Ένα έργο σαφώς αντιφασιστικό, υπέρ της πολυπολιτισμικότητας, φιλειρηνικό, ένας ύμνος για τη δημιουργική συνεργασία και την παραγωγική αλληλεγγύη των ανθρώπων πέρα από περιορισμούς, σύνορα, διακρίσεις, χωρίς διαχωρισμούς, ποινικοποιήσεις και αποκλεισμούς παντός είδους.
Βέβαια, για λόγους δραματικής οικονομίας, δίνονται «ίσοι χρόνοι» και στον Δίκαιο και στον Άδικο Λόγο, στα πρότυπα της αριστοφανικής αρχαίας κωμωδίας «Νεφέλες».
Αυτό δεν σημαίνει όμως πως ο διεθνώς διάσημος Σκοτσέζος θεατρικός συγγραφέας Ντέιβιντ Γκρέιγκ κρατάει ίσες αποστάσεις από τα αντιφασιστικά κινήματα και από το φασιστικό στρατόπεδο. Κάθε άλλο. Απλώς είναι τόσο επιδέξιος δραματουργός που βάζει την κεντρική ηρωίδα του σε έναν κυκεώνα ομηρικών θα έλεγα τρικυμιών και διλημμάτων που μόνον ο Οδυσσέας θα είχε δοκιμάσει στην συμπαντική περιπλάνησή του.
Εκπληκτική η Μαρία Κεχαγιόγλου σε εκείνα τα δραματικά γκρο-πλαν που θύμιζαν την Άννα Μανιάνι, την Κατίνα Παξινού και τις μεγάλες τραγωδούς όλων των εποχών. Αυτή η ηθοποιός έχει εξελιχθεί τόσο πολύ μέσα στον χρόνο, που μαζί με την Μαρία Σκουλά, όταν πρωτοσυναντήθηκαν στον μολιερικό «Μισάνθρωπο» στη σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων, φαίνεται πως έδωσαν ένα στοίχημα παράλληλων στίβων, όπου η κάθε μία δεν συναγωνίζεται την άλλη αλλά επιχειρεί να γίνει καλύτερη από τον εαυτό της.
Δραστική η διασκευή του αρχικού κειμένου και η μεταφορά του στα καθ’ ημάς, ειδικά όσον αφορά τα τοπωνύμια. Διατρέχουμε τον αιώνα του παγκοσμιοποιημένου θεάτρου, όπου η Τέχνη είναι διεθνής ενιαία και αδιαίρετη, ακριβώς όπως και η Λογοτεχνία, παρά τις γλωσσικές της διαφορές. Σύνορα πια δεν υπάρχουν. Έχουν καταργηθεί προ πολλού και μόνον όσοι το έχουν καταλάβει και το αξιοποιηθούν θα κρατηθούν στην πλημμυρίδα της δημιουργικότητας που έχει κατακλύσει τη νεολαία, ως θετική παρενέργεια (ή παράπλευρη ωφέλεια) της οικονομικής και υγιειονομικής κρίσης.
Ιδιαίτερα γλαφυρός ο Κωνσταντίνος Μπιμπής στις πρωτεϊκές μεταμορφώσεις του, από ρόλο σε ρόλο, ακροβατώντας ανάμεσα σε φύλα, πολιτισμούς και γλωσσικά ιδιώματα. Η κίνησή του σχεδόν χορευτική, η πλαστικότητα της έκφρασής του αξιοθαύμαστη. Σωστή επιλογή της διανομής, δείχνει ανάγλυφα το πολυδιάστατο της ανθρώπινης ύπαρξης στον θρυμματισμένο καθρέφτη της ταραγμένης ιστορικής πραγματικότητας.
Από τις τελειότερες, τις αρμονικότερες, τις ευστοχότερες παραστάσεις της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ σε απολύτως επιτυχημένη συμπαραγωγή με τα ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας, Ιωαννίνων, Κοζάνης, Σερρών, Κρήτης, Κομοτηνής, Καλαμάτας, Αγρινίου, καθώς και με το Θεσσαλικό Θέατρο και με τη Ferodo Bridges.
Υπερπαραγωγή με λιτά μέσα, παραπέμπει εμμέσως πλην σαφώς σε δύσκολες εποχές της θεατρικής πρακτικής, εκεί όπου το αισθητήριο, το ένστικτο και το πείσμα των διονυσιακών τεχνιτών μετέφερε αυτούσια την Αρχαία Γνώση και την πανάρχαια πολιτιστική κληρονομιά.
Ένα έργο για τα υπαρξιακά αδιέξοδα των ανθρώπων σε μεταιχμιακούς, μεταβατικούς, απαιτητικούς καιρούς.
Μην το χάσετε. Η συγκίνηση χτυπάει κόκκινο.
Από την GNO TV μέχρι και τις 13 του Μάη.
Αξιομνημόνευτοι και αξιοθαύμαστοι όλοι οι συντελεστές όπως αναφέρονται στο Δελτίο Τύπου:
«Τη σκηνοθεσία, τη μετάφραση και την επιμέλεια του σκηνικού υπογράφει ο Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος, ενώ η μουσική επιμέλεια, η διδασκαλία των χορωδιών και η διασκευή της μουσικής και των στίχων είναι του Κωνσταντίνου Θωμαΐδη. Ερμηνεύουν η Μαρία Κεχαγιόγλου και ο Κωνσταντίνος Μπιμπής. Στο πιάνο συνοδεύει ο Μάρκος Κώτσιας. Συμμετέχει το Πειραϊκό Φωνητικό Σύνολο Libro Coro. Η παράσταση βιντεοσκοπήθηκε στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ τον Δεκέμβριο του 2020. Παρουσιάζεται με ελληνικούς και αγγλικούς υποτίτλους. Η παραγωγή και η δημιουργία της GNO TV υλοποιούνται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) [www.SNF.org] για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. »
Αφορμή για την ζενεϊκή συγγραφή του έργου (αφού παραπέμπει ανοικτά στις «Δούλες» του μεγάλου αιρετικού γαλλόφωνου δημιουργού Ζαν Ζενέ) ήταν η αποτρόπαια μαζική σφαγή 69 ατόμων από τον Άντερς Μπρέιβικ το 2011 στη Νορβηγία. Διερευνάται ο ψυχισμός του δράστη μέσα από την πυρετική έρευνα της μανιώδους παρ’ ολίγον θύματός του, μιας ευαίσαθητης και με ακραία ενσυναίσθηση διευθύντριας ορχήστρας, που αφού χορεύει με το Θάνατο, πάσχοντας από μια ιδιότυπη εκδοχή τού «συνδρόμου της Στοκχόλμης», επιχειρεί να κατανοήσει τον διαταραγμένο ψυχισμό του παρ’ ολίγον φονέα της.
Παπαδιαμαντική καταβύθιση στην ψυχοσωματική υπερδιέγερση ενός ανθρώπου που είδε τον Χάρο με τα ίδια του τα μάτια και ξαναγύρισε σε μια διονυσιακή χαρμολύπη, αφού η απωθημένη τελετουργική βακχεία επανέρχεται ως καλλιτεχνική απαίτηση, ανακαταμένη με τη βία, βία ψυχοσωματική, εκτόνωση για γερά στομάχια.
Τα μέλη της χορωδίας την εγκαταλείπουν και την αφήνουν ορφανή από το μόνο καταφύγιο στο οποίο θα μπορούσε να ελπίζει: στην Τέχνη. Εκείνη όμως επιμένει. Μήνυμα για την στάση των πνευματικών ανθρώπων σε εποχές κάθε άλλο παρά ευνοϊκές.
Η λογοτεχνική και καλλιτεχνική έκφραση τροφοδοτείται από βιοποριστικές δυσκολίες και πολιτισμικές συγκρούσεις. Και για να γυρίσουμε στους λεγομένους προσωκρατικούς φιλοσόφους, ο Ηράκλειτος έγραφε πως «πόλεμος πατήρ πάντων». Εμείς όμως σήμερα πρέπει και μπορούμε να αντιτάξουμε «μήτηρ πάντων η Ειρήνη» και έτσι να είμαστε περισσότερο συμβατοί με τον γλεντζέ Αριστοφάνη, πρόδρομο του παραδοσιακού Καραγκιόζη.
Το ανατολίτικης προελεύσεως «θέατρο σκιών» με μυθολογικά, υπερβατικά και υπερφυσικά θέματα, μεταφέρθηκε στην μεταψυχαναλυτική εποχή μας στις σκιές και στα φάσματα που τυραννούν την Συλλογική Πανανθρώπινη Ψυχή. Οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες του Καβάφη είναι εδώ, μέσα μας.
Αξίζει να δείτε αυτή την διαδικτυακή παράσταση. Θα συγκινηθείτε, θα προβληματιστείτε, θα αναθαρρήσετε με έναν τρόπο που μόνον ο Μπρεχτ είχε επιτύχει.
Η υβριδική χρήση των τεχνικών μέσων μαζί με την υβριδική διαπίδυση των ειδών οδηγούν σε μια μετανεωτερική εποχή προκλητική και πειραματική, όχι όμως επαρκώς ανιχνεύσιμη. Τουλάχιστον, όχι ακόμη.
Ο Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας είναι Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ και ποιητής
