Νέο-συντηρητικές ΒΑΚΧΕΣ, πολιτικώς… ορθές από την ΝΙΚΑΙΤΗ ΚΟΝΤΟΥΡΗ, ό,τι πρέπει για την φεστιβαλική πλήξη και λαιμαργία μας την ανικανοποίητη για το ουσιώδες, για την αέναη απληστία μας που δεν ξεδιψάει με απομιμήσεις εκστάσεων, αλλά ποθεί κι αναζητά την υπέρβαση των αναστενάρηδων.
Χορό «Βακχών» (του Ευριπίδη) που να κινείται σε …γεωμετρικά σχήματα, μήτε η παλαιοσυντηρητική φαντασία του αλησμόνητου Αλέξη Σολωμού δεν θα μπορούσε να υλοποιήσει. Μα τόσο νοσηρά καθωσπρέπει και σοβαροφανείς έχουμε γίνει λοιπόν;
Νοσταλγώ τις θυελλώδεις Βάκχες του Κουν, που εικονοποίησαν για πρώτη φορά στην εφηβική ψυχή μου τον όρο «μαινάδες». Ναι, τότε, το 1977 ήμουνα ακόμη έφηβος. Ίσως να παραμένω. Και για αυτό ακόμα εξανίσταμαι και επαναστατώ και διαμαρτύρομαι με τους ατάλαντους, με τις χρυσές μετριότητες, με τις επιτηδευμένες εκλογικεύσεις του Άρρητου…
Ρομαντικός; Ναι. Κλασικιστής; Όχι. Η κάθε εποχή οφείλει να ερμηνεύει, να μεθερμηνεύει, να αποδίδει και να μεταφράζει τους μύθους στα καθ’ εαυτής και στα καθ’ εαυτήν. Ο κάθε αιώνας ράβει το κοστουμάκι που του ταιριάζει στα μέτρα του. Όμως, όχι ανατολίτικο πασουμάκι με δυτικό περιλαίμιο, μήτε ασιατικό λίκνισμα με ρασιοναλιστική δυσλυγισία [συγχωρήστε μου τους νεολογισμούς – όταν συγχύζομαι ξε…].
Εντάξει. Το ακούσαμε το κείμενο. Και το καταλάβαμε. Κάτι είναι κι αυτό. Κι ο εξωκοσμικός ηθοποιός Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, που του ταιριάζουν καλύτερα ρόλοι σαν τα σαιξπηρικά τελώνια, εντάξει κι αυτός, έκανε ό,τι μπορούσε προκειμένου να εικονοποιήσει το αλλόκοτο της όλης κατάστασης και να δικαιολογήσει την απότομη μεταστροφή του από ορκισμένος διώκτης των μαινάδων σε επίμονο οφθαλμοπόρνο τους (κοινώς «ματάκια»). Εκείνο το τριπλό «ααα» που έχει το αρχαίο κείμενο σπανίως αποδίδεται στους νεοελληνικούς νόες μας.
Αδιέξοδη η μετάφραση. Πεζή και πεζολογική. Παρωχημένα ψυχαναλυτική. Γιατί παρεξηγούμε ακόμα την αρχαία τραγωδία και την συγχέουμε με το αστικό δράμα;
Η εκδίκηση μιας αδικημένης ατομικότητας και η Νέμεσις δεν είναι το ίδιο πράγμα.
Από εκεί ξεκινάει η παρερμηνεία και ο δραματουργικός κατήφορος. ΚΑΙ ΠΩΣ ΝΑ ΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΣΕ ΆΘΕΟΥΣ ΥΛΙΣΤΕΣ ΘΕΑΤΕΣ ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΓΗΣ ΚΑΙ ΟΥΡΑΝΟΥ ΠΟΥ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΕΤΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΕΓΙΣΤΟ, ΤΟ ΑΦΤΑΣΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΘΑΝΑΤΟ ΔΡΑΜΑΤΙΚΟ ΠΟΙΗΜΑ; Εδώ σε θέλω κάβουρα!!! Απορία ψάλτου, βηξ!!!
Μόνο που δεν έφυγε κανείς, δεν έβηχε κανείς, δεν βακχευόταν κανείς, δεν διονυσιαζόταν καμία, όλοι έπαιζαν με τα κινητά τους, ή με τα κινητά των διπλανών τους, έκαναν ό,τι μπορούσαν τέλος πάντων προκειμένου να περάσει η ώρα, να χειροκροτήσουν κατά το έθιμο, να στριμωχτούν στην έξοδο, μπας και φτάσουν πρώτοι στον Λεωνίδα, σερβιριστούν πρώτοι και κουτσομπολέψουν τους εξεπίτηδες …καθυστερημένους. Τελικά, αξίζει να το παίζεις χαζός σε αυτή την θεατροχώρα…
Α, ρε ένας Διόνυσος Κολοκοτρώνης βωμολόχος που σας χρειάζεται! Αλλά τι να σας κάνει ένας; Πώς θα προλάβει να σας κάνει ζάφτι;
Δεν παιζόμεθα αγαπητοί φίλοι, δεν παιζόμεθα. Γι’ αυτό καλύτερα να τις αφήνουμε τις ευριπίδειες «Βάκχες» ήσυχες. Το πλήρωσε με τη ζωή του ο άνθρωπος αυτό το κρυπτικό δράμα. Μην του το ανασκολοπίζετε!!!
Δεν μπορώ να κρατηθώ και θα επαναλάβω (γραπτώς τώρα) το καρυωτακικό δίστιχο που απήγγελνα συχνά-πυκνά κατά τη διάρκεια αυτής της επίχρυσης παράστασης σε παρακείμενη (αλλά όχι και παρακοιμώμενη) πανταχού επαγρυπνώσα τιμία θεατρική κριτικό διεθνούς βεληνεκούς: «Κλεαρέτη Δίπλα-Μαλάμου και δίπλα σ’ αυτήν το όνομά μου». Αυτοί είμαστε. Και δεν αυτοκτονεί κανείς. Μήτε ένα χαρακίρι!!! Αλλά πού ευθιξία; «Μετά την απομάκρυνσιν από το Πρώτον… Νεκροταφείον ΟΥΔΕΝ ΛΑΘΟΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΤΑΙ». Το ταμείον να γεμίζει και η κοιλία. Περί συνειδήσεως, περί αισθητικής και υψηλής Τέχνης θα ομιλώμεν τώρα;
Ο Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας είναι ποιητής, θεατρολόγος, κριτικός και Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ.
info από το Δελτίο Τύπου:
Δελτίο Τύπου 18/07/2021
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΕΧΝΗΣ «Ars Aeterna» – ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ 2021
ΕΥΡΙΠΙΔΗ
ΒΑΚΧΕΣ
Σκηνοθεσία: Νικαίτη Κοντούρη
Με επιτυχία συνεχίζουν την περιοδεία τους σε επιλεγμένα θέατρα της χώρας οι ΒΑΚΧΕΣ του Ευριπίδη, ένα από τα κορυφαία κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, που ανεβαίνουν σε παραγωγή της Εταιρείας Τέχνης «Αrs Aeterna» και του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. Τη σκηνοθεσία υπογράφει η ΝΙΚΑΙΤΗ ΚΟΝΤΟΥΡΗ και θα παρουσιαστεί στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου στις 13, 14 & 15 Αυγούστου.
Ο ΑΚΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ στο ρόλο του Διόνυσου, ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ στο ρόλο του Πενθέα και η ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΠΑ στο ρόλο του Τειρεσία, επικεφαλής ενός πολυπληθούς θιάσου εξαιρετικών ηθοποιών, σε μια παράσταση που κυριαρχεί το πάθος, η σύγκρουση, η τελετουργία, οδηγούμενα από την πρωτότυπη μουσική των ΘΡΑΞ ΠΑΝΚC.
Στις ΒΑΚΧΕΣ, ο Θεός Διόνυσος είναι ο πρωταγωνιστής. Ο γνωστός αγαθός Θεός του κρασιού, της μέθης και του Θεάτρου, «ενδύεται» το αρχέγονο, και αινιγματικό του πρόσωπο, που είναι εξαιρετικά σύνθετο και σκοτεινό.
Διόνυσος σημαίνει δύο φορές γεννημένος. Είναι γιος του Δία και της Σεμέλης. Ο μύθος λέει, πως ενώ τον γεννούσε πρόωρα η μάνα του, ο Δίας τον διέσωσε φτιάχνοντας στο μηρό του μια δεύτερη μήτρα και τον έστειλε να δει το φως στη μακρινή Ασία. Οι ΒΑΚΧΕΣ γράφτηκαν το 406-405 π.Χ. ενώ ο Ευριπίδης βρισκόταν αυτοεξόριστος στο παλάτι του Αρχέλαου στη Μακεδονία.
Η υπόθεση. Ο Διόνυσος καταφθάνει στη Θήβα, την πατρίδα της μητέρας του, έχοντας μαζί του τις πιστές του ακολούθους, για να επιβάλει τη δική του Θρησκεία και να τιμωρήσει όλους όσοι είναι εμπόδιο στο δρόμο του , τολμώντας να τον αμφισβητήσουν. Διαβρώνει ακόμα και την ιερή σχέση μάνας-γιού, εμφυσώντας τη θεϊκή του Μανία στις γυναίκες της Θήβας. Με την βίαιη επιβολή της νέας θρησκείας, επιφέρεται η ισοπέδωση του Βασιλικού Οίκου της πόλης των Θηβών . Οι εναπομείναντες ήρωες της τραγωδίας αναγκάζονται να πάρουν το δρόμο της εξορίας.
Ύβρις -Τιμωρία- Κάθαρση. Ο Ευριπίδης συνθέτει τις ΒΑΚΧΕΣ, μία εμφανώς τελετουργική μιμητική διαδικασία, όπου χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα της Θεατρικής πράξης: μεταμόρφωση, παρενδυσία, δραματική ειρωνεία, ελευθεριότητα, ακραίες συμπεριφορές, αφήγηση, αθέατες εγκληματικές πράξεις κ.α. Μέσα από μια ποικιλία ρυθμών, ήχων , συγκρούσεων και γεγονότων εντός και εκτός σκηνής, βιώνουμε την ένθεη τρέλα που έχει καταλάβει τις γυναίκες της Θήβας, τον σπαραγμό ζώων και ανθρώπων και τη διαταραχή της φύσης που συναινεί στην αγριότητα των πράξεων των κοινών θνητών. Οι άνθρωποι γίνονται αγέλη που θα κατασπαράξει τα ίδια της τα παιδιά, όταν διαταραχθεί η ισορροπία της κυρίαρχης Θεάς Φύσης, από την αλόγιστη συμπεριφορά τους.
Ο ισχυρός εκρηκτικός μηχανισμός του Δραματουργού, απαντά στην Ύβρη με Τιμωρία, αποδίδει Δικαιοσύνη και οδηγεί στην Κάθαρση.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μετάφραση | ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ
Σκηνοθεσία | ΝΙΚΑΙΤΗ ΚΟΝΤΟΥΡΗ
Σκηνικά – Κοστούμια | ΛΟΥΚΙΑ ΜΙΝΕΤΟΥ
Μουσική σύνθεση – διδασκαλία | ΘΡΑΞ – ΠΑΝΚC
Επιμέλεια κίνησης | ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΜΑΡΑΘΑΚΗ
Φωτισμοί | ΝΙΚΟΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
Δραματουργία | ΜΑΝΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗΣ – Ν. ΚΟΝΤΟΥΡΗ
Φωτογραφίες | ΕΛΙΝΑ ΓΙΟΥΝΑΝΛΗ
Μακιγιάζ | ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΧΑΡΙΤΟΣ
Artwork | ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Βοηθός σκηνοθέτη | ΘΑΛΕΙΑ ΓΡΙΒΑ
Επιστημονική σύμβουλος | ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΙΑΚΟΥΜΟΠΟΥΛΟΥ
Διεύθυνση παραγωγής | ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΟΥΜΟΥΛΙΔΗΣ
Επικοινωνία | ΕΙΡΗΝΗ ΛΑΓΟΥΡΟΥ
Παραγωγή | Ars Aeterna, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, 5η Εποχή Τέχνης
Ερμηνεύουν:
ΑΚΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ (Διόνυσος)
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΠΑΠΑΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ (Πενθέας)
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΠΑ (Τειρεσίας)
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΤΑΚΑΛΟΥ (Αγαύη)
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ (Κάδμος)
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΣΠΙΩΤΗΣ (Αγγελιοφόρος)
Χορός
( αλφαβητικά)
ΙΟΥΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ | ΘΑΛΕΙΑ ΓΡΙΒΑ | ΣΜΑΡΑΓΔΑ ΚΑΚΚΙΝΟΥ | ΣΟΦΙΑ ΚΟΥΛΕΡΑ | ΦΡΑΓΚΙΣΚΗ ΜΟΥΣΤΑΚΗ | ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ | ΙΩΑΝΝΑ ΤΖΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑΣ 2021
12 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΧΑΛΚΙΔΑ – ΘΕΑΤΡΟ ΟΡΕΣΤΗΣ ΜΑΚΡΗΣ
14 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΑΙΓΙΟ – ΑΝΟΙΧΤΟ ΘΕΑΤΡΟ Γ. ΠΑΠΠΑΣ
16 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΓΙΑΝΝΕΝΑ – ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΗΜ – ΦΡΟΝΤΖΟΥ
17 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΚΑΒΑΛΑ – ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΙΛΙΠΠΩΝ
18 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΚΑΒΑΛΑ – ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΙΛΙΠΠΩΝ
19 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ – ΘΕΑΤΡΟ ΠΑΡΚΟΥ ΑΛΤΙΝΑΛΜΑΖΗ
20 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΚΙΛΚΙΣ – ΘΕΑΤΡΟ ΛΟΦΟΥ
21 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΘΕΑΤΡΟ ΔΑΣΟΥΣ
22 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΘΕΑΤΡΟ ΔΑΣΟΥΣ
26 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΡΕΘΥΜΝΟ – ΘΕΑΤΡΟ ΕΡΩΦΙΛΗ / ΚΑΣΤΡΟ ΦΟΡΤΕΤΖΑ
27 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΗΡΑΚΛΕΙΟ – ΚΗΠΟΘΕΑΤΡΟ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
28 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΗΡΑΚΛΕΙΟ – ΚΗΠΟΘΕΑΤΡΟ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
29 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΧΑΝΙΑ – ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΤΑΦΡΟΥ
30 ΙΟΥΛΙΟΥ | ΧΑΝΙΑ – ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΤΑΦΡΟΥ
13 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ | ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ
14 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ | ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ
15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ | ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ
16 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ | ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΗΛΙΔΑΣ
26 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ | ΛΑΡΙΣΑ – ΚΗΠΟΘΕΑΤΡΟ ΑΛΚΑΖΑΡ
27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ | ΒΟΛΟΣ – ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ
8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ | ΠΕΙΡΑΙΑΣ – ΒΕΑΚΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟ
9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ | ΒΥΡΩΝΑΣ – ΘΕΑΤΡΟ ΒΡΑΧΩΝ
Ώρα έναρξης: 21:00
Προπώληση:
Για την περιοδεία εκτός Επιδαύρου: viva.gr
Για την Επίδαυρο:
http://aefestival.gr/festival_events/vakches/
https://tickets.aefestival.gr/event/aef-vakches/?lang=el
https://www.ticketservices.gr/event/aef-vakches/?lang=el
