*Το κείμενο προέρχεται από το βιβλίο του πρωτ. Γεωργίου Δ. Μεταλληνού, “Παρεμβάσεις” Ιστορικές και Θεολογικές, Εκδόσεις Διήγηση, Αθήνα, 1998
[…] Η σάρκωση και γέννηση του Θεανθρώπου είναι σκάνδαλο για την ανθρώπινη σοφία, που αυτοκαταργούμενη και αυτοαναιρούμενη σπεύδει να χαρακτηρίσει “μωρία” το μυστήριο του Χριστού, που κορυφώνεται στον σταυρικό του θάνατο (Α’ Κορ. 1. 23). Είναι δυνατόν ο Θεός να φθάσει σε τέτοιο όριο κενώσεως, ώστε να πεθάνει πάνω στο σταυρό ως Θεάνθρωπος; Αυτό είναι το σκάνδαλο για τους σοφούς του κόσμου. Γι’ αυτό οι “θεοί” του κόσμου τούτου συνήθως θυσιάζουν τους ανθρώπους γι’ αυτούς, δεν θυσιάζονται αυτοί για τους ανθρώπους. Πώς θα δεχθούν το μυστήριο της Θείας Ανιδιοτέλειας; «Ούτως ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν (θυσίασε)…ίνα σωθή ο κόσμος δι’ αυτού» (Ιωανν. 3, 16. 17). Στα όρια της “λογικής” ή “φυσικής” θεολογήσεως χάνεται τελικά το θείο στοιχείο στο πρόσωπο του Χριστού και μένει το ανθρώπινο, παρανοημένο και αυτό και παρερμηνευμένο. Διότι δεν υπάρχει ιστορικά άνθρωπος- Χριστός, αλλά Θεάνθρωπος. Η ένωση Θεού και ανθρώπου στο Πρόσωπο του Θεού- Λόγου είναι “ασύγχυτη” μεν, αλλά και “αδιαίρετη”. Οι “λογικές” ερμηνείες του Προσώπου του Χριστού αποδεικνύονται παράλογες, διότι αδυνατούν να συλλάβουν με τη λογική το “υπέρλογο”.
Ιησούς Χριστός, εικόνα της Mirjam Valari
Η νομική- δικανική συνείδηση ζει και αυτή στο Χριστό το σκάνδαλό της. Αναζητεί σκοπιμότητα κοινωνική στη Σάρκωση και καταλήγει και αυτή στο μύθο, όταν δεν αυτοπαραδίδεται στον Θείο Λόγο. Οι Φράγκοι κατασκεύασαν, μέσω του διακεκριμένου σχολαστικού τοτ Ανσέλμου (11ος αι.), το μύθο της “ικανοποιήσεως της θείας δικαιοσύνης”. Ο Θεός – Λόγος σαρκούται, για να σταυρωθεί- θυσιασθεί και δώσει ικανοποίηση στην προσβολή που προξένησε στο Θεό η ανθρώπινη αμαρτία! Τα κρατούντα τότε στη φράγκικη φεουδαρχική κοινωνία προβάλλονται (μυθολογικά) στο Θεό, που παίρνει τη θέση στη φραγκογερμανική φαντασία ενός υπεραυτοκράτορα. Ας φωνάζει ο Ιωάννης: «Ούτως ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν…» (3,16), ή ο Παύλος: «συνίστησι δε την εαυτού αγάπην προς ημάς ο Θεός, ότι έτι αμαρτωλών όντων ημών, Χριστός υπέρ ημών απέθανεν» (Ρωμ. 5,8). Όχι! “Για να πάρει εκδίκηση” και “ζητώντας ικανοποίηση” θα μάθει να φωνάζει ο δυτικός (ή δυτικοποιημένος) άνθρωπος. Έτσι πλάσθηκε ένας “Χριστιανισμός” άλλου είδους, που δεν διαφέρει από μυθοπλασία, αφού προβάλλει στο Θεό τη φαντασία και τις προλήψεις μας. Η εκλογίκευση και η εκνομίκευση του μυστηρίου του Θεανθρώπου είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος του Χριστιανισμού στην ιστορία.
Η θρησκευτική (τυπολατρική) συνείδηση ζει το “σκάνδαλο” της ενανθρωπήσεως καταφεύγοντας στη θρησκειοποίηση της Πίστεως. Εξαντλεί το νόημα των Χριστουγέννων στις τελετές και χάνει τον αληθινό σκοπό τους, που είναι η “υιοθεσία” (θέωση). «Ίνα την υιοθεσίαν απολάβωμεν…» (Γαλ. 4,5) Είναι το σκάνδαλο του φαρισαϊσμού, έστω και αν λέγεται Χριστιανισμός.
Η Φυγή στην Αίγυπτο, αγιογραφία Mirjam Valari
Είναι όμως και οι εχθροί του “παιδίου” που βιώνουν το σκάνδαλο της εξουσίας. Ο Ηρωδισμός! Οι κρατούντες ή μάλλον «δοκούντες άρχειν…» (νομίζοντες ότι κυβερνούν) (Μαρκ. 10,14), όπως ο Ηρώδης, βλέπουν στον νεογέννητο Χριστό κάποιον και κίνδυνο των συμφερόντων τους. Γι’ αυτό «ζητούσι την ψυχήν του παιδίου» (Ματθ. 2,20). Παρερμηνεύουν έτσι τον αληθινό χαρακτήρα της βασιλικής ιδιότητας του Χριστού, της οποίας «ουκ έσται τέλος». Ο Χριστός ως Βασιλεύς όλης της κτίσεως είναι ο μόνος αληθινός Κύριός της, ο δημιουργός και σωτήρας της και όχι ως οι Ηρώδες του κόσμου τούτου, που αδίστακτα δολοφονούν, για να κρατήσουν την εξουσία τους.
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (Ε. Π. 36, 516) προσφέρει δυνατότητα ορθής προσεγγίσεως των Χριστουγέννων, δηλαδή αγιοπνευματικής: «Τοίνυν εορτάζωμεν μη πανηγυρικώς, αλλά θεϊκώς· μη κοσμικώς, αλλά υπερκοσμίως· μή τα ημέτερα, αλλά τα του ημετέρου (= όχι δηλαδή τους εαυτούς μας, αλλά τον Χριστόν ας τιμάμε..)· μάλλον δε τα του Δεσπότου· μή τα της ασθενείας, αλλά τα της ιατρείας· μη τα της πλάσεως, αλλά τα της αναπλάσεως».
Εις μνήμην…
Την Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου 2019 κοιμήθηκε ο παπα – Γιώργης Μεταλληνός. “Παπα- Γιώργη” τον αποκαλούσαμε οι φοιτητές του. Τον αποκαλούσαν όσοι τον γνώριζαν. Ο πατήρ Γεώργιος υπήρξε ένας σπουδαίος Δάσκαλος, άξιος Ιερέας, Άνθρωπος, “κεφάλαιο” για την Ορθόδοξη Εκκλησία, τη Θεολογία, την Ιστορία, αλλά και τον πολιτισμό αυτού του τόπου. Επιλέξαμε ένα απόσπασμα – πάντα επίκαιρος ο λόγος του και σταθερός- από το παραπάνω κείμενό του για την γιορτή των Χριστουγέννων και ευχόμαστε: Καλή Ανάσταση, παπα- Γιώργη!
π.
