μετάφραση από τα Γαλλικά: Δημήτρης Ντάσκας
Εκδόσεις Τσουκάτου
ISBN978-960-7922-94-6

[…] «Γνωρίζω από τα βάθη του εαυτού μου αυτή την επιθετική αταξία σαν έναν πειρασμό της αποτυχίας, αυτή την τραχύτητα από γενιές και γενιές νομάδων, αυτό το άγχος του εξόριστου, αυτή την ορμητικότητα της λαχτάρας και της μη εκπλήρωσής της, αυτή την άμεση αφοσίωση, αυτή την πυρέκτωση των συναισθημάτων, αυτή την εμμονική ανάγκη για δράση, τη δύναμη της στιγμής και την κίνηση που παρασύρει όλο και πιο μακριά τον ξεριζωμό, […] γνωρίζω τη μελαγχολία του ήλιου.»

Γενιές περνάνε, έρχονται, φεύγουν κι ο τόπος μεγαλώνει, μικραίνει, χαράζεται πάνω σε χάρτες, πουλιέται, διανέμεται καθώς διαμελίζεται όμως η ψυχή του δεν αγγίζεται. Ίσως γιατί κάθε φορά “μένει και μαγιά” όπως λέει ο Μακρυγιάννης κι επαναλαμβάνει στεντόρεια ο Σεφέρης. Κι όπως με τον δικό του τρόπο λέει ο Τηλέμαχος, το παιδί από την Τραπεζούντα, «μια χώρα που αποτελείται από 165 νησιά – κατοικημένα, αλλιώς είναι 2500 κι αν βάλεις και τον μικρότερο βράχο, 6000 – έχει την ανεξαρτησία στις φλέβες της. Και επιπλέον έχει μια σπονδυλική στήλη, τα βουνά της Πίνδου που τη διασχίζουν. Και το όρος Όλυμπος…»
Αυτή η χώρα έχει μοίρα να ζει Μ. Βδομάδα και να ξεροσταλιάζει προσμένοντας Ανάσταση, έχει μια ραχοκοκαλιά βαμμένη αίμα, σέρνει πάνω της προδοσίες, θανάτους, διχασμούς, διωγμούς.
Σ’ ένα νοσοκομείο της Γαλλίας ένα παιδί από την Τραπεζούντα του Πόντου περνά τις τελευταίες στιγμές του με την κόρη του. Το όνομά του, Τηλέμαχος, διαλεγμένο με επιμέλεια από τη μάννα του: αυτός που μάχεται από μακριά, είναι η απόδειξη πως nomen est omen και σημαδεύει για πάντα.
Αποτελεί φαινόμενο παράδοξο ωστόσο οι ετοιμοθάνατοι “βλέπουν” πολλές φορές “οράματα” ή και “θάματα”. Εδώ η …παραδοξότητα πηγαίνει ακόμη παραπέρα καθώς πατέρας και κόρη βιώνουν από κοινού τις εμπειρίες αυτές. Νεκροί και ζωντανοί, γνωστοί ή “άγνωστοι”, οικείοι ή ξένοι επισκέπτονται το δωμάτιο του Τηλεμάχου καταθέτοντας- ως Ρήτορες στην Αγορά ή μιλώντας ως Χορός Αρχαίας Τραγωδίας – τη γνώση τους απ’ το “τότε”, το “παρόν” ή το “επέκεινα”.

Η άγνωστη αδερφή του ήρωα που γεννήθηκε νεκρή- δίδυμη με την αδερφή του Δάφνη- εμφανίζεται, τυλιγμένη το τούλινο πέπλο της, για να μιλήσει ανοίγοντας τα πολύτιμα μαργαριτάρια της, στιγμές λαμπρές του σύγχρονου ελληνισμού δηλωτικές της ελεύθερης ψυχής αλλά και της ευθύνης απέναντι στις επερχόμενες γενιές ( Γράμμα Ν. Καζαντζάκη στον Παναΐτ Ιστράτι, κατέβασμα της ναζιστικής σημαίας από τους Μ. Γλέζο και Α. Σάντα, Οδυσσέας Ελύτης: Οι αναλογίες του φωτός ).

Η ελληνογαλλίδα συγγραφέας Συπρίς Κωφίδου μ’ έναν τρόπο που θυμίζει εκτενές ποίημα παρουσιάζει μια ιστορία με παράλληλες ιστορίες. Η διαδικασία προς τον θάνατο ακολουθεί μια εντελώς “φυσική” χρονική ροή. Η συζήτηση ανάμεσα σ’ ένα δυναμικό, αρχετυπικό ζεύγος: “πατέρας- κόρη”, διακόπτεται από τις “καταβυθίσεις” του πρώτου που θυμίζουν σουρεαλιστικό ποίημα. Η από κοινού μέθεξη στο υπερφυσικό ή και παράλογο υπογραμμίζει τον μεταξύ τους ισχυρό δεσμό, αλλά και τον δεσμό με τις ρίζες, τη ρίζα που είναι η ελληνική καταγωγή και η ιστορία που κουβαλάνε.
Η συγγραφέας βάζει σε εγρήγορση τις αισθήσεις μας ( την αφή, την ακοή, την όραση, τη γεύση, την όσφρηση) και σε δοκιμασία τα συναισθήματά μας, έτσι που περιγράφει μέσα από τα λόγια των “φασματικών” μορφών τους ανθρώπους στην Καταστροφή, στον Πόλεμο, στον Εμφύλιο, στη Δικτατορία, στο Παρόν της Ελλάδας που ταλανίζεται από την οικονομική Κρίση. Οι νεκροί διαμαρτύρονται για το ξεπούλημα και μαζί τους κι ο Τηλέμαχος που δεν μπορεί να αποδεχτεί πως αυτός ο τόπος είναι δυνατόν να πουληθεί.
Γνώριμες φιγούρες σκιαγραφούνται όπως λ.χ. οι σύγχρονοι πολιτικοί, οι ρυθμιστές των πολιτικο-οικονομικών πραγμάτων, οι άνθρωποι που δυσπιστούν κι επαναστατούν.
Μια ιερατική μορφή εμφανίζεται συχνά και προσεύχεται ή δίνει κουράγιο στους άλλους, ένας άνθρωπος που έχει χάσει την οικογένεια του στην Καταστροφή και το μόνο που του έχει απομείνει είναι ο Θεός στον οποίο αναπέμπει διάπυρες προσευχές για το παρόν και το μέλλον των ανθρώπων. Μια από τις συγκλονιστικότερες σκηνές του έργου είναι η προσευχή του ιερέα Αλεξίου. Γονατισμένος, με λυγμούς, έχοντας στην καρδιά του όλες τις μνήμες από τις καταστροφές που βίωσε, η Κρίση βαραίνει περισσότερο καθώς πρόκειται για βία που ασκείται ασταμάτητα πάνω στους ανθρώπους εξαθλιώνοντας τους συνεχώς κι οι συνέπειες είναι απρόβλεπτες. Ζητά απ’ τον Θεό να απαλλάξει τους ανθρώπους απ’ αυτό το πικρό ποτήρι… Νιώθει απέραντα μόνος. Πόσο θυμίζει την προσευχή του Χριστού στον κήπο της Γεθσημανή λίγο πριν τη σύλληψή Του! Θλίψη, μοναξιά και παντελής απουσία αγάπης και αλληλεγγύης μέσα στον κόσμο.
Σκηνές συμβολικές πολλές, όπως και υπερρεαλιστικές (θητεία της συγγραφέως στον υπερρεαλισμό). Μια τρυφερή και συνάμα συμβολική είναι αυτή στην οποία ζητά ο πατέρας ένα ποδόλουτρο από την κόρη του η οποία ανταποκρίνεται με προθυμία και ταυτόχρονα συζητούν για τη συνήθεια που υπήρχε πιο παλιά, το πλύσιμο των ποδιών του ταξιδιώτη- επισκέπτη για να ξεκουραστεί και να νιώσει οικεία. Ανάκληση αυτόματη στη μνήμη μας του Ξενίου Ζηνός και του τυπικού της φιλοξενίας στα Ομηρικά έπη που φαίνεται πως διασώθηκαν στην παράδοση. Η εμφάνιση δύο νέων παιδιών, ενός αγοριού κι ενός κοριτσιού, το μέλλον του κόσμου- ίσως όχι τυχαία άρσεν και θήλυ- σηματοδοτείται από θυμό και οργή για τα δεινά της χώρας, την ανεργία, την κατασπατάληση χρημάτων για πολέμους, την εκμετάλλευση των αδύνατων από τους δυνατούς. Επιθυμούν να καταστρέψουν, να ρημάξουν για να εκδικηθούν. Μόνοι τους όμως ανατρέπουν αυτές τις σκέψεις, στρέφονται στον Θεό και δέονται για φωτισμό με την ευθύτητα και την καθαρότητα που διακρίνει τους νέους. Διψάνε για ζωή, για τραγούδι, για Φως!
Η τελευταία μορφή που εμφανίζεται είναι η Μάννα του Τηλεμάχου· μια Μάννα που ξεριζώθηκε βίαια απ’ τον τόπο της αφήνοντας πίσω παιδιά πεθαμένα, σκοτωμένα αδέρφια, τάφους γονιών, φίλους αλλόθρησκους μα βαθιά αγαπημένους. Αυτή η γυναίκα πριν φύγει έσκυψε και μύρισε τα ρόδα της αυλής της και έκλεισε μέσα της την ευωδιά αυτή. Αυτή η ευωδιά γίνεται το δικό της όπλο απέναντι στη φρίκη. Περπατάει με το κεφάλι ψηλά, δεν αποστρέφεται τον όλεθρο που αντικρίζει, σκύβει νοερά μέσα της και μυρίζει τα ρόδα της αυλής της. Έτσι αντέχει. Με την “παρουσία” της ολοκληρώνεται ο κύκλος των επισκεπτών. Είναι εκείνη που πρέπει να έρθει για να περάσει το παιδί της στην απέναντι μεριά…