Ιούλιος και το καινούργιο τεύχος, διπλό, του περιοδικού μας έρχεται να σας βρει είτε έτοιμους για διακοπές είτε στη διαδικασία, ίσως ακόμα και στην προσπάθεια να πείσετε τον εαυτό σας, άλλη μια χρονιά, ότι θα παραμείνουμε στην Αθήνα για να περάσει κι αυτό το καλοκαίρι..
Εμείς κάναμε ό,τι καλύτερο είχε η καρδιά μας για να είναι δροσερές οι στιγμές που θα μας διαβάζετε!
Να μιλήσουμε πάλι για τα κακώς κείμενα; Νομίζω αρκεί η καθημερινότητά μας… Ελπίζουμε πως δε σταματάμε να ονειρευόμαστε, κοιτάμε τον ουρανό – στην γκριζογάλανη ή γαλανή απόχρωση που αποκτά, ανάλογα με τον τόπο που βρισκόμαστε, – και συνεχίζουμε.
Στο δικό μας «Από Καρδιάς», από καρδιάς ζητήσαμε σε μια αγαπημένη φίλη του περιοδικού να μας μιλήσει για πράγματα που δεν έχει πει σε άλλες συζητήσεις – συνεντεύξεις.. Όταν μιλάς με την Παυλίνα Παμπούδη είσαι σίγουρος πως μπορείς να βρεις αυτό το κάτι που δεν έχει ματαειπωθεί.. Εκείνο που δεν γνωρίζεις είναι ότι πρέπει να περάσεις από «έλεγχο» – μάλιστα φίλοι μου καλοί από έλεγχο!!! – για να διαπιστωθεί πως δεν θα αγγίξεις ουδεμία γάτα…
Αφού έδωσα τον λόγο μου είχα μια υπέροχη συζήτηση μαζί της και απαντήσεις που δεν αγγίζουν καν τη σοβαροφάνεια! Ό,τι χρειάζεται δηλαδή για να είναι και ευχάριστες οι στιγμές της ανάγνωσης μα και ενδιαφέρουσες.
Η Παυλίνα Παμπούδη γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών στο τμήμα Ιστορίας – Αρχαιολογίας και παρακολούθησε μαθήματα Μαθηματικών στη Φυσικομαθηματική Σχολή αλλά και ζωγραφικής στην Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, καθώς και στο κολέγιο Byahm Shοw του Λονδίνου. Εργάστηκε σαν κειμενογράφος στη διαφήμιση, έγραψε σενάρια για την τηλεόραση και το ραδιόφωνο.
-Παυλίνα μου, καλώς ήρθες στο «Από Καρδιάς»! Σε ευχαριστώ για την τιμή να δεχτείς την πρόσκληση για μια συζήτηση και ευχαριστώ για όλη την ευγένεια ψυχής και την ανοχή στις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε κατά τη διάρκειά της…
Στην τηλεφωνική μας επικοινωνία, με κατέκτησε η ζεστασιά και η γλυκύτητά σου. Φυσικά και το χιούμορ σου – αλλά αυτό μου ήταν ήδη γνωστό από τα βιβλία σου, ακόμα και από το προφίλ σου στο Fb…
Συστήνεσαι ως “Αυτοϋπεραπασχολουμένη, επισήμως άνεργη, σε θέση υψηλή” : τι ακριβώς εννοείς;;;
-Εννοώ πως είμαι εξαιρετικά παραγωγική -χωρίς να μου το ζητά κανείς και χωρίς, βεβαίως να αμείβομαι. Δηλ. επισήμως είμαι άνεργη (αλλά όχι άεργη): εργάζομαι παράλογα πολύ, έχοντας κύριο εργοδότη τον εαυτό μου, ο οποίος με εκμεταλλεύεται ασύστολα, πείθοντάς με ότι δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, και ξεγελώντας με ότι δεν με έχει σκλαβάκι, αλλά πολύ ψηλά στην ιεραρχία .
Χμ. Σε μπέρδεψα περισσότερο, προσπαθώντας να σου το εξηγήσω; Τι να κάνουμε; Κι εγώ το βρίσκω κάπως ανεξήγητο…
-Βλέπω ότι ανήκεις στους εθελοντές! Συνάδει και προς τους σκοπούς του “Λόγων Παίγνια” αυτό – μπορείς να έλθεις στην ομάδα μας – λες δηλαδή πως «εργάζεσαι εθελοντικά στον οργανισμό “Γερός Οργανισμός”»…. Τι είδους οργανισμός είναι αυτός Παυλίνα;
-Και πάλι στον εαυτό μου αναφερόμουν. Δηλ. εφόσον ο εαυτός μου διαθέτει γερό οργανισμό, μπορεί (και οφείλει) να εργάζεται σκληρά και εθελοντικά για τη διάσωσή του – καθώς νιώθει είδος προς εξαφάνιση (και καθόλου προστατευόμενο).
Ευχαριστώ για την πρόσκληση και την αποδέχομαι. Ε, μέσα σ’ ένα διαρκές λογοπαίγνιο δεν ζούμε όλοι;
-Έκανες, βλέπω, ένα αρκετά παράξενο ταξίδι σπουδών… Πέρασες από πολλούς, φαινομενικά ετερόκλητους, χώρους: Ιστορικό Αρχαιολογικό, Μαθηματικό Αθηνών, Σχολή Καλών Τεχνών, Byam Shaw School of Arts. Τι ήταν αυτό που σε έκανε να κυνηγάς κάθε φορά το ‘διαφορετικό’ ;
-Μα, μου φαίνεται αυτονόητο όχι μόνο για τα παιδιά, αλλά και για όλους τους νέους ανθρώπους, κάθε ηλικίας, να δείχνουν ενδιαφέρον για τα πάντα – να θέλουν να μάθουν ό, τι μπορούν, ό, τι τους προσφέρεται, ό, τι συναντούν, ό, τι τους προκαλεί, ακόμη και ό, τι τους αντιστέκεται. Και να επιδιώκουν να δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους συνέχεια και να ασκούν τις δεξιότητές τους σε διαφορετικά πράγματα. (Αντιθέτως, μου φαίνεται αφύσικη μια μονομερής εκπαίδευση – εννοώ δεν συνάδει προς την ανήσυχη φύση του ανθρώπου. Κάθε γνώση πρέπει οπωσδήποτε να έχει την συμπληρωματική/ παραπληρωματική της: π.χ. μαθηματικά/ μουσική, παιδαγωγική / κηπουρική κ.ο.κ. Θυμηθείτε τον «αναγεννησιακό άνθρωπο», ακόμα και τους παλιούς «ιατροφιλοσόφους»…)
Δεν μπορείς να μην προσπαθείς συνέχεια να αντιληφθείς, όσο πιο πολύπλευρα μπορείς, την πολύεδρη πραγματικότητα που σε περιλαμβάνει και την πολυδιάστατη μη- πραγματικότητα που εμπεριέχεις.
Η απόλυτη επικέντρωση σ’ ένα και μοναδικό αντικείμενο, σε ένα τομέα, δεν σημαίνει απαραιτήτως «εμβάθυνση» ούτε και βοήθεια στην πνευματική εξέλιξη του ανθρώπου (και του ανθρώπινου είδους) – πολλές φορές μάλλον μας προετοιμάζει για να περάσουμε φρόνιμα τη ζωή μας παράγοντας κάποιο κοινωφελές έργο π.χ, να βάζουμε στρογγυλές σφραγίδες σε ατέλειωτα παραλληλόγραμμα έγγραφα…
-Εμφανίζεσαι στο χώρο της ποίησης το 1971 και έως σήμερα έχεις εκδώσει πολλές ποιητικές συλλογές, καθώς και πάμπολλα παιδικά βιβλία – όχι «παιδικά»: «δήθεν για παιδιά» όπως τα ονομάζεις. Επίσης, έχεις γράψει πεζογραφήματα, σενάρια για την τηλεόραση, στίχους για τραγούδια, έχεις μεταφράσει πολλά βιβλία και έχεις κάνει εκθέσεις ζωγραφικής… Πολυσχιδής προσωπικότητα με διαρκή παρουσία…Το γεγονός αυτό σου δίνει το δικαίωμα να έχεις λόγο για την Τέχνη και την εξέλιξή της στη χώρα μας. Πώς βλέπεις τα πράγματα; Υπάρχει ποιότητα ή παρακμή; Ή και τα δυο;
Ναι, είπαμε στην αρχή ότι είμαι ιδιαιτέρως παραγωγική – προφανώς γιατί δεν μπορώ να κάνω αλλιώς… Είπαμε πως ο εαυτός μου είναι πολύ απαιτητικός και ανάλγητος εργοδότης… Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η παρουσία μου γίνεται και ιδιαιτέρως αισθητή: αυτό θα συνέβαινε εάν παράλληλα είχα και δημόσιες σχέσεις – εκεί όμως μάλλον δεν έχω καθόλου ταλέντο και περιορίζομαι μόνο σε ιδιωτικές! Βεβαίως έχω δικαίωμα να έχω λόγο για τα πνευματικά δρώμενα και μη δρώμενα στη χώρα μας (όπως έχουμε όλοι) αλλά δεν μου πέφτει λόγος! (Μια που κάνουμε λογοπαίγνια στο Λόγων Παίγνια!)
Πάντως μπορώ να πω ότι μου αρέσει που υπάρχει μια έκρηξη αυτή την εποχή σ’ όλες τις τέχνες. Η τέχνη (και ειδικά η Ποίηση) είναι για μένα καταφύγιο θηραμάτων… Όλο και περισσότεροι ευαίσθητοι άνθρωποι καταφεύγουν σε κάποια μορφή αυτοέκφρασης – που σημαίνει ότι αποζητάμε πρώτα απ’ όλα την αυτογνωσία. Οπότε, ποιος ξέρει; Όταν καταφέρουμε όλοι να φτάσουμε σε κάποιο ικανοποιητικό βαθμό αυτογνωσίας, ίσως αρχίσει να γίνεται καλύτερος κι ο κόσμος… Και, σχετικά με την έκρηξη που ανέφερα: πιστεύω πως όταν κατακαθίσει ο κουρνιαχτός και κυλήσει λίγο το ποτάμι του χρόνου, θα μπορέσουμε να εντοπίσουμε αρκετά ψήγματα χρυσού στη λάσπη!
-Τι εννοείς όταν λες πως γράφεις βιβλία “δήθεν” για παιδιά και “δήθεν” για ενήλικες; Τι σημαίνει αυτό και για την Παυλίνα Παμπούδη και για εμάς, ως αναγνωστικό κοινό;; ;
-Να πω καλύτερα πως γράφω για «δήθεν παιδιά» και για «δήθεν ενήλικες». Εξηγούμαι: θαρρώ πως όλοι μας είμαστε πότε «δήθεν παιδιά» και πότε «δήθεν ενήλικες» – ανεξαρτήτως ηλικίας… Ανάλογα με τη διάθεση της στιγμής, τις συνθήκες, την κατάσταση στον εσωτερικό και τον εξωτερικό μας κόσμο, αισθανόμαστε, σκεφτόμαστε, αντιδρούμε και συμπεριφερόμαστε σύμφωνα προς τα στερεότυπα κάποιας (διαφορετικής κάθε φορά) ηλικίας.
Κανένας μας δεν είναι μονίμως παιδί (τα παιδιά πολλές φορές είναι σοβαρά και μελαγχολικά) και κανένας μας δεν είναι συνέχεια σαραντάρης ή ογδοντάρης π.χ! (Αυτό συμβαίνει ακόμα και στους πιο στυγνούς τεχνοκράτες, μη νομίζετε!) Εφόσον λοιπόν το πιστεύω αυτό δεν θα ήταν δυνατόν να γράφω για συγκεκριμένο ηλικιακά target group…
-Αρκετά βιβλία σου αφορούν στα ζώα, στις γάτες και τους σκύλους.. Η αγάπη σου ειδικά για τις γάτες είναι μεγάλη .Τι ήταν αυτό που σε έκανε να γράψεις λεξικά για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων και γατών και ανθρώπων και σκύλων; Αυτή η αναλγησία απέναντι στα ζώα φανερώνει κάτι και για τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους σήμερα;
-Χμ, τώρα που με ρωτάς και με κάνεις να το σκεφτώ καλύτερα, λέω πως ένα επόμενό μου βιβλίο – μετά το Γατολόγιο και το Σκυλολόγιο, θα πρέπει να είναι το Ανθρωπολόγιο… Κι αυτό το ζώο το αγαπώ – σχεδόν όσο και τη γάτα ή τον σκύλο. (Παρόλο που πιστεύω πως, ειδικά αυτά τα ζώα και μόνον αυτά, οι άνθρωποι, είμαστε άξιοι της τύχης μας…)
-Μια και το τεύχος είναι αφιερωμένο στο βιβλίο, τι γνώμη έχεις για την ύπουλη πολεμική που δέχεται αυτό; Το Σχολείο έπαψε ή ποτέ δεν ήταν μέσο για να προβληθεί το βιβλίο εκτός αν υπήρχαν τίποτα “τρελοί” δάσκαλοι…Τι γίνεται;
-Θαρρώ πως (όπως και παλιότερα), αυτό το μεγάλο ζητούμενο, η εξοικείωση του παιδιού με το βιβλίο, επαφίεται και τώρα πρώτα στην ευαισθησία του γονιού και μετά (ή και παράλληλα) στη φιλοτιμία και στην «τρέλα» του δασκάλου.
Τα τελευταία χρόνια έγιναν εγκλήματα στην εκπαίδευση: από τα ακαλαίσθητα φυλλάδια ποικίλης ύλης –πονήματα επιτροπών- που είχαν αντικαταστήσει τα παλιότερα αρκετά ευπρεπή σχολικά βιβλία, που είχαν αντικαταστήσει τα ακόμα παλιότερα εξαίρετα βιβλία (αλήθεια, τώρα τελευταία διάβασα το ΣΤΑ ΨΗΛΑ ΒΟΥΝΑ του Ζαχαρία Παπαντωνίου, Αναγνωστικό των αρχών του περασμένου αιώνα – απίστευτα ενδιαφέρον για ένα παιδί, και για το περιεχόμενο και για τη γλώσσα του), περάσαμε τώρα, πολύ εύκολα, στις φωτοτυπίες! Πώς να αγαπήσει λοιπόν το παιδί αυτό που λέμε βιβλίο, πώς να ανακαλύψει αυτόν τον άλλο, καταπληκτικό, πλούσιο κόσμο όταν τα φυλλάδια ή τα φύλλα χαρτί που του προσφέρονται στο σχολείο δρουν τελείως αποτρεπτικά και είναι σα να του λένε: μην ανοίξεις βιβλίο ποτέ στη ζωή σου!;;;
Δεν ξέρω, αλλά φοβάμαι πως όλα αυτά δεν είναι τυχαία – δεν μπορεί να είναι τυχαία…
-Αντιμετωπίζουμε θέμα σε εθνικό επίπεδο; Δεν πρόκειται για ερώτηση «εθνικιστικού παραληρήματος» – καταλήξαμε να φοβόμαστε τις λέξεις – αλλά είμαστε μια χώρα με πνευματική κληρονομιά κυρίως γλωσσική…
-Ναι. Και φοβάμαι πως την εν λόγω κληρονομιά θα τη χάσουμε κάπου ανάμεσα στα γκρίκλις, στην ευτέλεια και τη βαβούρα της «επικοινωνίας» των μέσων μαζικής επικοινωνίας και στην πολυγλωσία γύρω μας…
-Παυλίνα, γυρίζεις με μια “σκανταλιάρα” φωτογραφική μηχανή απαθανατίζοντας στιγμές που προκαλούν γέλιο, κρύβουν ωστόσο και μια ιδέα ειρωνείας σχεδόν “καβαφικής”, ακόμα θα έλεγα και λανθάνουσας θλίψης.. Σε εμπνέουν να γράψεις οι σκηνές αυτές; Μιλώ για ποίηση…
-Με καλύπτουν οι λεζάντες που βάζω στα «φωτορεπορτάζ» μου αυτά. Λίγο χιουμοριστικές, λίγο ποιητικές, λίγο μελαγχολικές, λίγο απορημένες…(Σαν κι εμένα.)
-Πηγαίνοντας στα πιο καθημερινά αλλά εξίσου ουσιαστικά: κήπος – κουζίνα : μεταξύ των δυο ποιο προτιμάς και γιατί;
-Ασχολούμαι και με τα δυο αλλά είμαι ερασιτέχνης και στα δυο… Εξαρτάται από το πώς είναι η διάθεσή μου τη συγκεκριμένη στιγμή, τι μου συμβαίνει εκείνη τη στιγμή και πόσων χρονών είμαι εκείνη τη στιγμή.
(Πάντως, σε γενικές γραμμές, αν είχα να διαλέξω μεταξύ του να μαγειρέψω πχ. μελιτζάνες και να φυτέψω, ποτίσω, ξεβοτανίσω, π.χ. μελιτζάνες, σαφώς θα προτιμούσα το δεύτερο!)
-Πόση σχέση έχει η Κουζίνα, γενικά το νοικοκυριό, με την Πολιτική ;
-Στην Πολιτική, μόνο τα μαγειρέματα είναι γνωστά. Δυστυχώς για συγύρισμα ούτε λόγος… Όλοι οι πολιτικοί μας είναι κακονοικοκυρές – γι αυτό είμαστε σε τέτοια χάλια…
-Ζούμε μια περίοδο μάλλον τραγική.. οι ανθρώπινες αξίες αμφισβητούνται και ταυτόχρονα οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν, όχι μόνο στον τόπο μας αλλά παντού, σοβαρά προβλήματα επιβίωσης. Οικονομική Κρίση, Κρίση Ανθρωπισμού…Είμαστε έρμαια ή έχουμε ελπίδες και πως μπορούμε αν γίνεται να σωθούμε;;;
-Εγώ προσωπικά είμαι ένα έρμαιο με ανθρώπινη αξία, αμφισβητούμενο, τραγικό, αλλά πεισματωμένο, δυνατό και γεμάτο ελπίδες. Το ίδιο, νομίζω, και όλοι μας!
Σε ιδιαίτερη συνέντευξη, αν θέλετε (και αν μου εγγυηθείτε ασυλία) θα μπορούσα ίσως να σας εκθέσω το σχέδιό μου για τη διάσωση της χώρας και κατ’ ακολουθία και του πλανήτη….
-Παυλίνα μου, σαφώς και θέλουμε και θα φροντίσουμε να εξασφαλίσουμε την ασυλία!!! Ευχαριστώ για τις απαντήσεις, την αυθορμησία και την ζεστασιά! Και από τη στήλη, το «Από Καρδιάς» και από το «Λόγων Παίγνια» οι ευχές είναι πολλές για ένα όμορφο και εμπνευσμένο Καλοκαίρι, για ξεκούραση αλλά και για δημιουργία! Να είσαι καλά που μοιράστηκες μαζί μας τους προβληματισμούς σου και τις σκέψεις σου!
