Έχω συγκρατήσει, μεταξύ άλλων, πολλούς αφορισμούς από τη διάλεξη του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, που παρακολούθησα  στα μέσα του Φεβρουαρίου του 1984 στο Κέντρο Ισπανικών Σπουδών του Μανχάταν, προσκεκλημένος του εκεί Γενικού Προξένου της Ισπανίας. Αρκετοί από αυτούς αναλύονται διεξοδικά στο παρόν εξαιρετικά κομψό τομίδιο, το οποίο συγκεντρώνει τις περιώνυμες έξι διαλέξεις Charles Eliot Norton, τις οποίες έδωσε ο Μπόρχες στο διάστημα των ετών 1967-1968. Ενδεικτικά αναφέρω τον εξής: «Ο στίχος λειτουργεί ανεξάρτητα από το νόημά του». Με το γνωστό πολύσημο ρήμα του, ο μεγάλος Αργεντινός συγγραφέας, ο οποίος επηρέασε όσο ελάχιστοι τα λογοτεχνικά πράγματα της εποχής του και όχι μόνον, διεισδύει στη φαινομενολογία της ποίησης,  μάλιστα σε τέτοια κλίμακα, ώστε να ενώνει γραμματολογικά μεταξύ τους αρκετές ηπείρους. Το μυστήριο της ποιητικής δράσης ειδικότερα, η οντολογική προβολή του στίχου στις πεπρωμένες περιπτώσεις, οι διάλογοι διασήμων απογόνων με τους φιλολογικούς, επίσης επιφανείς πατέρες τους και βεβαίως οι γνωστές εμμονές του συγγραφέα τόσο για την οιονεί μυστικιστική δράση της μεταφοράς, όσο και τη βουδική-ταοϊστική προοπτική εκτίθενται κατά τρόπο αναλυτικό, χωρίς όμως να παρεμποδίζουν την αβίαστη αναγνωστική πρόσληψη.  Τα κατά σειράν κεφάλαια –διαλέξεις τιτλοφορούνται ως εξής: «Το αίνιγμα της ποίησης», «Η μεταφορά», «Ο τρόπος της αφήγησης», «Μουσική των λέξεων και μετάφραση», «Σκέψη και ποίηση» και «Το πιστεύω ενός ποιητή».

   Παραθέτω ένα δείγμα του ειδικότερου μπορχικού εννοιολογικού τροπισμού, ο οποίος συνέχει ικανό τμήμα των ανωτέρω:  «Τώρα έχω φτάσει στο συμπέρασμα (και το συμπέρασμα αυτό μπορεί να ακούγεται λυπηρό), πως δεν πιστεύω πια στην έκφραση: πιστεύω μόνο στον υπαινιγμό. Άλλωστε, τι είναι οι λέξεις; Οι λέξεις είναι σύμβολα για αναμνήσεις που τις έχουμε κοινές με άλλους ανθρώπους. Αν εγώ χρησιμοποιήσω μια λέξη, τότε πρέπει εσείς να έχετε κάποια εμπειρία εκείνου για το οποίο δηλώνει η λέξη. Εάν δεν έχετε, η λέξη δεν σημαίνει τίποτα για σας. Νομίζω πως μπορούμε μόνο να υπαινισσόμαστε, πως μπορούμε να κάνουμε τον αναγνώστη να φαντάζεται. Ο αναγνώστης, αν είναι αρκετά εγρήγορος, μπορεί να ικανοποιηθεί με την απλή νύξη ενός πράγματος» (βλ. σελ. 148.) Οι αναγνώστες μπορούν να διαλέξουν από την πλευρά τους  ό, τι συνάδει καλύτερα με την ιδιοσυγκρασία τους από τα όσα σοφά εκθέτει ο Μπόρχες και να προχωρήσουν περαιτέρω στις λογοτεχνικές τους περιδιαβάσεις, συνεπικουρούμενοι από τα συναφή διδάγματα.

Σε αρκετές βέβαια περιπτώσεις ο Μπόρχες τεχνηέντως αρνείται να πάρει ευθέως θέση και να αποφανθεί για τα είδωλά του τελείως κατηγορηματικά. Εδώ συναντά και αποδέχεται τη συγκεκριμένη σωκρατική-πλατωνική στρατηγική της περάτωσης των γνωστών διαλόγων, της αντιδογματικής δηλαδή εξόδου από την πληθώρα των στοχασμών, αναλύσεων και θεωρημάτων, που προηγήθηκαν. Έστω παράδειγμα: «Ίσως αύριο να σκεφτώ καλύτερα παραδείγματα, ίσως σκεφτώ πως θα έπρεπε να είχα παραθέσει άλλους στίχους. Αλλά αφού μπορείτε να διαλέξετε και να πάρετε τα δικά σας παραδείγματα, δεν χρειάζεται να νοιάζεστε πολύ για τον Όμηρο, ή για τους Αγγλοσάξονες ποιητές, ή για τον Rossetti. Γιατί ο καθένας ξέρει πού να βρει την ποίηση. Και όταν αυτή έρχεται, νιώθει κανείς το άγγιγμά της, αυτό το ιδιαίτερο μυρμήγκιασμα που προκαλεί. Για να τελειώσω, έχω ένα παράθεμα από τον Άγιο Αυγουστίνο που, νομίζω, ταιριάζει πολύ σ ΄ αυτό που θέλω να πω. Λέει: «Τι είναι ο χρόνος; Αν οι άνθρωποι δεν με ρωτήσουν τι είναι ο χρόνος ξέρω. Αν με ρωτήσουν, τότε δεν ξέρω». Έτσι νιώθω κι εγώ για την ποίηση. Σκοτίζεται κανείς με τους ορισμούς. Αυτή τη φορά είμαι κάπως πελαγωμένος, γιατί δεν είμαι καθόλου καλός στην αφηρημένη σκέψη»(βλ. την κατακλείδα της πρώτης διάλεξης, σελ. 31 επ. )

Κοντολογίς, πρόκειται για ένα απάνθισμα δημιουργικών ευφυολογημάτων και διαρκών ανατροπών, που έχουν τη δύναμη και την αφηγηματική χάρη να διαρθρώνουν το περίφημο «Όργανον του Μπόρχες».