“Η ζωή μέσα από πολλαπλούς καθρέπτες”
Ο ξαφνικός και απρόσμενος θάνατος της Ηλιάνας αναμοχλεύει τις αναμνήσεις, ανοίγει την πόρτα στο παρελθόν. Τα υπόλοιπα μέλη της παιδικής παρέας των «υπέροχων επτά» κοριτσιών και το ένα και μοναδικό αγόρι βρίσκονται αντιμέτωπα με ό,τι ήθελαν να μην θυμούνται. «Η πραγματική μας πατρίδα είναι η παιδική μας ηλικία», έγραψε ο Αμερικάνος σημειολόγος Ρολάν Μπαρτ, και τα μέλη της παρέας ζουν ως απάτριδες σχεδόν όλη την ενήλικη ζωή τους, αρνούμενα να αποδεχτούν ό,τι πραγματικά συνέβη, φοβούμενα πως θα δυσκολευτούν, ή μπορεί και να μην τα καταφέρουν να το ξεπεράσουν. Να το νικήσουν.
«Ο άνθρωπος είναι το προϊόν των τραυμάτων της παιδικής ηλικίας» αποφάνθηκε ο πατέρας της ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόιντ και πάνω σ’ αυτή την διαπίστωση κινείται το μυθιστόρημα της Γεωργίας Μακρογιώργου «Πικραλίδες» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παράξενες Μέρες. Οι ήρωες της, τα επτά κορίτσια που πλέον συναντάμε ως γυναίκες, το ένα αγόρι που συμπλήρωνε την παρέα που ανδρώθηκε πια και η ανιψιά της εκλιπούσης συνθέτουν έναν κύκλο ανθρώπων που τους συνδέουν οι «παλιές καλές μέρες», οι οποίες ωστόσο μόνο καλές δεν ήταν στην πραγματικότητα καθώς για τον καθέναν τους έκρυβαν κάτι σκοτεινό και δυσάρεστο. Έκρυβαν ένα «προϊόν» που σε σημαντικό βαθμό λειτούργησε διαλυτικά στη συνοχή και την συνέχεια της παρέας, αλλά το κυριότερο και το χειρότερο είναι πως καθόρισε σε σημαντικό βαθμό τις επιλογές όλων και τελικά προσδιόρισε τις ίδιες τους τις ζωές.
Αυτό το ταξίδι στην παιδική ηλικία και τις μνήμες της που επιχειρεί με συγγραφική επιτυχία η Μακρογιώργου συνθέτουν τα μέρη και τα γεγονότα που το σημάδεψαν. Η Θεσσαλονίκη, βασικός τόπος της δράσης, το δάσος του Σέϊχ Σου, ο Λευκός Πύργος, τα Κάστρα, ο μεγάλος και φονικός σεισμός του 1978 κ.α. Πάνω απ’ όλα όμως το συνθέτουν τα μικρά και τα μεγάλα όνειρα αυτών των παιδιών που είδαν και έπαθαν από τις αμαρτίες των ενήλικων, κάποιες απ’ τις οποίες τις υιοθέτησαν κάνοντας τες εν τέλει δικές τους, ως μη όφειλαν, με αποτέλεσμα να πληρώσουν αυτοί τις συνέπειες.
Παιδιά που στην εποχή της τρυφερότητας τους βρέθηκαν πολύ κοντά, το ένα δίπλα στο άλλο, σαν τα πέταλα ενός μίσχου μιας Πικραλίδας, και μόλις άρχισαν να ωριμάζουν, σκόρπισαν όπως οι ξεραμένοι πια σπόροι του φυτού που πετούν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα με το πρώτο δυνατό φύσημα του ανέμου.
Εύστοχος ο τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας επιλέγει να αφηγηθεί τις ιστορίες όλων, πότε δίνοντας απευθείας τον λόγο στους πρωταγωνιστές, πότε παρεμβάλλοντας τις αναμνήσεις της θανούσας μέσα απ’ το ημερολόγιο της και πότε καταφεύγοντας στην τριτοπρόσωπη αφήγηση. Έτσι, το κείμενο πυκνό και καλογραμμένο, κυλάει απρόσκοπτα κρατώντας το ενδιαφέρον και την προσοχή του αναγνώστη, καθώς η Μακρογιώργου καταφέρνει να συνδέει την μία ιστορία με την άλλη, που αν και λειτουργούν ως ένα σημείο και αυτόνομα, τελικά η κάθε μια τους είναι ένα μέρος ενός μωσαϊκού, μιας μεγάλης εικόνας. Μιας εικόνας που σε κάνει να προβληματιστείς, να μελαγχολήσεις καθώς συναντάς πράγματα οικεία και γνωστά που αν δεν σε αφορούν άμεσα και προσωπικά κάπου, κάποτε τα έχεις δει ή ακούσει. Ωστόσο, υπάρχουν και σημεία όπου χαμογελάς αφού από το κείμενο δεν λείπει και το λεπτό χιούμορ, κάτι που η συγγραφέας το χρησιμοποιεί με πολύ μεγάλη ευαισθησία όταν αναφέρεται σε πράξεις και καταστάσεις που αφορούν άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Κοντολογίς, η Γεωργία Μακρογιώργου με τις «Πικραλίδες» κατάφερε να μας προσφέρει ένα έργο που μπορεί να μας αφορά όλους καθώς μοιάζει και είναι βγαλμένο μέσα από την καθημερινότητα μας, που θυμίζει δικούς μας ανθρώπους και που μας βάζει, όπως τον ήρωα της τον Παύλο, να βλέπουμε τον εαυτό μας σε έναν ή περισσότερους καθρέπτες, που άλλοι δείχνουν την πραγματική μας εικόνα και άλλοι την παραμορφώνουν. Ή μπορεί και να είναι η πραγματική μας εικόνα που εμείς την βλέπουμε παραμορφωμένη, αποδίδοντας το φταίξιμο στον καθρέπτη.
