Ο αστρικός ουρανός του ισημερινού είναι πλουσιότερος από του Βορρά, και τον βλέπεις περισσότερο γιατί μπορείς να βγαίνεις έξω τη νύχτα. Στη Βόρεια Ευρώπη οι χειμωνιάτικες νύχτες είναι πολύ κρύες για να σου επιτρέπουν ν’ αγναντεύεις τα αστέρια, και το καλοκαίρι δεν τα διακρίνεις καλά καλά στον ξάστερο νυχτερινό ουρανό που είναι χλωμός σαν ανεμώνη.
…
Στην Αραβία και την Αφρική, εκεί που ο ήλιος του μεσημεριού σκοτώνει, η νύχτα είναι ώρα για ταξίδι και δουλειά. Εδώ πήραν το όνομά τους τ’ αστέρια που από πολλούς αιώνες οδηγούν τους ανθρώπους στην έρημο και τη θάλασσα, άλλον στην Ανατολή και άλλον στη Δύση, άλλον στον Βορρά κι άλλον στον Νότο. Τα αυτοκίνητα τρέχουν άνετα τη νύχτα, και είναι ευχάριστο να ταξιδεύεις κάτω από τ’ αστέρια. Υπάρχει η συνήθεια να προγραμματίζεις επισκέψεις σε φίλους στην άλλη άκρη της χώρας με την επόμενη πανσέληνο. Ξεκινάς για σαφάρι με το καινούριο φεγγάρι, για να επωφεληθείς από όλες τις φεγγαρόλουστες βραδιές στη σειρά. Και έπειτα είναι παράξενο που, όταν επιστρέφεις για επίσκεψη στην Ευρώπη, βρίσκεις τους φίλους σου να ζουν χωρίς την παραμικρή επαφή με τις κινήσεις του φεγγαριού – αγνοώντας τες σχεδόν. Το καινούριο φεγγάρι ήταν το σημάδι που ο καμηλιέρης της Καντίγια περίμενε για να ξεκινήσει το καραβάνι του. Με το πρόσωπο στραμμένο προς αυτό ήταν ένας από τους «φιλόσοφους που στροβιλίζονται έξω από τα φεγγαρόλουστα συστήματα του σύμπαντος». Θα πρέπει να το κοίταζε πολύ, γιατί το έκανε έμβλημά του και από κει και πέρα κατακτούσε στο όνομά του.
…
Ο αγρότης αγναντεύει αργά τον ορίζοντα, απ’ άκρη σ’ άκρη. Πρώτα ανατολικά, γιατί από την Ανατολή έρχεται η βροχή, αν έρθει, και εκεί στέκει καθαρά ο Στάχυς στον αστερισμό της Παρθένου. Έπειτα νότια, για να χαιρετήσει τον Σταυρό του Νότου, πορτιέρη του μεγάλου κόσμου, πιστό στους ταξιδιώτες και αγαπημένο τους, και ψηλότερα, κάτω από τη λαμπρή λωρίδα του Γαλαξία, τον Άλφα και τον Βήτα του Κενταύρου. Νοτιοδυτικά αστράφτει ο Σείριος, μεγάλος στον ουρανό, και ο στοχαστικός Κάνωπος, και δυτικά, πάνω από το αχνό περίγραμμα των λόφων Νγκονγκ, που τώρα ήταν σχεδόν αδιάσπαστο, το ακτινοβόλο διαμαντένιο κόσμημα, ο Ρίγκελ, ο Μπετελγκέζ και ο Βελλάτριξ. Μετά στρέφεται στον Βορρά, γιατί στον Βορρά τελικά επιστρέφουμε, και εκεί πέφτει πάνω στην ίδια τη Μεγάλη Άρκτο, μόνο που τώρα ισορροπεί ήρεμα με το κεφάλι κάτω για να έχει τη θέα όλου του ουρανού, κι αυτό έχει κάτι από τα αστεία με τις αρκούδες, που ευθυμούν την καρδιά του σκανδιναβού ξενιτεμένου.
Άνθρωποι που στον ύπνο τους τη νύχτα ονειρεύονται γνωρίζουν ένα ξεχωριστό είδος ευτυχίας που δεν περικλείεται στον κόσμο της ημέρας, μια γαλήνια έκσταση και άνεση στην καρδιά που είναι σαν μέλι στη γλώσσα. Γνωρίζουν επίσης ότι η πραγματική δόξα των ονείρων ενυπάρχει στην ατμόσφαιρα της απεριόριστης ελευθερίας τους. Δεν είναι η ελευθερία του δικτάτορα που επιβάλλει τη βούλησή του στον κόσμο, αλλά η ελευθερία του καλλιτέχνη που δεν έχει βούληση, που είναι ελεύθερος από βούληση. Η απόλαυση του αληθινού ονειροπόλου δεν έγκειται στην ουσία του ονείρου, αλλά στο ότι εκεί συμβαίνουν πράγματα στα οποία ο ίδιος δεν έχει την παραμικρή ανάμειξη, και βρίσκονται εντελώς έξω από τον δικό του έλεγχο. Μεγάλα τοπία αυτοδημιουργούνται, μεγάλες εξαίσιες εικόνες, πλούσια και φίνα χρώματα, δρόμοι, σπίτια που ποτέ δεν έχει δει, ούτε ακούσει για αυτά. Ξένοι εμφανίζονται και είναι φίλοι ή εχθροί, παρότι το πρόσωπο που ονειρεύεται δεν έχει ποτέ κάνει τίποτα για αυτά. Οι ιδέες φυγής και αναζήτησης επανέρχονται στα όνειρα εξίσου γοητευτικές. Κι όλοι λένε υπέροχα πνευματώδη σχόλια. Είναι αλήθεια ότι, αν τα φέρει κανείς στο νου του την ημέρα, ξεθωριάζουν και χάνουν το νόημά τους γιατί ανήκουν σε ένα άλλο πεδίο, αλλά, μόλις αυτός που ονειρεύεται ξαπλώνει τη νύχτα, η ροή κλείνει πάλι, κι εκείνος θυμάται πόσο υπέροχα ήταν. Περιβάλλεται διαρκώς από ένα αίσθημα απέραντης ελευθερίας που τον διατρέχει σαν αέρας, σαν φως – μια υπερκόσμια ευδαιμονία. Είναι ένα άτομο προνομιούχο όποιος δεν έχει τίποτα να κάνει, αλλά για την ανάπτυξη και την ευχαρίστησή του συμπράττουν όλα. Οι βασιλιάδες της Ταρσίδος θα του προσφέρουν δώρα. Λαμβάνει μέρος σε μια μεγάλη μάχη ή γιορτή και αναρωτιέται αν πρέπει, εν μέσω αυτών των γεγονότων, να είναι τόσο προνομιούχος ώστε να μένει ξαπλωμένος. Όταν αρχίζεις να χάνεις τη συνείδηση της ελευθερίας και όταν η ιδέα της αναγκαιότητας εισβάλλει στον κόσμο, όταν υπάρχει κάτι βιαστικό και επείγον, όταν έχεις να γράψεις ένα γράμμα, να προφτάσεις το τρένο, όταν πρέπει να δουλέψεις για να μπορούν τα άλογα του ονείρου να καλπάσουν και τα τουφέκια να ρίξουν, τότε είναι που το όνειρο εξασθενεί και μετατρέπεται σε εφιάλτη – το χειρότερο και κατώτερο είδος ονείρου.
Αυτό που στον κόσμο του ξύπνου προσεγγίζει περισσότερο το όνειρο είναι η νύχτα σε μια μεγάλη πόλη, εκεί όπου κανείς δεν γνωρίζει κανέναν, ή πάλι η αφρικάνικη νύχτα. Γιατί κι εκεί υπάρχει απεριόριστη ελευθερία. Εκεί συμβαίνουν πράγματα, πεπρωμένα δημιουργούνται γύρω σου, υπάρχει δράση προς όλες τις πλευρές – και τίποτα δεν σε αφορά.
το μυθιστόρημα Πέρα από την Αφρική εκδόθηκε στη γλώσσα μας 2010, σε μετάφραση Έφης Φρυδά, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
(Κάρεν Μπλίξεν (1885-1962). Δανέζα συγγραφέας που όμως έγραφε στα αγγλικά, γνωστή για τα έργα της Πέρα από την Αφρική, Η γιορτή της Μπαμπέτ και Επτά γοτθικές ιστορίες. Αρχικά υπέγραφε με το αντρικό ψευδώνυμο Ίσακ Ντίνεσεν. Γεννήθηκε και πέθανε στη Δανία.
Το 1913 πάει στην Κένυα με τον σύζυγό της Σουηδό βαρώνο Μπρορ φον Μπλίξεν-Φίνεκε για να αναλάβουν μια φυτεία καφέ. Ο γάμος τους διαλύεται και το 1918 γνωρίζει εκεί τον έρωτα της ζωής της Ντένις Φιντς Χάτον, Άγγλο αριστοκράτη και αξιωματικό του στρατού. Σε ένα γράμμα προς τον αδελφό της Τόμας γράφει για τον Χάτον: «Θα είμαι δεμένη για πάντα, στον αιώνα των αιώνων με τον Ντένις˙ για να λατρεύω τη γη που πατάει, για να είμαι απίστευτα ευτυχισμένη όταν εκείνος είναι μαζί μου, για να υποφέρω μέχρι θανάτου όταν εκείνος φεύγει…» Τον έρωτά της για τον Χάτον και την αγάπη της για την Αφρική, τη φύση και τα ζώα της, αφηγείται στο βιβλίο της Πέρα από την Αφρική που εκδόθηκε το 1937 στα αγγλικά, όταν η Μπλίξεν είχε πλέον επιστρέψει στη Δανία μετά την αποτυχία της φυτείας και τον θάνατο του Χάτον σε αεροπορικό δυστύχημα με το δικινητήριο αεροπλάνο του, το 1931.
Το βιβλίο έχει γίνει ταινία σε σκηνοθεσία Σίντεϋ Πόλακ, με την Μέριλ Στριπ και τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους).
