Σαράντα καλοδουλεμένα αφηγήματα περιλαμβάνει η πρόσφατα εκδοθείσα, από τις εκδόσεις Νίκας, συλλογή Οδός ΑΝΩ ΚΑΤΩ της Ζωής Κατσιαμπούρα.
Τρίτο κατά σειρά βιβλίο της συγγραφέα, μας φέρνει στο σήμερα. Στο πρώτο της βιβλίο, τις Ιστορίες της Μανιάς, μας ταξιδεύει από τον 19ο αιώνα, όταν ακόμη η Θεσσαλία ήταν στο «Τούρκικο», μέχρι τη δεκαετία του ’70, στο κεφαλοχώρι του κάμπου και καταγράφει μοναδικές μνήμες της προγιαγιάς Παρασκευής, αυτήςπου οι διηγήσεις της ίσωςκαι να καθορίσαν την επαγγελματική επιλογή της Ζωής και τών αδελφών της. Στο «Μαθαίνεται η ζωή» μας μεταφέρει βιώματα ανθρώπων από την εποχή της Κατοχής, του Εμφυλίου, της μετανάστευσης και αναφέρεται κυρίως στα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Στο τρίτο μας καθηλώνει στο σήμερα με βιωματικές προπάντων διηγήσεις μέσα από γλυκά, καθημερινά, επίκαιρα περιστατικά. Αρκετός αυτοσαρκασμός, εξαιρετικό χιούμορ σε πολλά σημεία, κάνουν ανάλαφρη και ευχάριστη την ανάγνωση, όπως, π.χ. με την αποθηκευένη τεχνητή οδοντοστοιχία του παππού που ΄χει μεγάλη ιστορική διαδρομή. Συχνά, όμως, εμφανίζεται παράλληλα και το επικριτικό, κοφτερό βλέμμα για το νεοελληνικό γίγνεσθαι και τις επικρατούσες κοινωνικές αντιθέσεις. «Περιουσία μας είναι οι ιστορίες μας» υποστηρίζει ο Χρήστος Χωμενίδης. Η Κατσιαμπούρα το ασπάζεται.
Μικρής φόρμας τα περισσότερα αφηγήματα, κάποια εκτενέστερα, γραμμένα με τρυφερότητα στη γνωστή λιτή και άμεση γραφή που αν την γνωρίζεις τη Ζωή έχεις την αίσθηση πως ακούς τη φωνή της σε προφορική αφήγηση. Εναρμονισμένη η τεχνική με θαυμαστή γλώσσα, που απελευθερώνει νότες συγκίνησης και νοσταλγίας στον αναγνώστη. «Ο Κατήφορος» το πρώτο, «Ο ανήφορος» το τελευταίο, τα κείμενα περικλείουν ιστορίες για ζωντανά συντροφιάς του σπιτιού, δέντρα του πεζοδρομίου, αληθινά παπαγαλάκια του Εθνικού Κήπου και μεταφορικά πτηνά που αλλάζουν φωλιά, όπως οι Ρομά που πληθαίνουν στον τόπο μας και μας ξαφνιάζουν με τις συνήθειες της ζωής τους στα «Τα πετεινά του μετρό» και τα «Άσπρα χελιδόνια».
Το βιβλίο αποτυπώνει εύστοχα και έντιμα τόσο τη χαρά, όσο και την πίκρα της πραγματικής ζωής. Τίποτε το μη ρεαλιστικό ή ονειρώδες δεν παρεκκλίνει στην φαντασίωση της ποίησης. Η συγγραφέας οικονομεί τον λόγο, δεν περισσεύει κάτι, δεν φλυαρεί ασκόπως. Η γοητεία του αληθινού συνεπαίρνει πολλούς αναγνώστες. Όχι πως υστερεί η μυθοπλασία, η παραμυθία είναι βάλσαμο, αλλά συχνά παρουσιάζει αφελείς αιτιάσεις. Οι άνθρωποι που δημιουργούν αφιερώνουν ένα κομμάτι του εαυτού τους για μια νέα οντότητα.
Απόσπασμα της φράσης ὁδὸς ἄνω κάτω μία καὶ ὡυτή του προσωκρατικού φυσικού φιλοσόφου Ηράκλειτου, ο τίτλος δίνει το στίγμα και προδιαθέτει σε συνειρμούς και στοχασμούς, ας πούμε, φιλοσοφικού τύπου.
Καλοδεμένο σε μια καλαίσθητη έκδοση με εξώφυλλο που κοσμείται από αντοκατοπτρισμό των πολύχρωμων οικημάτων αστικού πλακόστρωτου σοκακιού στο νερό ενός βυθίσματος του ταλαιπωρημένου από τον χρόνια δρομάκου. Ο αντικατοπρισμός συνδυάζεται με το καθρέπτισμα και του τελικού «Ω» των τοπικών επιρρημάτων του τίτλου, σε μια ξεκάθαρη γεωμετρικά γραμματοσειρά.
Αξίζει να διαβαστεί από πολλούς, σίγουρα θα το απολαύσουν.
Η Δρ. Αναστασία Γεωργιάδου είναι φιλόλογος, Επ.Σχολική Σύμβουλος Β/θμιας Εκπαίδευσης.
