ΕΝΟΤΗΤΑ ΥΦΟΥΣ
Ξεκάθαρη η πρόθεση του δημιουργού τού ανά χείρας μικρού μεγάλου βιβλίου δοκιμίων για την ποιητική γραφή: o λόγος για την ποίηση δεν μπορεί παρά να περνά μέσα από την ίδια την ποίηση, να αρθρώνεται με τα ίδια μέσα αυτής της τέχνης. Τι άλλο μπορεί να συνιστά η πρόταξη ενός σονέτου (από την ποιητική του συλλογή Ν όπως Νοσταλγία, 2008, με τον αποκαλυπτικό τίτλο Ars Poetica) των δοκιμίων που συναπαρτίζουν τον τόμο; Ένα ποίημα ποιητικής, αντιπροσωπευτικό του γνώριμου φυσιοκεντρικού μυστικισμού του Γιώργου Βέη, που τόσο κοντά τον φέρνει στην ανατολική ποιητική παράδοση με την οποία άλλωστε συνδέεται πολλαπλώς, ενώ παράλληλα αντιστοιχεί και στον άλλο πόλο της ποιητικής του, τον δυτικό λογοκεντρικό, όπως ο τίτλος του ακόμη φανερώνει.
Δώδεκα δοκίμια δημοσιευμένα από το 2006 έως το 2021 σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά συνθέτουν το απόσταγμα αυτών των θεωρητικώτερων ενασχολήσεων του Βέη, που βρίσκει πάντοτε τον τρόπο σε όλα του τα κείμενα, τα ταξιδιωτικά, τις κριτικές και τώρα τα δοκίμια, να μας υπενθυμίζει πως η ποίηση βρίσκεται για αυτόν avant toute chose… Aυτή είναι και η πρώτη, η μείζων συνεκτική γραμμή αυτού του έργου, η ποιητικότητα ενός Σεπτέμβρη στα κλαδιά της καμφοράς… Ας διερευνήσουμε όμως πώς εξακτινώνεται θεματολογικά ο στοχασμός του ποιητή πάνω στην ίδια του την τέχνη, κατόπιν τη διήκουσα έννοια που τον διαπερνά και τέλος τυχόν στοιχεία που προσδίδουν συνοχή στο ως άνω υλικό.
Το βιβλίο ξεκινά παρουσιάζοντας τα βασικά δίπολα της ποιητικής γραφής: εμπειρισμός – ορθολογισμός και πραγματικό – φαντασιακό. Μέσα από αυτήν τη θεμελιακή διελκυστίνδα τον συγγραφέα ενδιαφέρει κατ’ εξοχήν η διασφάλιση της ποιητικής διάστασης του κόσμου, δηλαδή το δικαίωμα στο όνειρο και την ελευθερία. Βεβαίως ο Βέης παρακάτω αποδέχεται μάλλον τη φιλοσοφική αντίληψη για την τέχνη που τη θέλει να αποκαλύπτει όψεις μιας βαθύτερης πραγματικότητας και τον καλλιτέχνη να γίνεται το όργανο αυτής της αποκάλυψης σε πείσμα ακόμη της ελεύθερής του βούλησης. Στην προσπάθειά του να συλλάβει το πράγμα μέσα από την επιθυμία της λέξης, ο καλλιτέχνης θυσιάζει την καθημερινότητά του, σύμφωνα με τη διατύπωση του Γιουνγκ, ενώ ακόμη η τέχνη συνιστά μιαν έμφυτη παρόρμηση. Και αλλού ο Βέης χαρακτηριστικά σημειώνει: το ποίημα μού δόθηκε. Από ποον, διερωτώμαι, ανιχνεύοντας εδώ μια μάλλον μεταφυσική, μια προφητική τρόπον τινά αντίληψη περί τέχνης, κόντρα σε μια αμιγώς ρομαντική ή απλώς μια αυτοαναφορική αντίστοιχη αντίληψη… Ποιήματα του ποιητή παρατίθενται σε όλη την έκταση του βιβλίου προς επίρρωσιν των θέσεών του – μαζί βέβαια με την παράθεση του διακειμένου εν είδει εκλεκτικής συγγένειας – έτσι ώστε τα δοκίμια αυτά καθίστανται εντέλει μια αυτοανάλυση, μια ανατομία της ποιητικής γραφής του Βέη από τον ίδιο τον Βέη. Και είναι μάλλον στις απόψεις του για την ποίηση και τον χρόνο εκεί όπου θα βρούμε το βασικό στοιχείο της ποιητικής του: To σταθερό όραμα της ανέκκλητης ακύρωσης της φθοράς. Και ακόμη: H ποίηση συνιστά την αποτύπωση της επικράτειας των αοράτων … των αφάτων.
Η υψιπετής αυτή περιδιάβαση στον ουρανό του άχρονου έχει ασφαλώς γερό έρμα καθώς δεν σημαίνει επ’ ουδενί αδιαφορία του ποιητή για τις διάφορες παθογένειες της ποιητικής γραφής τού σήμερα λόγου χάριν, μέσα στις οποίες περιλαμβάνονται οπωσδήποτε ο μεγάλος αριθμός των εκδόσεων ετησίως, ο ασύστολος μηρυκασμός των μεγάλων ποιητών, η απουσία μεγάλων συνθέσεων, οι άκαιρες συναισθηματικές αποφορτίσεις και, τέλος, η εύκολη προσφυγή στην κοινόχρηστη έκφραση. Τον ποιητή ενδιαφέρει ακόμη η ερηνευτική και κριτική ενασχόλησή του με ομοτέχνους, όπως οι ποιήτριες Κατερίνα Αγγελάκη – Ρουκ, Ελένη Βακαλό, Μαρία Κυρτζάκη – όπως παρατίθενται στον τόμο.
Το έργο Για την ποιητική γραφή του Γιώργου Βέη συνιστά μία μικρογραφία υψηλής ποιητικής πύκνωσης που δίνει βεβαίως τροφή για σκέψη αλλά και ένα μάθημα. Θα μπορούσαν ίσως να έχουν γραφτεί σελίδες επί σελίδων… Καθόλου τυχαία όμως νομίζω, ο ποιητής δεν έχει και την καλύτερη άποψη για τις διάφορες θεωρίες λογοτεχνίας καθώς χαρακτηρίζονται από άκρατη σχετικότητα αλλά και επιχειρούν μάταια να υποτάξουν τον ανυπότακτο λόγο… Η ποίηση πάντοτε βρίσκεται μπροστά. Αλλά και η ποιητικότητα όλων των τεχνών. Το αφαιρετικό έργο της Κλάρας Πεκ Βέη Οικογένεια Wu που κοσμεί το εξώφυλλο μαρτυρεί του λόγου το αληθές. Μορφή και περιεχόμενο, το όλον παρουσιάζει μια θαυμαστή ενότητα ύφους, η οποία αποτελεί ασφαλώς την εκ των ων ουκ άνευ συνθήκη ενός μείζονος καλλιτεχνικού έργου.
