Πρωτομαγιά
Υπάρχουν μουσική, στίχοι, χοροί,
ψέμα και γαλιφιά…
Ας με αποπαίρνουν για τις στροφές –
Μέσα τους έχουν ανθρωπιά.
Είδα μια γιορτή, γιορτή του Μάη –
κι έμεινα έκθαμβος.
Έτοιμος ήμουν στην αγκαλιά μου να ρίξω
Τις λεύτερες και παντρεμένες όλες.
Που να πας, σε ποιον να πεις
Σε ποια «κλαψουρίσματα»,
Ότι στου ήλιου τις αχτίνες λούζονταν
Του λαού πανηγυρίσματα.
Μα πώς οι καρδιές να μην υμνούν,
Να μην πέφτουν σε τρεμούλα;
Βολτάριζαν, χιλιάδες τραγουδούσαν
Κι έπιναν στη ζούλα.
Ποιήματα! Ποιήματα! Όχι αρκετά προπαγανδιστικά!
Συγχωρέστε με ! Συγνώμη !
Για το πετρέλαιο πίναμε
Και για τους καλεσμένους.
Κι υψώνοντας το πρώτο μου ποτήρι,
Μονοκοπανιά
Ήπια για του Μάη το χατίρι
και την επιτροπή τη λαϊκιά.* (πρόκειται για το Σοβναρκόμ, συμβούλιο των λαϊκών επιτρόπων)
Το δεύτερο ποτήρι, έτσι ώστε, να μην πολύ
γίνω στουπί,
Το ήπια περήφανα για την τάξη την εργατική
Ενώ κάποιος έβγαζε λόγο.
Και το τρίτο ποτήρι μου το ήπια,
Σαν τον χάνο,
Για να μην γυρίσει σε ρόγχο
Της αγροτιάς το πλάνο.
Πιες, καρδιά μου! Μόνο μην γίνεις λιώμα,
Τη ζωή αφανίζοντας…
Να γιατί το τέταρτο το πιόμα
Για σένα μόνο το ήπια.
(1925)
Ο Γιεσένιν βρέθηκε στην γιορτή της Πρωτομαγιάς στο ταξίδι που έκανε στο Αζερμπαϊτζάν τον Μάιο του 1925. Το νέο Σοβιετικό κράτος είχε αντικαταστήσει την παραδοσιακή ρωσική γιορτή της Πρωτομαγιάς, με την ημέρα της διεθνούς αλληλεγγύης των εργατών. Όλα ήταν διαφορετικά τώρα, ώστε να στηριχθεί ιδεολογικά το νέο Σοσιαλιστικό καθεστώς. Ωστόσο οι άνθρωποι είχαν συνηθίσει να γιορτάζουν την Πρωτομαγιά με φιλόξενα τραπεζώματα και έτσι συνέχισαν να γιορτάζουν με τον παραδοσιακό τρόπο. Αυτός ο συνδυασμός ήταν τόσο εντυπωσιακός που ενέπνευσε στον ποιητή να γράψει το παραπάνω ποίημα με τίτλο «Πρωτομαγιά». Πέρα απ΄ αυτό, πριν ένα χρόνο, είχε γράψει ένα ποίημα με τίτλο «Στροφές», για το οποίο είχε δεχτεί άσχημη κριτική. Έτσι με την Πρωτομαγιά, απαντάει κατά κάποιο τρόπο και στους επικριτές του. Εδώ, τις συνηθισμένες προπόσεις τις αντικαθιστούν οι προπόσεις για το πετρέλαιο, το συμβούλιο των λαϊκών επιτρόπων, και την μοίρα των αγροτών που τον ποιητή τον απασχολούσε έντονα. Πρόκειται για ποίημα ψευδοιδεολογικό. Ο Γιεσένιν παραμένει ποιητής της ρωσικής αγροτιάς και της απέραντης ομορφιάς της ρωσικής φύσης.
Ο Σεργκέι Γιεσένιν, γεννήθηκε στο Κονσταντίνοβο της Ρωσίας, από γονείς φτωχούς αγρότες. Υπήρξε, από παιδί, ιδιοφυής,(διάβαζε σε ηλικία 5 ετών).
Στίχοι του δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά το 1914 και πολύ σύντομα μετά από αυτό, έγινε γνωστός. Εντάχθηκε στην ομάδα « Νεοαγροτικοί ποιητές», καθώς η αγροτική Ρωσία απετέλεσε αγαπημένο του θέμα. Είχε λάβει πολύ καλή μόρφωση, αλλά δεν μιλούσε ξένες γλώσσες. Η κατάθλιψη και η εξάρτηση από το αλκοόλ τον ταλαιπώρησαν αρκετά.
Το παραπάνω ποίημα «1η του Μάη», γράφτηκε το 1925, την χρονιά, στο τέλος της οποίας, ο ποιητής βρέθηκε νεκρός από απαγχονισμό, στο ξενοδοχείο Αγγλετέρ στο Λένινγκραντ . Υπήρξε ένα σημείωμά του (προς άγνωστο φίλο), το οποίο θα μπορούσε να είναι αποχαιρετιστήριο, και αυτό οδήγησε στην εκδοχή της αυτοκτονίας. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν αποδείχθηκε επαρκώς. Πολλές ήταν οι υπόνοιες ότι ο θάνατός του προήλθε από εγκληματική ενέργεια για πολιτικούς λόγους. Άλλωστε, δεν ήταν σπάνια τέτοια τακτική στην εποχή…
Στην σύντομη ζωή του, έγραψε λυρική ποίηση, ερωτεύτηκε πολλές γυναίκες και υπήρξε τρυφερά ασυμβίβαστος! Ιδιαιτέρως αγαπημένος του ποιητής ήταν ο Μπλόκ. Η δεύτερη σύζυγός του ήταν η γνωστή χορεύτρια Ισιδώρα Ντάνκαν, με την οποία ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη και έζησε ένα μικρό διάστημα στην Αμερική.
