This Post Has One Comment

1. 

   Αθανάσιος Τριανταφύλλου 19 Μαρτίου 2021 Απάντηση

   Αντί άλλου σχολίου στην ωραία επιλογή του παραπάνω ποιήματος από τη συλλογή ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΚΑΙ Η ΔΕΚΑΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΟΜΟΡΦΙΑ του Οδυσσέα Ελύτη, ίσως είναι χρήσιμη και η παράθεση του ακόλουθου αποσπάσματος από το βιβλίο: Τριανταφύλλου, Θανάσης, «Οι Αριθμοί και άλλες Μαθηματικές ψηφίδες στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη» (ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ, 2012), σ. 162-164. Στο απόσπασμα σχολιάζονται κάποιοι στίχοι του συγκεκριμένου ποιήματος από μια άλλη γωνία θέασης που ίσως ενδιαφέρουν και κάποιους:
   ###

   ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ θα σχολιάσουμε αποσπάσματα και στίχους από τη συγκεκριμένη ποιητική συλλογή, που εξετάζουμε με τη δική μας οπτική γωνία, όπως ήδη κάναμε και στα προηγούμενα.
   • Απόσπασμα 1ο:
   — Ἒ καβάκια μαῦρα φώναζα κι ἐσεῖς γαλάζια δέντρα τί ξέρετε ἀπὸ μένα;
   — Θόη θόη θμὸς
   — Ἒ; τί:
   — Ἀρίηω ἠθίμως θμὸς
   — Δὲν ἄκουσα τί πράγμα;
   — Θμὸς θμὸς ἄδυσος
   Ὥσπου τέλος ἔνιωσα κι ἂς πά’ νὰ μ’ ἔλεγαν τρελὸ πὼς ἀπό ‘να τίποτα γίνεται ὁ Παράδεισος.
   (…)

   Σχόλιο 1: Στον Όμηρο συχνά συναντούμε το επίθετο Θοός, θοή, θοόν που θα πει γρήγορος, δραστήριος, ευκίνητος, οξύς. …Θόη θόη θμος… μάλλον είναι δημιούργημα, ‘ποιητική αδεία’, του Ελύτη, για να μας οδηγήσει συνειρμικά, με ηχοπλαστικό τρόπο, στον αριθμό. Και αυτό πετυχαίνεται ακόμη πιο καλά με τη νέα απάντηση των δέντρων, μέσα από τη βουή των φύλλων τους, στο φύσημα του αγέρα:
   Ἀρίηω ἠθίμως θμὸς→ Aρι – θμός
   (Λέξη που προκύπτει ως συνήχηση από την αρχή και το τέλος της απάντησης).
   Στο Θ. της Ιλιάδας 298 και στο Ο. 315 υπάρχει το επίθετο Ἀρηίθοος, που θα πει ταχύς όπως ο Άρης, ταχύς στον πόλεμο, ορμητικός. Αλλά, κατά μία εκδοχή, τόσο η λέξη ‘αριθμός’ όσο και η λέξη ‘Άρης’ έχουν ως κοινή ρίζα το ΑΡ (βλέπε το σχετικό λήμμα στη λέξη ἄρω στο H. Liddel – R. Scott- A. Κωνσταντινίδου Μέγα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης).
   Αλλά ούτε και η λέξη ἄδυσος υπάρχει. Είναι δημιούργημα του ποιητή. Να υποθέσουμε ότι ἄδυσος είναι αυτός που δεν έχει δύση, που δεν τελειώνει ή αυτός που εκπέμπει ακατάπαυστα και για πάντα φως;
   Και είναι η καινούρια απάντηση προς τον ποιητή, μακρινή και ίσως λίγο μπερδεμένη και συγκεχυμένη από το φύσημα των δέντρων, αφού συνεχώς ο ποιητής ρωτάει και ξαναρωτάει, μια και δεν καταλαβαίνει με το πρώτο τις απαντήσεις στη γλώσσα των δέντρων. Θα πρέπει να προσέξουμε και το παιχνίδισμα των λέξεων για να προκύψει η ομοιοκαταληξία:
   ἄδυσος / Παράδεισος.
   Σχόλιο 2: Από το τίποτα, το ‘Ουδέν’ δηλαδή των αρχαίων Ελλήνων, προκύπτει ο Παράδεισος. Όπως από το 0 (δηλαδή το τίποτα των αριθμών) προκύπτει το άπειρο σύνολο των φυσικών αριθμών, σύμφωνα με τα αξιώματα των Zermelo – Fraenkel [1].
   Το μηδέν αντιστοιχεί στον αριθμό 0. Το σύνολο που έχει ως στοιχείο του μόνο το 0 αντιστοιχεί στον αριθμό 1 (που είναι και ο πληθικός αριθμός του συγκεκριμένου συνόλου), τον οποίο και παράγει. Το σύνολο που έχει ως στοιχεία του το 0 και το μονοσύνολο {0} αντιστοιχεί στον αριθμό 2 (που είναι και ο πληθικός αριθμός του νέου συνόλου), τον οποίο και παράγει κ.τ.λ. Έτσι με μοναδικό στοιχείο το 0 μπορούμε να δημιουργήσουμε το άπειρο σύνολο των φυσικών αριθμών. Και με τη βοήθεια των φυσικών αριθμών μπορούμε, ακολουθώντας συγκεκριμένους κανόνες, να σχηματίσουμε κάθε σύνολο αριθμών, δηλαδή τον ‘παράδεισο’ των μαθηματικών. Ο σπουδαίος Γερμανός μαθηματικός Κρόνεκερ [2] είναι αυτός που υποστήριξε ότι τους ακέραιους αριθμούς τους έφτιαξε ο καλός Θεός· οτιδήποτε άλλο είναι έργο του ανθρώπου.
   { } ↔0,
   {0} ↔1,
   {0, {0}}↔2,
   { 0,{0}, {0, {0}}}↔3,
   { 0, {0}, {0, {0}}, { 0,{0}, {0, {0}}}}↔4,
   ………..
   ###
   [1] Ernst Zermelo (1871-1953) και Abraham Fraenkel (1891-1965). Οι δυο αυτοί μαθηματικοί τροποποίησαν κάποια αξιώματα από τη Θεωρία Συνόλων του G. Cantor, η οποία θεωρία δοκιμάστηκε σοβαρά ως προς την ορθότητά της από τα διάφορα παράδοξα στα οποία αυτή οδηγούσε, π.χ. το παράδοξο του Bertrand Russel (1872-1970).
   Η θεωρία των Zermelo – Fraenkel ξεπέρασε αυτά τα εμπόδια.
   [2] Leopold Kronecker (1823-1891). Την παραπάνω άποψη o Κρόνεκερ την εξέφρασε σε ομιλία του στο Βερολίνο (1866). («Die ganzen Zahlen hat der liebe Gott gemacht, alles andere ist Menschenwerk»).

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.