Το βιβλίο «O κήπος με τις φράουλες» του Φίλιππου Φιλίππου είναι ένα μυθιστόρημα αστυνομικής πλοκής, μία φωνή διαμαρτυρίας στα κακώς κείμενα του καθεστώτος, μία αντιστασιακή πλεύση στην αδυναμία του σύγχρονου κράτους να καταπολεμήσει τον υπόκοσμο, να εξαρθρώσει το έγκλημα και τη βία. Ο συγγραφέας ορμώμενος από την αγάπη του για τον Ντοστογιέφσκι και τον ήρωα του Ρασκόλνικωφ στο Έγκλημα και Τιμωρία , χρησιμοποιεί τον ήρωα του Αργύρη Φλέσσα ως ένα alter ego για να προβληματίσει και να αναδομήσει το προφίλ του αμφιλεγόμενου αυτού εγκληματία. Δίχως την αρετή δεν μπορεί να υπάρχει κοινωνική γαλήνη.
O συγγραφέας Φίλιππος Φιλίππου ασχολείται με λεπτά θέματα όπως είναι η μεσότητα και η αναλογική ισότητα, χωρίς τις οποίες ο άνθρωπος οδηγείται a priori στην κοινωνική διάλυση. Το ήθος των θυμάτων τίθεται στη ζυγαριά της δικαιοσύνης. Εδώ, το χρήμα τίθεται ως θεμέλιο της ευδαιμονίας της άναρχης πολιτείας . Ο πιο οικονομικά ισχυρός έρχεται στο προσκήνιο, γίνεται το εύκολο θύμα για τους επιτήδειους που επιθυμούν να αναρριχηθούν στην δική του θέση. Τι γίνεται όμως σε μία τέτοια πόλη όπου εκτρέφει τις κοινωνικές αντιθέσεις; Μα φυσικά θα μας έλεγε ο Αριστοτέλης οδηγείται στην αποκτήνωση.
Η εξομολόγηση της Πατρίτσια Χάισμιθ περί δικαιοσύνης στο έργο του Ντοστογιέφσκι αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα σχετικά με το αίσθημα του δικαίου και μας προβληματίζει . Ο συγγραφέας καταπιάνεται με το ρόλο των τιμών. Ο θρασύς, ο άπληστος και ο κόλακας σκιαγραφούνται με λεπτομέρεια και εμείς αναμένουμε την πολυπόθητη κάθαρση. Ο συγγραφέας επιλέγει τον τόπο της Σαρωνίδας για να γυρίσει το σκηνικό του. Εκεί, αναδεικνύεται η στρεβλωμένη όψη μιας πόλης όπου το μέτρο έχει χαθεί . Το χρήμα τίθεται ως θεμέλιο της ευδαιμονίας της άναρχης πόλης όπου ο νόμος του πιο κοινωνικά και οικονομικά ισχυρού επικρατεί. Ο συγγραφέας, ως θεός τιμωρός αποδίδει στον καθένα αυτό που του αξίζει ή του ανήκει.
Ο Φίλιππος Φιλίππου τολμά να μιλήσει μέσα από το ψυχογράφημα των χαρακτήρων του για το εύκολο της αδικίας και για το δύσκολο της ηθικής . Γράφει με μεθοδικότητα και παρατήρηση έχοντας πάντα ως ορμητήριο του τον κεντρικό του ήρωα Αργύρη Φλέσσα . Το στοιχείο που δένει τον Αργύρη Φλέσσα με το νεαρό φοιτητή Ρασκόλνικoφ του Ντοστογιέφσκι είναι το εξής ερώτημα: Έχει το δικαίωμα κανείς να εγκληματήσει όταν το κάνει για να προσφέρει στο κοινό καλό; Ο συγγραφέας Φίλιππος Φιλίππου αινιγματικά απαντάει μέσω του ήρωα του αφήνοντας ωστόσο στην κρίση μας την προσωπική μας τοποθέτηση.
Προσωπικά με εκφράζει το παρακάτω χωρίο του κατά Ματθαίον(6:2) «Η δικαιοσύνη του αστού δεν ξεπερνά ποτέ τη δικαιοσύνη των γραμματέων και φαρισαίων, γιατί αυτός ακριβώς αγαπά να κάνει ελεημοσύνη στα σχολεία και στα σοκάκια «για να τον δοξάζουν οι άνθρωποι». Οι αστοί συνηθίζουν «να προσεύχονται όρθιοι στις συναγωγές και στις γωνίες των πλατειών, για να τους βλέπουν οι άνθρωποι». Είναι οι αστοί που δικάζουν και πρώτοι ρίχνουν την πέτρα στον αμαρτωλό.»
Ο συγγραφέας Φίλιππος Φιλίππου ξέρει να κρατά σε εγρήγορση το αναγνωστικό του κοινό, γιατί πέρα από την μαεστρία της πλοκής και της ανάπλασης των χαρακτήρων σε φιγούρες της διπλανής πόρτας, παντρεύει εξαίσια τον ρεαλισμό με το μυθιστορηματικό στοιχείο. Αυτό αποδεικνύεται στην περίπτωση του νεαρού των Εξαρχείων , όπου ο ήρωας του Αργύρης, ως ειδικός φρουρός, αντιτάσσεται στην εντολή του ανωτέρου του αστυνομικού Κουτσούκου, να τον πυροβολήσει. Ήταν Δεκέμβριος του 2008 και ήταν νωπά ακόμα τα γεγονότα της δολοφονίας του Γρηγορόπουλου. Γράφει χαρακτηριστικά:
«Τις επόμενες μέρες η Αθήνα έζησε μια καταιγίδα διαδηλώσεων , συγκρούσεων νεαρών αναρχικών με αστυνομικούς, εμπρησμών , βανδαλισμών και λεηλασιών καταστημάτων.» …. «Μου ήταν εύκολο να σηκώσω το όπλο μου, να σημαδέψω, να πατήσω την σκανδάλη και να πυροβολήσω, ωστόσο δεν το έκανα, το έβρισκα άνανδρο. Η διαταγή ήταν ακατανόητη και αποκρουστική. Αν πυροβολούσα, θα με βασάνιζαν οι τύψεις μια ζωή, και δεν αντέχω τις τύψεις . Δεν μπορούσα να διαπράξω δολοφονία , δεν είναι στη φύση μου. Η φωνή του Κουτσούκου ακούστηκε για τρίτη φορά: «Σκοτώστε τον!». Τότε σήκωσα το δεξί μου χέρι που κρατούσε το όπλο και έστρεψα το σώμα μου προς τον αρχιφύλακα. Το βλέμμα μου ήταν άγριο και η κάννη του όπλου τον σημάδευε. Όλα αυτά έγιναν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Ούτε ένα λεπτό δεν κράτησαν . Κάτι πήγε να πει ο Κουτσούκος μα δεν έβγαλε άχνα. Στο μεταξύ ο νεαρός αναρχικός σηκώθηκε από το έδαφος και όρμησε μπροστά. Δεν χαμήλωσα το όπλο μου παρά μόνο όταν χάθηκε σε μια γωνιά. Αμέσως ο αρχιφύλακας μου φώναξε: Είσαι δειλός! Θα αναφέρω ότι επέδειξες δειλία την ώρα του καθήκοντος.»
Σχήμα οξύμωρο αυτή η υπέροχη αντίθεση του συγγραφέα , καθώς επέδειξε ο ήρωας του μεγάλη γενναιότητα. Εδώ οδηγούμαστε στον Αριστοτέλη πάλι, και στα Ηθικά Νικομάχεια: «Ανδρείος για τον φιλόσοφο είναι εκείνος που παραμένει ατάραχος και τηρεί σωστή στάση απέναντι στα φοβερά.» Όπως σωστή στάση επέδειξε στην προκειμένη περίπτωση κι ο ήρωας του συγγραφέα μας Αργύρης Φλέσσας έναντι της εξουσίας.
Όμως αργότερα ο ίδιος ήρωας πέφτει στην παγίδα των φόβων του , καθώς επιτρέπει στον εαυτό του να τυλιχτεί σαν την αράχνη στα νήματα των δολοφόνων της γυναίκας του. «Κινούμαστε κατά ποικίλους τρόπους από εξωτερικές αιτίες, και ταραζόμαστε όπως τα κύματα της θάλασσας, που κινούνται από αντίθετους ανέμους, αγνοώντας τι θα μας συμβεί και ποια τύχη μας περιμένει» γράφει ο Σπινόζα στην Ηθική του.
Εν τέλει ο Αργύρης Φλέσσας αποφασίζει να πάρει την ζωή στα χέρια του και να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της ζωής. «Το πιο τρομακτικό με το σύμπαν δεν είναι πως είναι εχθρικό απέναντι στις πράξεις μας αλλά ότι είναι απόλυτα αδιάφορο για αυτές. Πρέπει να συμβιβαστούμε με αυτή την αδιαφορία και να δεχθούμε κάθε πρόκληση της ζωής, ζώντας στο σήμερα.» γράφει ο Χάιντεγκερ. Ο συγγραφέας Φίλιππος Φιλίππου επιλέγει να αφήσει στην κρίση μας το ερώτημα του Ντοστογιέφσκι, υποδαυλίζοντας την σκέψη μας με την φλεγόμενη ουσία της δικαιοσύνης. Υπάρχουν άραγε εγκλήματα που έχουν αναφαίρετο δικαίωμα στην ατιμωρησία;
Η Χρύσα Νικολάκη είναι Κριτικός Λογοτεχνίας/Συγγραφέας/Μέλος της Π.Ε.Λ, Ε.Ε.Λ
Απόσπασμα από το οπισθόφυλλο
«Σ’ ένα ειδυλλιακό σπίτι στη Σαρωνίδα με θέα στη θάλασσα και κήπο με φράουλες, ζει ένα παντρεμένο ζευγάρι, ο Αργύρης και η Φαίδρα. Εκείνος είναι πρώην ειδικός φρουρός και συγγραφέας – ονειρεύεται να γράψει ένα θεατρικό έργο βασισμένο στο Έγκλημα και Τιμωρία. Εκείνη είναι πρώην ηθοποιός του Εθνικού θεάτρου. Η σχέση τους είναι βαλτωμένη, δεν φαίνεται να έχει μέλλον. Και ξαφνικά η Φαίδρα πεθαίνει σε τροχαίο. Ατύχημα ή αυτοκτονία; Όταν ένα ζευγάρι εκβιαστών επισκέπτεται τον Αργύρη, εκείνος αισθάνεται την ανάγκη να υπερασπιστεί τον εαυτό του, εξαλείφοντας τις υποψίες από πάνω του. Η αστυνομία αρχίζει τις έρευνες, είναι όμως έγκλημα ο θάνατος της Φαίδρας;
Ο κήπος με τις φράουλες είναι ένα ερωτικό και ψυχολογικό θρίλερ με έντονη δράση και αρκετές ανατροπές. Σκιαγραφώντας τον κεντρικό χαρακτήρα του μυθιστορήματος, τον Αργύρη, έναν συγγραφέα σε απόγνωση, ο Φίλιππος Φιλίππου επιχειρεί να μιλήσει για το έγκλημα και την τιμωρία, έχοντας κατά νου τον Ντοστογιέφσκι και την κοσμοθεωρία του, αλλά και την Πατρίτσια Χάισμιθ και την άποψή της περί δικαιοσύνης».
…
