Η αντιπαράθεση δύο διαφορετικών αλλά παράλληλων πολιτικοκοινωνικών συστημάτων και η θέση του ανθρώπου, του καλλιτέχνη, του ποιητή, μέσα στο γίγνεσθαι της εποχής του, όπου πρέπει να κονταροχτυπηθεί και να αναμετρηθεί με την όποια εκάστοτε εξουσία, όχι για να κερδίσει προνόμια, αλλά μόνο και μόνο να εξασφαλίσει τα προς το ζην, να μπορεί να ανασαίνει ισότιμα με τα άλλα ανθρώπινα όντα. Αυτό είναι το θέμα μιας ποιητικής ενόρασης θα έλεγα, αφού η απόπειρα να κολλήσεις δύο άνισα από κάθε πλευρά πνευματικά προϊόντα είναι ρηξικέλευθη εξ ορισμού.
Και μόνον ότι χρησιμοποιούνται οι ίδιοι δύο πρωταγωνιστές τραγουδιστές-ηθοποιοί που αποδίδουν τα μέγιστα από πλευράς υποκριτικής τέχνης και τεχνικής βεβαίως, καθιστά το όλον εγχείρημα αξιοθαύμαστο, αν μη τι άλλο.
Ο Άνθρωπος και το μέτρο των δυνάμεών του στο πλέγμα του κόσμου, στον ιστό της αράχνης όπου έχει παγιδευτεί, όπως οι “Μύγες” του Ζαν-Πωλ Σαρτρ, αυτό είναι το θέμα εδώ και όχι οι πάντα ανεπούλωτες πληγές του ελληνικού εμφυλίου ή τα σταλινικά εγκλήματα και οι μέχρις εξοντώσεως διώξεις πολλών πνευματικών εργατών που κρίθηκαν επικίνδυνοι για την καθεστηκυία άποψη για την πολιτική ορθότητα. Φυσικά, θα μπορούσε και να διαβαστεί όλη αυτή η μελοδραματική αναδίφηση τεσσάρων ψυχισμών σαν αντικομουνιστική προπαγάνδα, όμως δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Είμαστε πολύ μακριά πλέον από εκείνη την εποχή και η Συλλογική Μνήμη έχει σχεδόν αδειάσει, σαν νερό που γλιστράει μέσα από έναν ηθμό. Κι αν δεν ήταν η Τέχνη να συντηρεί τις παλαιές μισαλλοδοξίες, διαιωνίζοντας λάθη και αδιέξοδα με μόνο σκοπό τον παραδειγματισμό και την αποφυγή της επανάληψης στο μέλλον, όλο αυτό το εγχείρημα θα ήταν ένα καταδικασμένο ατόπημα.
Όμως δεν είναι έτσι. Εδώ παρακολουθούμε με κομμένη σχεδόν την ανάσα τα ενσταντανέ μιας μακριάς πορείας στην ποιητική τέχνη (στο πρώτο μέρος) και την συγγραφική αμετροέπεια να διαιωνιστείς όχι μέσα από το πνευματικό σου έργο αλλά μέσα από έναν βιολογικό απόγονο (στο δεύτερο μέρος).
Η ποιήτρια Άννα Αχμάτοβα και ο συγγραφέας Γιάννης Μπεράτης είναι απλώς η αφορμή για να ξετυλίξουμε σκέψεις και αισθήματα που νιώθαμε προ πολλού θαμμένα, όμως είναι εκεί και μας στοιχειώνουν με τα αναπάντητα ερωτήματά τους.
Το άχρηστο της Τέχνης, το ανεκμετάλλευτο της ανθρώπινης εμπειρίας, ο βαμπιρικός κανιβαλισμός του θεατή μιας αρένας, όπου όλες οι μεγάλες μονομαχίες έχουν τελεστεί σε παρελθόντα χρόνο.
“Άρτον και θεάματα”, λοιπόν; Όσο κι αν νομίζουμε πως είμαστε μακριά από την ρωμαϊκή παρακμή το οικοδόμημα του Δυτικού Πολιτισμού τρίζει συθέμελα και τα κοσμικά ρεύματα τείνουν να ανακυκλώσουν όλα τα έργα των χειρών και των νοών μας.
Ο άνθρωπος είναι ενιαία ψυχοσωματική οντότητα κι αυτό αρεσκόμεθα να λησμονούμε εμείς οι οπαδοί του νεοπλατωνισμού, όμως πέρα από τις όποιες φενάκες και τις ψευδαισθητικές περιοριστικές αντιλήψεις μας, το μόνο που ευσταθεί, το μόνο που μένει αναλλοίωτο και αδιαπραγμάτευτο μέσα στον Χρόνο είναι η παιδική ανάγκη μας για αφήγηση, για παραμύθι, για παραξένισμα και παραγέμισμα του μαξιλαριού μας με όνειρα, έστω και φτιαγμένα με τον ιστό και στον αργαλειό άλλων.
Από αυτή την άποψη, ο Χάρης Βρόντος μεγαλούργησε πρωτοτυπώντας παρουσιάζοντας δύο άνισες (από χρονικής πλευράς) όπερες δωματίου στην πάντα ανοικτή στον πειραματισμό Εναλλακτική Σκηνή της ανανεωμένης Λυρικής μας Σκηνής. Μουσική διεύθυνση Νίκου Βασιλείου. Σκηνοθεσία Αγγέλας-Κλεοπάτρας Σαρόγλου. Το Ρέκβιεμ Αχμάτοβα, σε λιμπρέτο του Χάρη Βρόντου βασισμένο σε ποίηση της Άννας Αχμάτοβα και σε διασκευή ποιήματος της Αν Κάρσον από τον Χάρη Βλαβιανό, εκκινεί από τη ζωή της σπουδαίας Ρωσίδας ποιήτριας για να θέσει ερωτήματα για τη σχέση τέχνης και εξουσίας. Στην Επέτειο, σε λιμπρέτο του συνθέτη και του ποιητή Γιάννη Ιωαννίδη, πρωταγωνιστής είναι ο συγγραφέας Γιάννης Μπεράτης, σε ένα παιχνίδι με τα γεγονότα του Εμφυλίου και τη διαιώνισή του στο πεδίο της ιστορικής μνήμης. Τους πρωταγωνιστικούς ρόλους και στα δύο έργα ερμηνεύουν με ιδιαίτερα αξιοσημείωτο, πρωτεϊκό θα έλεγα τρόπο, δύο διακεκριμένοι μονωδοί της ΕΛΣ, η Μαρισία Παπαλεξίου και ο Γιάννης Γιαννίσης. Σκηνικά και κοστούμια Κωνσταντίνου Ζαμάνη, φωτισμοί Στέλλας Κάλτσου, σχεδιασμός βίντεο Βασίλη Κεχαγιά. Συμμετέχει οκταμελές μουσικό σύνολο.
Βιογραφικό σημείωμα:
Ο Κωνσταντίνος Μπούρας γεννήθηκε το 1962 στην Καλαμάτα κι από το 1977 ζει στην Αθήνα. Συγγραφέας 40 εκδοθέντων βιβλίων, κριτικός θεάτρου και βιβλιοκριτικός. Αριστούχος διδάκτωρ τού Τμήματος Μετάφρασης και Διερμηνείας τού Ιονίου Πανεπιστημίου (2019). Είναι διπλωματούχος μηχανολόγος μηχανικός τού Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1985), αριστούχος τού Τμήματος Θεατρικών Σπουδών τού Πανεπιστημίου Αθηνών (1994) και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος θεατρολογίας τού γαλλικού Πανεπιστημίου Paris III – La nouvelle Sorbonne (D.E.A. Etudes Théâtrales). Μεταδιδακτορικός ερευνητής στο ΕΚΠΑ και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Διδάσκει θεατρική κριτική στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και πολιτιστική διαχείριση, καθώς και διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού στη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης. Αρθρογραφεί σε εφημερίδες και σε πάμπολλα λογοτεχνικά περιοδικά. Θεατρικά του έργα με αρχαιοελληνικά θέματα και για την Κρίση έχουν παρασταθεί σε θέατρα τής Ελλάδας και του εξωτερικού. Είναι ερασιτέχνης δάσκαλος τού ρέικι και εισηγητής μιας καινούργιας μεθόδου αρχαιολογικού ρέικι με τίτλο “Αφθονία Μπουρέικ – Bhureik Abundance” (κυκλοφορεί και σε βιβλίο από τις εκδόσεις Momentum).
E-mail: konstantinosbouras@gmail.com
Web-site: www.konstantinosbouras.gr
