ΧΟ. Ποιος χρόνος άραγε θα είν’ ο ολοΰστερνος,                            

        πότε θα κλείσει πια ο κύκλος των πολύπαθων των χρόνων

        που πάντα με φορτώνει με την ατέλειωτη τη συμφορά 

        από τα κακοπάθια του πολέμου, εδώ στης Τροίας την απλοχωριά,

        της Τροίας που ’γινε η άθλια των Ελλήνων καταισχύνη;

        ΄Επρεπε να ’χε καταποντιστεί πρωτύτερα                               

        μες στον απέραντο αιθέρα

        ή μες στον ΄Αδη τον κοινό για όλους μας

        εκείνος που ’μαθε στους ΄Ελληνες

        τον πόλεμο με τα καταραμένα όπλα, ετούτο το κοινό κακό

        ‒ ω πάθη, πρόγονοι παθών! ‒

        γιατί εκείνος τους ανθρώπους ρήμαξε.

         Εκείνος δε με άφησε μήτε στεφάνια ³ να χαρώ                    

         μήτε και κρασοπότηρα βαθιά

         μήτε των σουραυλιών τον ήχο το γλυκό μήτε τον ύπνο

         ν’ απολαύσω ο δύσμοιρος μες στης νυχτιάς την αγκαλιά.

         Κι από τους έρωτες, ωιμέ, από τους έρωτες με κράτησε μακριά!

         Και έτσι παραμελημένος, κείτομαι εγώ εδώ,

         με τα μαλλιά μου να μουσκεύουν συνεχώς

         από την πάχνη την πυκνή,

         της Τροίας της πικρής ετούτο θυμητάρι.

         Και πριν, στο φόβο της νυχτιάς και στων εχθρών τα βέλη,    

         προπύργιό μου ήταν πάντοτε ο πολεμόχαρος ο Αίας·  

         όμως αυτός έγινε τώρα προσφορά σε κάποιον δαίμονα φριχτό.

         Αχ ποια λοιπόν, αχ ποια χαρά θε να μου φέρει πλέον η ζωή;!

         ΄Αμποτες να βρισκόμουνα εκεί όπου το δασωμένο,

         το θαλασσόζωστο ακρωτήρι δεσπόζει του πελάγου,

         ναι, κάτω απ’  του Σουνίου την υψηλή την απλωσιά,

         την ιερή να χαιρετίσω Αθηνά!

1)Για την τραγωδία Αίας  του Σοφοκλή βλ. κείμενό μας με θέμα τη φράση «δώρον άδωρον» (15-3-2019).

2)Μετά τον αυτοχειριασμό του Αίαντα, του βασιλιά της Σαλαμίνας, ο Χορός, τον οποίο αποτελούν ναύτες από τη Σαλαμίνα, και η Τέκμησσα, η αιχμάλωτη που έγινε γυναίκα του ήρωα, θρηνούν για τον τραγικό χαμό του. Τον θρήνο και την οδύνη τους θα μοιραστεί και ο Τεύκρος, ο αδελφός του Αίαντα, προς τον οποίο έρχεται ο Μενέλαος με τη διαταγή να αφήσει άταφο τον νεκρό του αδελφού του. Εκείνος αρνείται να τον υπακούσει και λογομαχούν άγρια. Μετά την αποχώρηση των δύο στρατηγών από την ορχήστρα, οι Σαλαμίνιοι ναύτες του Χορού ψάλλουν μπροστά στο άψυχο κορμί του βασιλιά τους το παρακάτω θαυμάσιο αντιπολεμικό και θρηνητικό τραγούδι. Αξιοπρόσεκτο είναι το τέλος του χορικού το οποίο κορυφώνεται με τη δυνατή νοσταλγία για την πατρική γη, που για τα πληρώματα των πλοίων γινόταν λυτρωτική και αμετάκλητη πραγματικότητα τη στιγμή που έφθαναν στο ακρωτήριο του Σουνίου. Για την πληρέστερη κατανόηση του τελευταίου στίχου πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μία πολύ ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: Επάνω στην Ακρόπολη, στον χώρο μεταξύ των Προπυλαίων και του Ερεχθείου, βρισκόταν  το κολοσσιαίο χάλκινο άγαλμα της Προμάχου Αθηνάς, έργο του Φειδία. Σύμφωνα, λοιπόν, με την αρχαία παράδοση, την οποία διασώζει ο Παυσανίας, η αιχμή του δόρατος και το λοφίο του κράνους αυτού του αγάλματος ήταν ορατά από το Σούνιο, από αυτούς που ερχόμενοι με πλοίο παρέκαμπταν το ακρωτήριο — μπορούμε να φανταστούμε τον χαλκό να λάμπει κάτω από τις ακτίνες του ήλιου!

3)Πρόκειται για τα στεφάνια που φορούσαν οι άντρες στα συμπόσια.