Οι εκδόσεις αγνώστων και αδημοσίευτων κειμένων, γραμμένων από προσωπικότητες οι οποίες διαμόρφωσαν τις στέρεες βάσεις για αυτό που αποκαλούμε νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία, συνιστούν πάντοτε γεγονότα αξιοπρόσεκτα. Πολλώ δε μάλλον όταν οι εκδόσεις αυτές είναι καρποί της έρευνας μελετητών που θα λέγαμε πως έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην εκ νέου ανάδειξη των προσωπικοτήτων αυτών. Τέτοια περίπτωση λοιπόν αποτελεί και η μονογραφία «Οι ανέκδοτες σκηνοθετικές οδηγίες του Ιάκωβου Πολυλά για τον Αμλέτο (1889) και η κριτική του μεταφράσματος από τον J.S. Blackie (1891)» (εκδ. Σαΐτης, 2020) της Λητούς Αλεξάκη.

Η Λητώ Αλεξάκη είναι διδάκτωρ μεταφρασιολογίας και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου, όπου και διδάσκει την Αγγλική γλώσσα και την Επιστήμη της Μετάφρασης. Κύριο ερευνητικό της πεδίο είναι η κριτική της Μετάφρασης στα Επτάνησα κατά τον 19ο αιώνα.

Στις σελίδες της Εισαγωγής καταγράφεται το χρονικό της ανακάλυψης των χειρογράφων του Ι. Πολυλά, ενώ στο πρώτο μέρος του βιβλίου παρατίθενται εκτενώς σχολιασμένα τα ίδια τα χειρόγραφα των οκτώ σκηνοθετικών οδηγιών για το θεατρικό ανέβασμα του Αμλέτου, καθώς και η μεταγραφή τους. Στο δεύτερο μέρος, επίσης σχολιασμένη και μεταφρασμένη για πρώτη φορά στα ελληνικά, παρουσιάζεται ολόκληρη η κριτική του Σκώτου λογίου John Stuart Blackie για τον πολυλαϊκό Αμλέτο, με τίτλο «Ο Σαίξπηρ και η Νέα Ελληνική Γλώσσα» (με το πρωτότυπο κείμενο να αναδημοσιεύεται στο παράρτημα του τόμου, σελ. 105-117). Τέλος, στο τρίτο μέρος, δημοσιεύεται το μελέτημα της Λ. Αλεξάκη «Η συμβολή του Ιάκωβου Πολυλά στη γλωσσική μεταρρύθμιση και τη φιλολογική αναγέννηση της νεότερης Ελλάδας».

«Η μετάφραση του Αμλέτου από τον Πολυλά, αν και δεν είναι η πρώτη που πραγματοποιείται στην Ελληνική γλώσσα, είναι εκείνη που πρώτη τελείται συνειδητά, οργανωμένα, προγραμματικά, δημιουργικά και ανεπανάληπτα. Πιστεύουμε ότι ο απαραίτητος ιστορικός χρόνος παρήλθε και είμαστε πλέον έτοιμοι να αντιληφθούμε και να προσλάβουμε τον Αμλέτο στη σωστή του βάση. […] Ο Πολυλάς ως το τέλος της ζωής του σταθερά και αμετανόητα, και παρά τα όσα εγράφησαν, ήταν πιστός οπαδός της σολωμικής παράδοσης. […] Το σολωμικό κάλεσμα για “υπόταξη” στη γλώσσα, που θα οδηγούσε στην “κυρίευσή” της, εισακούστηκε από τον Πολυλά, ο οποίος όντας στοχαστικός και αυτοσυνείδητος χρήστης της Νεοελληνικής, εργάστηκε με πυξίδα την αυθεντική συλλογικότητα, την ουσιαστική συνεννόηση και την πνευματική κοινωνία.», σημειώνει συμπερασματικά στον Επίλογο του έργου η ερευνήτρια (σελ. 102).

Κλείνοντας το σύντομο αυτό σημείωμα, περιοριζόμαστε μονάχα να επισημάνουμε εδώ πως η εν λόγω μονογραφία αποτελεί αφενός προϊόν και προέκταση της πολύχρονης και εμβριθούς μελέτης του πολυλαϊκού μεταφραστικού μόχθου από την Λ. Αλεξάκη -που το 2015 απέδωσε και την διδακτορική της διατριβή «Η μεταφρασιολογική προσέγγιση της τραγωδίας Άμλετ του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ με βάση τη νεοελληνική μετάφραση του Ιακώβου Πολυλά» στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου, καθώς και αρκετές ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια και περιοδικά- και αφετέρου πολύτιμη πλέον ψηφίδα στο σύνολο των κειμένων που αφορούν το έργο του Ιακώβου Πολυλά.