Η πυρκαγιά που έκαψε τη Μεγάλη Δευτέρα του 2019 τη στέγη της Παναγίας των Παρισίων και συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο στάθηκε για αρκετές μέρες το πρώτο θέμα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ακόμη και σε απλούς ανθρώπους του λαού, που δεν είχαν ποτέ επισκεφθεί αυτό το παγκόσμιο μνημείο του Δυτικού Χριστιανισμού, το είχαν όμως δει να καίγεται στους τηλεοπτικούς δέκτες τους, η συγκίνηση ήταν μεγάλη και συζητούσαν αυτό το γεγονός για πολλές μέρες. Εκείνο όμως που περισσότερο εξόργιζε τον κόσμο και ζήταγε να μάθει ήταν η αιτία που ένα τόσο σημαντικό μνημείο παραδόθηκε στις φλόγες και καιγόταν ανυπεράσπιστο μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων ανθρώπων. Η Κυβέρνηση Μακρόν, ύστερα από έρευνες που έγιναν, ανακοίνωσε επίσημα ότι τα αίτια της πυρκαγιάς οφείλονται σε βραχυκύκλωμα. Δεν είναι όμως λίγοι εκείνοι, μέσα και έξω απ’ τη Γαλλία, που πιστεύουν ότι πρόκειται για εμπρησμό, επειδή η Γαλλία τα τελευταία χρόνια είναι μία από τις ευρωπαϊκές χώρες που δέχτηκε πολλά τρομοκρατικά χτυπήματα.
Με τις μέρες που κύλησαν άλλαξε σιγά σιγά και το θέμα. Από τη στιγμή που η Κυβέρνηση Μακρόν υποσχέθηκε τη γρήγορη αποκατάσταση του μνημείου, άρχισαν οι αρχιτέκτονες, οι αρχαιολόγοι, οι πολιτικοί και προπαντός οι άνθρωποι της τέχνης να στέλνουν τα σχέδια ή τις ιδέες τους για ένα μνημείο διαφορετικό από αυτό που έβλεπε ο κόσμος πριν από την πυρκαγιά. Με άλλα λόγια ο σεβασμός προς την πιστή αποκατάσταση του μνημείου έχει ατονήσει αρκετά μπροστά στην προσωπική τους φιλοδοξία να βάλουν στο μνημείο τη δική τους σφραγίδα, κάτι που, σύμφωνα με την ιστορία του χριστιανικού αυτού μνημείου, έχει γίνει και στο παρελθόν.
Πέρα όμως από όλα αυτά που απασχολούν την πολιτική ηγεσία, έγινε λόγος, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, και για το ομώνυμο βιβλίο του Βίκτωρος Ουγκώ, το οποίο οι Γάλλοι θυμήθηκαν ξαφνικά και άδειασαν τα ράφια των βιβλιοπωλείων. Έτσι Η Παναγία των Παρισίων του Ουγκώ έγινε, ύστερα από 190 ακριβώς χρόνια από την πρώτη της δημοσίευση το 1831, ακόμη μια φοράbest–seller. Καλό θα είναι βέβαια να ξαναδιαβάσουν αυτό το βιβλίο, αν το έχουν διαβάσει ως παιδιά, ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας και οι σύμβουλοί του. Ανάμεσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου ο μεγάλος αυτός συγγραφέας , του οποίου ο καμπούρης κωδωνοκρούστης στοίχειωσε τα κωδωνοστάσια του καθεδρικού αυτού ναού, έχει κάτι σημαντικό να τους πει, και μάλιστα προφητικό συνάμα. Ανοίγοντας αυτό το μυθιστόρημα, που είναι ακόμη μια cathedraleγια τη γαλλική πρωτεύουσα, θα διαβάσουν στο τρίτο Βιβλίο και στο πρώτο κεφάλαιο, με τίτλο Η Παναγία Των Παρισίων, τις δυο πρώτες παραγράφους του, όπου ο συγγραφέας λέει τα εξής σημαντικά γι’ αυτό το εμβληματικό κτίριο του Παρισιού:
Αναμφισβήτητα, ακόμη και σήμερα, η εκκλησία της Παναγίας των Παρισίων είναι ένα από τα πιο μεγαλειώδη και εξαίσια κτίρια. Αλλά όσο θαυμάσια κι αν έχει διατηρηθεί στον χρόνο, είναι δύσκολο να μην αναστενάζουμε και να μην οργιζόμαστε όταν βλέπουμε τις αναρίθμητες καταστροφές, τους αμέτρητους ακρωτηριασμούς που έχουν προξενήσει ο χρόνος και οι άνθρωποι στο ευλαβικό αυτό μνημείο, δίχως τον παραμικρό σεβασμό στον Καρλομάγνο, που έβαλε τον πρώτο, τον θεμέλιο λίθο του, και στον Φίλιππο – Αύγουστο, που έβαλε τον τελευταίο. Στην πρόσοψη αυτής της γέρικης βασίλισσας των καθεδρικών μας, δίπλα σε μια ζαρωματιά, βρίσκει κανείς πάντα μια ουλή. Τempus e dax, homo e dacior. Προσωπικά, χωρίς να το πολυσκεφτώ, θα το μετάφραζα έτσι: Ο χρόνος είναι τυφλός, ο άνθρωπος είναι ανόητος.
Αν είχαμε τη δυνατότητα να εξετάσουμε ένα ένα, μαζί με τον αναγνώστη, τα διάφορα ίχνη της καταστροφής που χάραξαν τα σημάδια τους σ’ αυτή την παμπάλαιη εκκλησία, η συμβολή του χρόνου θα ήταν η πιο ανώδυνη, ενώ η πιο επίπονη θα ήταν αυτή των ανθρώπων και κυρίως των ανθρώπων της τέχνης. Και λέω των ανθρώπων της τέχνης, επειδή υπήρξαν άτομα που οικειοποιήθηκαν την ιδιότητα των αρχιτεκτόνων τούς δυο τελευταίους αιώνες.
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται βαθιά σκέψη και ακοίμητη προσοχή, για να καταλάβει κανείς ότι αυτά, τα οποία λέει σε αυτό το απόσπασμα του βιβλίου του ο Ουγκώ πριν από 190 χρόνια,φαίνονται σαν να έχουν γραφτεί σήμερα και με αφορμή την πυρκαγιά του μνημείου που συντάραξε τον κόσμο. Όσο για τον λατινικό στίχο από τις Μεταμορφώσεις του Οβιδίου που μετάφρασε ελεύθερα ο Ουγκώ για να εκφράσει πιο έντονα την αγανάκτησή του, σε πιστή απόδοση λέει: «Καταστροφικός ο χρόνος, καταστροφικότερος ο άνθρωπος». Είναι λοιπόν φανερό ότι στο απόσπασμα αυτό ο Ουγκώ έχει προβλέψει όλους αυτούς τους κυρίους, τους « ανθρώπους της τέχνης» όπως τους ονομάζει, που θέλουν καλά και σώνει να αλλοιώσουν τη μορφή αυτού του χριστιανικού μνημείου με τις δικές τους επεμβάσεις. Οι εφημερίδες μάλιστα έχουν ήδη αρχίσει να δημοσιεύουν εικόνες του καθεδρικού ναού με διάφορες αλλαγές που έχουν προταθεί. Αυτούς ο Ουγκώ τους θεωρεί – και δεν έχει άδικο – καταστροφικότερους από τον πανδαμάτορα χρόνο. Άλλωστε ο χρόνος, όπως λέει ο Ουγκώ πιο κάτω στο ίδιο κεφάλαιο,έδωσε ίσως στον καθεδρικό ναό περισσότερα από όσα του αφαίρεσε. Και αυτό επειδή «ο χρόνος είναι που άπλωσε σ’ αυτή την πρόσοψη τούτο το σκούρο χρώμα των αιώνων που κάνει τα γερατειά των μνημείων να είναι η καλύτερη ηλικία τους».*
