέχνη, οι άγγελοι χάνουν πια την αυστηρότητα και την ιερατική στάση τους. Γίνονται πιο ανθρώπινοι.
Η μεγάλη στιγμή της Βηθλεέμ επανέρχεται. Κοντά μεσάνυχτα. Οι βοσκοί έξω από το χωριό αγρυπνούν ήρεμοι τα κοπάδια τους. Ξαφνικά μέσα στο σκοτάδι, εμφανίζεται λαμπερός ο Άγγελος. Τρομάζουν. « Μη τρομάζετε», τους καθησυχάζει εκείνος. «Σας φέρνω το πιο χαρμόσυνο νέο. Σήμερα γεννήθηκε ο Σωτήρας Χριστός…» Ο ταπεινός στάβλος ξαναγίνεται προσκύνημα. Στη φάτνη του το Θείο Βρέφος. Κι ο σκοτεινός ουρανός μέσα στο φως. Μια εξαίσια μουσική απλώνεται ολόγυρα στην άγια χειμωνιάτικη νύχτα. Στρατιές αγγέλων ψάλλουν. Δόξα εν υψίστοις Θεώ… Είναι οι Άγγελοι της Γέννησης.