Δεν φταίει ο άνεμος που μας σκορπά / — φταίει που είμαστε φύλλα. Το ποίημα «Τις πταίει;» ανταποκρίνεται στους ιλιαδικούς στίχους Ζ 146-9, οι οποίοι ανήκουν στο επεισόδιο του Γλαύκου και του Διομήδη: « Το ανθρώπινο γένος είναι σαν τα φύλλα, άλλα τα ρίχνει ο άνεμος στη γη και άλλα φυτρώνουν κάνοντας τα δέντρα καταπράσινα, όταν φθάνει η Άνοιξη. Έτσι και οι άνθρωποι, άλλοι γεννιούνται και άλλοι χάνονται.». Η προηγούμενη σύνδεση με τον αρχαϊκό λυρισμό δεν είναι περιπτωσιακή, επειδή γνωρίσματά του, όπως η αυτοβιογραφικότητα και η επικέντρωση στην πολυτιμότητα των καθημερινών εμπειριών, αποτελούν καταστατικά στοιχεία της ποίησης του Στέφανου Παντελίδη: Αν και «άριστος» βαριόμουνα στην τάξη. // Δεν συμμεριζόμουν τότε ακόμη / τη χαρά της φιλολόγου / μόλις ερχόταν η ώρα για Καβάφη: // Περιμένοντας τους Βαρβάρους // Μα ποιους βαρβάρους κυρία; / Στα διπλανά θρανία τα κορίτσια είναι όμορφα / κι έξω η Άνοιξη έχει γιορτή. («Λύκειο 1989»). Εκτός από τον λυρισμό και η γνωμική ποίηση, η οποία συναντάται αρχικά ενσωματωμένη επίσης στο αρχαϊκό έπος, γίνεται, στη συλλογή Εκεί που δεν με σπέρνουν, αντικείμενο συστηματικής επανεκμετάλλευσης. Τα ποιήματα παίρνουν συχνά αποφθεγματική μορφή, αντιπροσωπεύοντας ηθικά αξιώματα και ρήσεις με καθολική ισχύ. Συμπληρώνεται σταδιακά μία στάση ζωής, η οποία περιλαμβάνει και μία αισιόδοξη πολιτική διάσταση, καθώς ενέχονται η νηφάλια κριτική, η ελπίδα και η παρακίνηση για εξέγερση. Στο πρώτο ποίημα, το «Βιογραφικό», προβάλλεται ένας ανθρώπινος τύπος ο οποίος τίθεται εμφατικά εκτός νόρμας, αλλά και στα επόμενα αναδεικνύεται αυτός που «αρνείται πεισματικά το ρεύμα». Πρόκειται για τη προσπάθεια να συγκροτηθεί μία συνεπής ποιητική διαγωγή. Ενδιαφέρει δηλαδή εδώ περισσότερο η παρουσίαση του ποιητικού τρόπου ζωής από την ποιητολογική προσήλωση στην τέχνη της γραφής. Εν τούτοις, ο Στέφανος Παντελίδης αντιλαμβάνεται το βάθος της τελευταίας. Οι στίχοι του είναι καίριοι και ευφυείς, η ειρωνία και το χιούμορ γίνονται με μεγάλη επιτυχία, καθώς συνδυάζονται με την τεχνική της ανατροπής. Άμεσος, επιπροσθέτως, αποδεικνύεται ο διάλογος των ποιημάτων με τους τίτλους τους: Άφαντα και τα δύο. («Το νόημα της ζωής και το G–spot»). Σημαντικότερο όμως όρο της συλλογής συνιστά η υιοθέτηση του στιλ και της διάθεσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η συμμόρφωση προς την ιδιότυπη προφορικότητα της επικοινωνίας στα social media εξομοιώνει τα ποιήματα με τις αναρτήσεις στο facebook και αλλού, καθιερώνοντας ένα δημόσιο ύφος. Η βραχύτητα, επιπλέον, των ποιημάτων ταυτίζεται με την αποσπασματικότητα η οποία διέπει το ψηφιακό κείμενο και πρώτιστα το υπερκείμενο.
Ο Στέφανος Παντελίδης τοποθετείται σε ένα μεταίχμιο, λόγω ιδιοσυγκρασίας αλλά κυρίως λόγω των γνωστικών εξελίξεων οι οποίες επήλθαν με το διαδίκτυο. Η ιδιοσυγκρασία του, προς το παρόν, τον οδηγεί στην αμφισβήτηση κάθε ρόλου ακόμη και του ποιητικού. Διακρίνεται μία αμφιθυμία, όσον αφορά την αντιμετώπιση των ποιητών, μία επαμφοτερίζουσα συμπεριφορά που συμπλέκει την αποδοχή με την ειρωνική απόσταση. Οι γνωστικές εξελίξεις, εξάλλου, έχουν μεταβάλει τόσο τις συνθήκες της γραφής, ώστε να επιτρέπεται ο διαχωρισμός ανάμεσα στην προψηφιακή και στη ψηφιακή λογοτεχνία. Η δεύτερη, όπου ανήκουν και τα συγκεκριμένα ποιήματα, βρίσκεται υπό διαμόρφωσιν, όχι μόνο επειδή έχει εμφανιστεί σχετικά πρόσφατα αλλά γιατί η στενή συνάφειά της με την τεχνολογία την κάνει να αλλάζει διαρκώς μορφές και κατευθύνσεις. Εγείρεται επίσης το ερώτημα: Σε τι μπορεί να ξεχωρίζει μία συλλογή, η οποία χαρακτηρίζεται από την αποσπασματικότητα και το δημόσιο ύφος; Γιατί το αποσπασματικό κείμενο λειτουργεί ως ένα δίκτυο παραπομπών. Η αυθυποστασία του καταργείται και αυτό περιλαμβάνεται ταυτόχρονα σε πολλά διαφορετικά συμφραζόμενα, καθίσταται δηλαδή μονίμως διακειμενικό. Τα δημόσιο ύφος, επιπλέον, προϋποθέτει τη συνδημιουργία με το κοινό, άρα την υποβάθμιση της αυτονομίας του δημιουργού και τη γλωσσική εξομοίωσή του με τον αναγνώστη. Τι ξεχωρίζει λοιπόν τη συλλογή Εκεί που δεν με σπέρνουν από άλλες, από εκείνες μάλιστα οι οποίες συγκαταλέγονται στη ψηφιακή λογοτεχνία και φέρουν εξίσου τα γνωρίσματα της αποσπασματικής βραχύτητας και του κοινού ύφους;
Την πριμοδοτούν βέβαια τα θετικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην αρχή, όμως τη διαφοροποιεί κυρίως το γεγονός ότι προσαρμόζεται προς ένα πολύ σύγχρονο πρόταγμα. Σύμφωνα με αυτό η υπεροχή έγκειται πλέον στο να υπερβεί κάποιος το ποιητικό αποτέλεσμα στο οποίο κανονικά θα έφθανε χρησιμοποιώντας την ακραία διακειμενικότητα, τους τόπους, τις κοινοτοπίες και τους γλωσσικούς συμβιβασμούς της ψηφιακής σύνθεσης. Συνεπώς η ποίηση του Στέφανου Παντελίδη, με τον λυρισμό της, την ευρηματικότητά της, τις ευτράπελές της ανατροπές και τη γνωμική σοφία της, αναλαμβάνει τον κίνδυνο να μιμείται το στιλ των μίντια, αποβλέποντας στην προσεχή υπονόμευση των δυναστευτικών εν τέλει επικοινωνιακών συμβάσεων, χάρη στον συνδυασμό της επικρατούσας μορφικής βραχύτητας και του κοινού λόγου με το προσωπικό ταλέντο, το οποίο επινοεί πάντοτε κάποιον τρόπο για να εκδηλώνεται.
Ο Στέφανος Παντελίδης γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1973. Οι δυο προηγούμενες ποιητικές συλλογές του είναι οι: Εκτός νόρμας (abookworm publications 2014) και Πάω γυρεύοντας ( κατά τον δαίμονα εαυτού) (Vakxikon.gr 2016).
