Η ΧΡΥΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ

                          Στη  μνήμη του παιδικού φίλου Ιωάννη Ηλιόπουλου

      Είναι αλήθεια πως δε θα βρισκόμουν στη δύσκολη θέση να σας ενοχλήσω με αυτό τον τρόπο επικοινωνίας, αν ο κύριος Γιάννης, ο αχώριστος παιδικός φίλος για μένα, ο εισπράκτορας του ενοικίου για σας, δεν έμπαινε στον κόπο να μου τηλεφωνήσει και να μ΄ ενημερώσει για την επιθυμία σας να επικοινωνήσω τηλεφωνικώς μαζί σας. Ο οδηγός καλής συμπεριφοράς, το Savoir vivre, όπως λένε οι άνθρωποι του καλού κόσμου, λέει, ρητώς και κατηγορηματικώς, πως δεν πρέπει κανείς ν΄αρνείται την πρόσκληση μιας κυρίας. Και αν δε με απατά η μνήμη μου, όπως η Αφροδίτη τον Ήφαιστο, δεν αρνήθηκα ποτέ, απ’ ό,τι θυμάμαι ή τουλάχιστον όσο ζούσε η μητέρα μου, μια τέτοια πρόσκληση. Τώρα όμως είμαι στη δύσκολη θέση να μην μπορώ ν΄ανταποκριθώ. Και τούτο κυρίως επειδή δε ζει πια εκείνη που με έφερε στον κόσμο.

      Ασφαλώς θ΄αναρωτιέστε τώρα τι σχέση μπορεί να έχει ο θάνατος της μητέρας μου με την τηλεφωνική πρόσκληση μια κυρίας. Έχει, θα έλεγα, και πολύ μάλιστα. Γι΄αυτό το λόγο σάς οφείλω μια εξήγηση. Πριν πεθάνει η μητέρα μου, που ήταν μια δυναμική γυναίκα και άξια ν΄αναθρέψει Γράκχους κι όχι κηφήνες σαν και μένα, μου άφησε μια γραφτή συμβουλή. Λέω γραφτή και όχι προφορική, γιατί τότε που πέθανε έτυχε να βρίσκομαι για μεταπτυχιακές σπουδές στην Αμερική. Την αντιγράφω πιστά όπως την έγραψε εκείνη: «Εσύ, παιδάκι μου» γράφει με το ύφος και το ήθος που τη χαρακτήριζαν « πέρα από τέχνες και φιλολογίες, άλλο τίποτα δεν ήξερες να κάνεις. Από μικρό παιδί είχες αλλού το μυαλό σου. Έτσι, κάθε φορά που σ΄έστελνα ν΄αγοράσεις κάτι, ή θα γύριζες με τα ρέστα λειψά ή θα ξέχναγες να φέρεις αυτό που αγόρασες— τόσο αφηρημένος ήσουν. Ένα περιστατικό της σχολικής σου ζωής (πρέπει να το θυμάσαι ) επιβεβαιώνει από μιαν άλλη πλευρά αυτό που είπα πιο πάνω, και ακόμα πόσο παράξενα στους άλλους φερόσουν, καθώς και πόσο – τουλάχιστον για μένα – ακατάλληλος είσαι, για να διαχειριστείς μια περιουσία σαν τη δική μας. ¨Ηταν το 1949 ή 50; Δε θυμάμαι. Πήγαινες τότε στην πρώτη γυμνασίου ή στη δευτέρα και έμαθα απ΄το φιλόλογό σου ( το Δωροβίνη, νομίζω ) ότι τολμούσες να το σκας απ΄το σχολείο κάθε Δευτέρα. Κι όταν σου ζήτησε, λέει, να του φέρεις ένα δικαιολογητικό από το σπίτι σου για τις απουσίες αυτές, εσύ του έδωσες – τι νομίζεις του έδωσες; — ένα χαρτί με τούτους τους στίχους, που ,ενώ στον καθηγητή σου αποκάλυπταν, όπως ο ίδιος είπε, «ένα νεοσσό του ποιητικού Παρνασσού μας », σε μένα, τελείως αντίθετα, έδειχναν, η καλύτερα προμηνούσαν ένα νεραϊδοπαρμένο άνθρωπο, που θα ΄ταν ανάξιος ( για να μην πω ηλίθιος, κι ας είσαι γιος μου ) να διαχειριστεί την περιουσία μας:

                              Τι πληκτικές οι σχολικές εκείνες  οι  Δευτέρες,

                              που στο σκολειό μήτε η καρδιά, μήτε το βήμα πάει!

                               Όποιος δεν το΄σκασε ποτέ στη μνήμη του θε να ΄χει

                              — αλίμονο! — μονότονες τις σχολικές ημέρες.

                               Τι πληκτικές οι σχολικές  εκείνες οι Δευτέρες !

     Για να μην πας λοιπόν χαμένος και, όπως λέει το Ευαγγέλιο ,ουκ έχεις πού την κεφαλήν κλίναι, σου δίνω τη χρυσή αυτή συμβουλή, που αν δεν την κρατήσεις στη σκέψη σου και στην καρδιά σου, σαν φυλαχτό στον κόρφο σου, χαΐρι και προκοπή να  μη δεις ποτέ σου! Τον παιδικό σου φίλο τον Γιάννη να μην τον αποχωριστείς ποτέ. Είναι ένα τίμιο παιδί και το σπουδαιότερο : δεν του χάλασαν τα γράμματα το μυαλό όπως το δικό σου. Έχει το χάρισμα, την ικανότητα, αν θέλεις, να παίρνει σωστές αποφάσεις και ξέρει να λογαριάζει, να προβλέπει καταστάσεις και ν΄αποφεύγει τις κακοτοπιές. Τον βρίσκεις πάντα ενημερωμένο για τις τιμές των τροφίμων, των εισιτηρίων, των εστιατορίων, των οικοπέδων, των ενοικίων, τις κληρώσεις των λαχείων και τα επιτόκια των τραπεζών. Με ένα λόγο έχει όλα τα εφόδια και ξέρει όλα τα κόλπα για να κλείσει το διάολο στο μπουκάλι. Αυτός ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος από τον Δημιουργό για μας. Είναι ο μόνος άνθρωπος που μπορεί να μας γλιτώσει από τα τρία ολέθρια άλφα που σε σφραγίζουν και σε χαρακτηρίζουν: Αδράνεια, Αβουλία και Αβελτηρία! Τα μάτια σου λοιπόν και το Γιάννη∙ ή καλύτερα πρώτα το Γιάννη και μετά τα μάτια σου. Να μην τον αποχωριστείς και να μην τον πικράνεις ποτέ. Να τον αφήσεις τώρα που φεύγω διαχειριστή της περιουσίας μας και να του έχεις πάντα εμπιστοσύνη, γιατί ο Γιάννης δε σε ζήλεψε ποτέ. Και δε σε ζήλεψε γιατί δεν είναι κανένας νεόπλουτος ή άξεστος∙ αυτός είναι όπως και συ: βρήκε μεγάλη περιουσία και πήρε μια μόρφωση πανεπιστημιακή. Με άλλα λόγια, είσαστε ίσοι και έχετε και οι δυο σας ό,τι καλύτερο, μετά την υγεία, θα μπορούσε να έχει ένας ευτυχισμένος άνθρωπος.

      Αντίο, παιδί μου… Και όταν έλθεις εκεί που πάω, να είσαι βέβαιος πως δε θα σου δώσω άλλη συμβουλή… Εκεί πια δε θα χρειάζεται… Θα είμαι εγώ κοντά σου».

      Αυτή είναι λοιπόν η Χρυσή συμβουλή της μητέρας μου, που ο Γιάννης και εγώ κρατάμε από ένα αντίγραφο και που, αν δεν υπήρχε και ζούσε η μητέρα μου, δεν θα υπήρχε θέμα τηλεφωνικής επικοινωνίας μας. Η «σιδηρά κυρία», που με γέννησε, θα σας έπαιρνε τακτικά τηλέφωνο και μάλιστα χωρίς ιδιαίτερη πρόσκληση. Οφείλω, ωστόσο, να τονίσω ότι η αείμνηστη μητέρα μου δεν είναι καθόλου υπερβολική σε ό,τι γράφει σχετικά με μένα. Αν αδικεί κάποιον, αυτός είναι ο Γιάννης, ο αχώριστος παιδικός μου φίλος. Έχει, πράγματι, πολύ περισσότερες ικανότητες και αρετές από όσες του αραδιάζει η μητέρα μου. Αρκεί  να σας πω ότι μπορεί  να σας ζητήσει το νοίκι σε οκτώ διαφορετικές γλώσσες, για να καταλάβετε τι μεγάλα χαρίσματα του αποσιωπώνται  στο κείμενό της.

     Ύστερα λοιπόν από όσα διαβάσατε και μάθατε για μένα στη Χρυσή συμβουλή, δεν  πρέπει να περιμένετε τηλεφώνημά μου. Και δεν πρέπει γιατί δεν είμαι το πρόσωπο που ζητάτε. Η αείμνηστη μητέρα μου τόλμησε και το τόνισε μέσα στο κείμενό της : «Πέρα από τέχνες και φιλολογίες, δεν ξέρεις τίποτ΄άλλο να κάνεις». Και έχει πέρα για πέρα δίκιο. Δεν είμαι σε θέση να κουβεντιάσω τίποτα εκτός από τέχνη και φιλολογία. Και αυτή η τελευταία θα πρέπει να είναι ελληνική, λατινική, γαλλική, αγγλική ή αμερικανική. Διαφορετικά ούτε τότε είμαι σε θέση να κάνω συζήτηση. Καταλαβαίνω την έκπληξή  σας για όλα αυτά. .Άλλωστε η «σιδηρά κυρία» το έλεγε συχνά για το γιο της : « Τίποτα δεν αποκλείεται από ένα παιδί που γεννήθηκε σε μια πόλη όπου ο ήλιος ανατέλλει από τον Τρελό και δύει στο Δαφνί». Είναι όμως όλα μια πραγματικότητα.

     Ό,τι, λοιπόν, θα θέλατε να πείτε σε μένα, μπορείτε να το πείτε στον κύριο Γιάννη. Αυτός σκέπτεται για μένα∙ αυτός ξενυχτάει όταν εγώ κοιμάμαι∙ αυτός είναι και ο αρμόδιος που παίρνει όλες  τις αποφάσεις. Εγώ δεν είμαι ούτε Αριστογείτων… Αυτός, λοιπόν, μπορεί  να δώσει λύση σε ό,τι έχει προκύψει ανάμεσά μας. Κι αν καμιά φορά σάς λέει πως θα με ρωτήσει ή θα με συμβουλευτεί για κάτι, το λέει για να μη μειωθεί το κύρος μου απέναντί σας ως ιδιοκτήτη. Επιτρέψτε του αυτή την ευγένεια ή , αν θέλετε καλύτερα, αυτή την αφοσίωση — και κάνετε πως δεν καταλαβαίνετε. Και τούτο όχι για χάρη δική μου ή δική του∙ αλλά για χάρη της αληθινής φιλίας, που τόσο σπάνια είναι στην εποχή που ζούμε.  Αν και δεν είναι ακόμα η ώρα του Ave Maria, πρέπει να σας αφήσω. Η Βαλέρια, η κόρη μου — που είναι δυο χρονώ  και ξέρει να ζητάει σαν φεμινίστρια τα δικαιώματά της — θέλει να της αφιερώσω λίγο χρόνο, για να τραγουδήσουμε εκείνο το εγγλέζικο, παιδικό  τραγουδάκι: « London bridge is falling down ».Όπως καταλαβαίνετε, θα υποκύψω στην επιθυμία της. «Αδυναμία το όνομά σου είναι γυναίκα» είπε ο Σαίξπηρ — και είχε δίκιο.  

    Αντίο, κυρία Βίκυ, ( αν και το Βασιλική είναι ωραιότερο ) και μην ανησυχείτε καθόλου για τη γέφυρα του Λονδίνου, που λέει το παιδικό τραγουδάκι. Δεν πρόκειται να πέσει ποτέ. Θα μένει πάντα σκυφτή και σταθερή πάνω απ΄ τον Τάμεση για να ενώνει σε μια αρμονική κοινωνία τους λόρδους με τους μη- λόρδους, ή αν θέλετε πιο ελληνικά: τους ιδιοκτήτες με τους ενοικιαστές του κάθε τόπου.