Ο Παναγιώτης, η μητέρα του, Ελένη, και τα τρία του αδέρφια θα αφήσουν πίσω τη ζωή στο χωριό και θα εγκατασταθούν μόνιμα στην Αθήνα το 1969. Η οικογένεια θα προσπαθήσει να κάνει μια νέα αρχή και να πατήσει γερά στα πόδια της. Εν μέρει θα το καταφέρει. Όμως ο Παναγιώτης μοιάζει να μην μπορεί να βρει το δρόμο του. Οι δυσκολίες που καλείται να αντιμετωπίσει και ο σκοτεινός ψυχισμός του θα τον οδηγήσουν μοιραία στο ψυχιατρείο.
Ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα που μας ξεναγεί στην Αθήνα της δεκαετίας του ’70 μέσα από την ιστορία της οικογένειας Σπανού. Από το βιβλίο παρελαύνουν όλες οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας -οι απατεωνιές, οι παρασκηνιακές συμφωνίες, οι αθέμιτοι τρόποι για να γίνει κανείς πλούσιος-, τα ήθη και οι συνήθειες της εποχής, ο τρόπος ζωής μιας περιόδου που έχει περάσει πλέον στο παρελθόν. Οι συγγραφείς ωστόσο δεν ενδιαφέρονται τόσο να γράψουν ένα μυθιστόρημα κοινωνικό. Η ελληνική πραγματικότητα του ’70 αποτελεί μάλλον τον καμβά πάνω στον οποίο οι ήρωες κινούνται, συγκρούονται, αλληλοϋποστηρίζονται, πέφτουν και ξανασηκώνονται.
Έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον οι χαρακτήρες που έπλασαν ο Κωστής Σχιζάκης και η Εύα Μαθιουδάκη και ο τρόπος που τους έχουν τοποθετήσει μέσα στη γενικότερη ιστορία. Ο κάθε ένας έχει το δικό του παρελθόν, κουβαλά τα δικά του λάθη, έχει τις δικές του προσδοκίες. Και έχει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον το πώς οι επιλογές του ενός επηρεάζουν τις ζωές των άλλων.
Ολόκληρο το βιβλίο είναι ένα ατελείωτο παιχνίδι αιτίας και αποτελέσματος, στο οποίο οι ήρωες πέφτουν σε λάθη στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν τη ζωή τους, οδηγούνται από καλές προθέσεις που φέρνουν τελικά άσχημα αποτελέσματα, κινούνται από τα πάθη τους χωρίς όμως στιγμή να φαντάζονται την κατάληξη.
Στο κέντρο όλων αυτών ο Παναγιώτης. Φταίει η σχέση του με την μητέρα του; Η απουσία του πατέρα; Οι προσπάθειές του να χτίσει στενές σχέσεις με τους γύρω του που πέφτουν στο κενό; Ή απλώς ο ταραγμένος ψυχισμός του; Οι συγγραφείς, με τον τίτλο του βιβλίου, προτρέπουν τον αναγνώστη να βρει τον φταίχτη, όμως ούτε και αυτοί έχουν την απάντηση. Ενδιαφέρονται περισσότερο να θέσουν τις ερωτήσεις.
Ένα τόσο πλούσιο σε γεγονότα και πρόσωπα βιβλίο απαιτεί προφανώς μια έξυπνη δομή και αυτό είναι άλλο ένα στοιχείο του “Φταίχτη” που κάνει απολαυστική την ανάγνωση. Χωρισμένο σε μικρά κεφάλαια, φωτίζει κάθε φορά και έναν άλλον ήρωα, και ένα άλλο περιστατικό, δημιουργώντας εναλλαγές που κρατούν πάντα την αγωνία του αναγνώστη στο ζενίθ, οδηγώντας τον τελικά στο δυνατό φινάλε.
Ο “Φταίχτης” είναι βιβλίο που επιδέχεται πολλές αναγνώσεις και που περικλείει μέσα του πολλά δεδομένα. Είναι απλό στην έκφραση του, αλλά πολύπλοκο στην ουσία του. Ένα μεγάλο μωσαϊκό προσώπων, ένας μεγάλος χάρτης καταστάσεων που συμπλέκονται και προχωρούν τόσο από βαθύτερα ένστικτα όσο και από συμπτώσεις, από τυχαίες πλην καθοριστικές στιγμές.
Όλοι οι ήρωες στον “Φταίχτη” έχουν και δίκιο και άδικο. Όλοι σφάλουν και όλοι είναι άξιοι συγχώρεσης. Και όλοι είναι ιδανικοί για να κάνουν τον αναγνώστη να εξοργιστεί, να τους συμπονέσει, να ταυτιστεί μαζί τους.
