(Η Ιωάννα Λαδοπούλου Παπαδοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα με καταγωγή από την Ικαρία. Είναι απόφοιτος της Δραματικής σχολής Αθηνών του Γ. Θεοδοσιάδη, κι έχει λάβει μέρος σε σεμινάρια για την αρχαία Ελληνική τραγωδία και τον Σαίξπηρ με δάσκαλο τον σκηνοθέτη Μίνω Βολανάκη. Επίσης έχει φοιτήσει στην κινηματογραφική σχολή του Λυκούργου Σταυράκου. Το 2014 βραβεύτηκε με το πρώτο βραβείο ποίησης για το ποίημα της “Ατσάλινο παρόν”, στον έκτο Πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγωνισμό Δήμου Βέροιας και συνδέσμου φιλολόγων Ημαθίας.
Το 2020 έγινε η πρώτη έκδοση του ποιητικού της έργου Η επιστροφή της Ευρυδίκης (Δραματική ποίηση), από της εκδόσεις Ατρειδών Κύκλος, με εισαγωγή του Δήμου Αβδελιώδη. Ποιήματα της έχουν δημοσιευτεί στο λογοτεχνικό περιοδικό ” Περί Ου”, στο περιοδικό λόγου και τέχνης “Παρέμβαση”, και στο λογοτεχνικό περιοδικό “Οδός Πανός»
Η ΣΑΠΦΩ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ, από τις εκδόσεις Λειμών, είναι το δεύτερο βιβλίο της που αφορά το ποιητικό θέατρο).
-Το νέο σας θεατρικό μονόπρακτο έχει τίτλο «Σαπφώ των Αθηνών». Πώς προέκυψε αυτός ο τίτλος; Πώς υπάρχει η Σαπφώ μέσα στο έργο σας;
Η Σαπφώ υπήρξε μεγάλη λυρική ποιήτρια και αρκετά τολμηρή για την εποχή της. Η ποίηση της, είναι ερωτική και λυρική και ως εκ τούτου περιέχει το εσωτερικό δράμα των παθών του έρωτα. Αυτή ήταν και η αιτία που η μεγάλη ποιήτρια περιφρονήθηκε, ή ακόμη και εξαφανίστηκε κατά περιόδους από το προσκήνιο της ποίησης. Υπήρχαν δηλαδή ανά εποχές ηθικολογικές επικρίσεις για το έργο της, που δεν είχαν κανένα κριτήριο καλλιτεχνικής αξιολόγησης. Στη σημερινή εποχή όμως, με την υπερέμφαση του ατομικού (Έζρα Πάουντ ), προσφέρονται άπειρες δυνατότητες στο άτομο, να εκφραστεί, διότι αναγνωρίζονται οι ανθρώπινες ιδιαιτερότητες, η ελευθερία της έκφρασης κ.λ.π. Συνεπώς στην εποχή μας, προσφέρεται η δυνατότητα να εκφραστούν πιο ελεύθερα τα ερωτικά πάθη δια μέσου της τέχνης, με επίκεντρο πάντα, το εσωτερικό δράμα αυτών, αλλά και τις αξίες του ανθρωπισμού. Μ’ αυτή την έννοια, η Σαπφώ ως αξία διαχρονική, είναι παρούσα σ’ όλες τις εποχές του δυτικού ορθολογισμού. Μπορεί να ονομάζεται Σαπφώ των Αθηνών και πλείστων άλλων πόλεων και χωρών και να ταξιδεύει στο αέναο. Και στο δικό μου έργο λοιπόν η Σαπφώ διαχέει το ερωτικό της πάθος ως λύρα έκστασης και λατρείας του λόγου. Ως μια σύγχρονη γυναίκα λοιπόν ζει το εσωτερικό ερωτικό δράμα του μοναχικού ανθρώπου, κλεισμένου μέσα στην πόλη και μάλιστα σε μια εποχή, αυτήν της πανδημίας, στην οποία απαγορευόταν να κυκλοφορεί κανείς ελεύθερα χωρίς δικαιολογητικά, πιστοποιητικά κ.λ.π.
-Ο έρωτας ως γενεσιουργό σώμα λοιπόν του λόγου, αλλά και ως ποιητικός βυθός;
Το αιώνιο παιχνίδι του έρωτα, αναζητά την υπόσταση του πνευματικού σώματος – καρπού, ως συνεχές είναι. Η ηρωίδα του έργου συνομιλεί, συναναστρέφεται τη ΦΩΝΗ, τον πιο ενδόμυχο κόσμο – εαυτό του ποιητή, εκείνου που την γοητεύει ως προς την ερωτική ουτοπία, εκείνου που την κατέχει στον άρρητο, ανείπωτο ποιητικό βυθό της…
-«Η φωνή έχει σώμα, το σώμα έχει φωνή;», ρωτάει κάποια στιγμή η ΓΥΝΑΙΚΑ τη ΦΩΝΗ, προς το τέλος του έργου. Μπορείτε να μας δώσετε ένα σχόλιο πάνω σ’ αυτό το ερώτημα που θέτετε;
Μια όψη αυτού του ερωτήματος προκύπτει, από την αγωνιώδη αναζήτηση του ποιητή, αλλά και του καλλιτέχνη ευρύτερα, ως προς την ανεύρεση του δικού του γίγνεσθαι, του δικού του είναι, μέσα στην εποχή του. Αυτή είναι και η ζωτική ανάγκη της δημιουργίας, της συγγραφής αν θέλετε ενός έργου, που θα έχει φωνή προσωπική, που θα έχει κάτι να πει, κάτι να εκφράσει, ακόμη κι όταν ο δημιουργός του αποχωρήσει από τον μάταιο κόσμο της ύλης και της ενσάρκωσης. Ίσως αν κάτι μπορεί, δύναται να μείνει, είναι η ανθρώπινη φωνή. Η φωνή ως μέσον επικοινωνίας είναι η γλώσσα, και η γλώσσα είναι το θεμέλιο του λόγου και του πολιτισμού.
-Ο συγγραφέας είναι το έργο του; Είναι κι αυτή μια ερώτηση που προκύπτει από το έργο σας…
Έχω την αίσθηση, ότι το πνευματικό έργο είναι ο γόνος του συγγραφέα και του λόγου και ότι εκφράζει μια μορφή ένωσης του ανθρώπου με το θείο… Όχι, όμως, ο συγγραφέας δεν είναι το έργο του. Αισθάνομαι το έργο του συγγραφέα ως μια ύπαρξη αυτόνομη, που κανείς ακριβώς δεν ξέρει πώς δημιουργήθηκε, πού θα καταλήξει, αν θα καταλήξει κάπου, ή αν αέναα θα συνεχίζεται, όπως ακριβώς και η ζωή. Ο Οδυσσέας Ελύτης στο Άξιον εστί γράφει: …από μέρος άγνωστο φώσφορο έχυσε…Νοιώθω λοιπόν ότι η ποίηση ταξιδεύει μέσα στους αιώνες με διαφορετικό πρόσωπο κάθε φορά έχοντας όμως μια βαθιά αρχαία ρίζα, μια μήτρα προγονική. Έτσι το πνευματικό έργο κατακτά, σχεδιάζει, ορίζει το δικό του σώμα.
-Το θεατρικό σας μονόπρακτο, τοποθετείται χρονικά στη σύγχρονη εποχή της πανδημίας, και αρχίζει μ’ έναν μονόλογο που εκφράζει μια διερώτηση της ηρωίδας που αφορά το ανθρώπινο σώμα. Η ΓΥΝΑΙΚΑ θέτει ερωτήματα, όσον αφορά το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του ανθρώπινου σώματος και αν το σώμα ως έννοια περικλείει ίσως κάτι, που δεν μπορεί να περιοριστεί, να εξερευνηθεί επαρκώς. Έχετε κάποιο σχόλιο περί αυτού, σ’ αυτόν τον διάλογό μας, για το έργο σας;
Ναι, υπάρχει κάτι στην έννοια του ανθρώπινου σώματος, που δεν μπορεί να οριστεί, να περιοριστεί, ακόμη και ν’ αναλυθεί ίσως, και αυτό εκφράζεται στο έργο, με την εσωτερική φωνή του ανθρώπου που ψάχνει να βρει το σώμα της, τη γενεσιουργό στιγμή της δικής της ύπαρξης. «Σώμα η λέξη και ποίηση η φωνή», γράφω στο πρώτο μου θεατρικό έργο την τραγωδία Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΔΙΚΗΣ που προσδοκώ να επανεκδώσω σύντομα. Το σώμα είναι ο νυμφώνας της ψυχής και του πνεύματος… Η ΣΑΠΦΩ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ λοιπόν, αρχίζοντας τον πρώτο μονόλογο του έργου, αναρωτιέται για το αν το σώμα της είναι δικό της, αν της ανήκει, και συνεχίζοντας προχωρά σ’ ένα δεύτερο ερώτημα: «Δύναται εγκατεστημένος εν σαρκί κανείς, να δικαιούται να αποφασίζει για το αν υπάρχει ψυχή»; Η εποχή μας, και συγκεκριμένα η νέα εποχή που αναγκαστήκαμε να βιώσουμε αλλά και να υποστούμε αν θέλετε, κάτω υπό την απειλή ενός αόρατου εχθρού, αυτού της πανδημίας, έθεσε πολλά ερωτήματα, και το κυρίαρχο ερώτημα αφορά την ελευθερία μας ως ανθρώπινα όντα, να ορίζουμε, να εξουσιάζουμε το «δικό μας» σώμα. Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του ανθρώπινου σώματος ως πηγή ελεύθερης βούλησης, αλλά και ως χώρος, υπονομεύτηκε από τα δεινά που περάσαμε. Αυτή όμως η ελευθερία που ερευνώ, μπορεί να πληγεί ακόμη και από τον φόβο της εισβολής του έρωτα. Είναι δυο διαφορετικά επίπεδα που τα ενώνω: η απειλή του θανάτου από την αρρώστια και η απειλή της αυτονομίας μας από την εισβολή του έρωτα… Ας μην λησμονούμε ότι ο αρχαίος θεός χτυπάει με βέλη, αναζωογονεί αλλά μπορεί και να σκοτώσει ως ελεύθερος σκοπευτής, ως γιος μιας θνητής κι ενός αθάνατου, όπως αναφέρεται στο Συμπόσιο του Πλάτωνα. Ο έρως ενέχει κίνδυνο να ξεγυμνωθεί η ψυχή, κι εκείνος να την κατασπαράξει… Στον Άδη κατέβηκε για χάρη του. Ανδρείος είναι εκείνος που δεν φοβάται τον έρωτα και τον θάνατο. Υπάρχει μια παράλληλη αναζήτηση των δύο αυτών επιπέδων στην αρχή του έργου: το σώμα ως ιερό του πνεύματος, το σώμα ως κάτι που μπορεί να χαθεί, να κατακρεουργηθεί, να πεθάνει, το σώμα που καλείται να δικαιώσει τον λόγο. Τον λόγο που ως έννοια, ως πηγή φωτός, είναι πιο αυτόνομος από τον εγκιβωτισμό μας στην ενσάρκωση της ύλης. Γι’ αυτό ακριβώς καλούμαστε να προστατεύσουμε το άυλο σώμα του λόγου.
-Ποιά είναι η σχέση της ΓΥΝΑΙΚΑΣ και της ΦΩΝΗΣ, των δύο αυτών προσώπων – ρόλων, που θα έλεγα, τείνουν να γίνουν ένας και μόνον ρόλος, ένα και μόνον πρόσωπο;
Ο ποιητής και η εσωτερική του φωνή, ή ακόμη, ο έρωτας ενός ποιητή για έναν άλλον ποιητή επιδιώκοντας εννοιολογικά την απόλυτη ταύτιση των δύο, που είναι φυσικά ανέφικτη, την ενσωμάτωση του ενός εραστή μέσα στον άλλον, την ανείπωτη ηδονή μπροστά στην όψη του θείου έρωτα. Αυτή δεν είναι και η δημιουργική πνοή του ανθρώπου;
-Ωστόσο οι δύο αυτοί ρόλοι, τα δύο αυτά πρόσωπα, έχουν έναν κοινό πυρήνα. Αυτόν του έρωτα της γραφής.
Ναι, αυτή είναι και η συγκρουσιακή σχέση των δύο ηρώων, που τους χωρίζει και τους ενώνει στο μέγα πάθος του έρωτα τους. Θέλει ο ένας να ενσωματωθεί μέσα στον άλλον, και ταυτόχρονα θέλει ο ένας να κυριαρχήσει έναντι του άλλου. Κάτι που δεν μπορεί να επιτευχθεί, αλλά έτσι είναι ο έρωτας, συγκρουσιακός, ακατανίκητος όπως μας λέει ο μεγάλος τραγικός. Ωστόσο, αυτός ο πόθος των δύο ηρώων του έργου, παραμένει σε μια διαρκή εκκρεμότητα, άρα σε συνεχή ροή, διαδρομή προς την ένωση, προς την προσέγγιση του «ενός», προς την πραγμάτωση του είναι… Μοιάζει ναρκισσιστική αυτή η σχέση, αλλά δεν είναι. Είναι περισσότερο μια σχέση απελπισμένη και τραγική. «Είμαι η ψυχή. Ανήκω στο σώμα σου έρωτα» , λέει κάποια στιγμή η ΓΥΝΑΙΚΑ στην ΦΩΝΗ. Είναι ένας έρωτας δίχως τέλος χαρούμενο ή θλιβερό. Εκφράζει τη διαρκή αναζήτηση των ποιητών μέσα στον χρόνο. Ν’ αφήσουν ποθούν ένα απειροελάχιστο ίχνος πριν φύγουν…
-Δεδομένου ότι το μέλλον, δεν μπορεί να το προβλέψει με βεβαιότητα κανείς, τί είναι αυτό που ονειρεύεστε, τί περιμένετε, τί είναι αυτό που προσδοκάτε από το τώρα, από το παρόν για το έργο σας, που εκδόθηκε μόλις τον Αύγουστο που μας πέρασε;
Αυτό που προσδοκά κάθε θεατρικός συγγραφέας, να παιχτεί στο θεατρικό σανίδι από έναν σκηνοθέτη που θα τον εμπνεύσει, να έχει ανταπόκριση από το κοινό. Προσδοκώ κυρίως να έχει κάτι να πει το έργο μου… Ακόμη, θέλω να σας πω, ότι νοιώθω ευγνώμων για το ενδιαφέρον σας, για την τιμή που μου κάνατε, να με φιλοξενήσετε στο έγκυρο λογοτεχνικό περιοδικό σας ΠΕΡΙ ΟΥ. Σας ευχαριστώ θερμά!
