You are currently viewing Κοσμάς Κοψάρης, Μαριαλένα Σπυροπούλου, Κόρη χωρίς πλάτη, εκδ. Στερέωμα

Κοσμάς Κοψάρης, Μαριαλένα Σπυροπούλου, Κόρη χωρίς πλάτη, εκδ. Στερέωμα

Στην ποιητική συλλογή της Μαριαλένας Σπυροπούλου, Κόρη χωρίς πλάτη, οι πολλαπλές εκφάνσεις θηλυκότητας θρυμματίζονται σε οδόσημα ανθρωπιάς σε έναν ζοφερό σύγχρονο κόσμο, βιώνοντας στο έπακρο την κρίση του πολιτισμού. Μέγιστο μεθοδολογικό εργαλείο του ποιητικού υποκειμένου η αμεσότητα της γραφής, με την αδιαμεσολάβητη απεύθυνση, ο μινιμαλισμός στην έκφραση, η ενίοτε υποβόσκουσα αίσθηση μιας ασύνειδης ροής, στην πράξη, όμως, γερά τιθασευμένης στους στέρεους θεματικούς πυρήνες απόδοσης του γυναικείου αδύτου. Η άυλη ανάκλαση των εσώτερων ανησυχιών γένους θηλυκού, αποδίδουν την αδυναμία σωματοποίησής τους σε υποστατά σχήματα ανταπόκρισης με τους προβαλλόμενους άκαμπτους και αδιάλλακτους κοινωνικούς μηχανισμούς.

Αυτή, ακριβώς, η κατάσταση απροσδιοριστίας και ασυμμετρίας μεταξύ εξωτερικού και ενδότερου χώρου, γεννά την ανάγκη στην ποιήτρια μιας οντολογικής αποδόμησης του κόσμου με ανακλαστικό δείκτη την γυναικεία παρόρμηση. Το βίωμα του ανικανοποίητου και η αίσθηση της μη υπαρξιακής πληρότητας στην κάθε πτυχή της εντός περιήγησης, οδηγεί στην συνειδητή επιλογή της αποσιώπησης ως αντίδραση στην σύμβαση διαμεσολάβησης με τίμημα την αυτοθυσία του είναι κάθε γυναίκας. Το σώμα είναι απόν γιατί ο καταπνιγμένος πόνος του κοινωνικού αποκλεισμού απλώνεται πέρα από τα ορατά και αισθητά, γίνεται καταλύτης του ηγεμονικού συναισθήματος της αφόρητης μελαγχολίας. Εξάλλου, ο ψυχικός κάματος απλώνεται πολύ πάνω από το σώμα, αιωρούμενος έως τα απύθμενα υπαρξιακά βάθη ενός εικαζόμενου λυτρωτικού επέκεινα, εκεί όπου το συμπαντικό τέλος συναντά την αρχή του παντός.

Η κρίση στις ανθρώπινες σχέσεις σηματοδοτεί την  μόνιμη τάση αυτοκατάργησης σε μια κοινωνία που εύκολα σβήνει από την μνήμη οτιδήποτε δεν τής χρησιμεύει για ευκαιριακή χρήση. Η γυναίκα δίχως πλάτη, σε αυτό το διαβρωτικό μακελειό της αγάπης, είναι εκείνη, όπως αναλογικά κάθε άλλη,  που δεν μπορεί να στηριχτεί πουθενά. Πολλές φορές νιώθει σπαραξικάρδια ευάλωτη και μόνη, τη στιγμή που ο έρωτας στοιχειώνει στην όψη της σαν το πρώτο μισό της μιας από τις δύο θεμελιώδεις συνιστώσες που καθορίζουν την οικουμένη, βρίσκοντας συμπλήρωμα, στην αντίπερα όχθη, στον θάνατο. Ο άντρας που δεν μπορεί να βιώσει ευφορία συναισθημάτων στην περιβαλλόμενη γυναικεία αύρα, καθίσταται νομοτελειακά έρμαιο στις σαρκοβόρες διαθέσεις του ψυχικού τέλματος και της οντολογικής σύνθλιψης.

Για το ποιητικό υποκείμενο, μια γυναίκα που δεν γνώρισε την αληθινή αγάπη αντιπαραβάλλεται με την γη που επιστρέφει στην μαύρη τρύπα της συμπαντικής ανυπαρξίας. Η νοσταλγία για το πρόσωπο που φεύγει ενεργοποιεί για την Σπυροπούλου έναν δραστικό αμυντικό μηχανισμό καταπολέμησης της απουσίας με όπλο την εμπέδωση του κενού ως νόρμας. Τότε, είναι που η εσωτερική οδύνη μετριάζεται. Ακόμη και η αναζήτηση ερωτικής ικανοποίησης σε κορίτσια που εκπροσωπούν το εμπορεύσιμο της πράξης, σε ένα βαθύτερο φόντο, αποτυπώνει την μόνιμα εκλείπουσα αντρική πλάτη ως στήριγμα στην ψυχή κάθε γυναίκας. Η μοναξιά της μετριέται με ποσοτικό δεδομένο το πόσο μπορεί να μένει μόνη.

Η προβαλλόμενη σεξουαλικότητα είναι δείκτης ψυχικού κενού, όταν δεν έχει άλλο τρόπο να δείξει ποια πραγματικά είναι, εξιλεώνοντας τις ατέρμονες μοναχικές περιπλανήσεις προς ανακάλυψη της πραγματικής της ταυτότητας στις συμβολικές ή ρεαλιστικές αναπαραστάσεις στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Η απώλεια είναι τρύπα που δεν επουλώνεται, καθώς στον ποιητικό καμβά της Σπυροπούλου, με τις πολυσημικές και διφορούμενες αναφορές, φιλτραρισμένες μέσα από ψυχογραφικές βυθοσκοπήσεις, σώματα που δεν αγαπιούνται ισοδυναμούν με πτώματα, όπως τα πεσμένα φύλλα των δέντρων σε νοηματική αλληλοσχέτιση με το φύλο που φεύγει από την ζωή μας, σαν να μην υπήρξε, συνεπώς, ποτέ. Σε μια νευρώδη, αεροστεγή πραγματικότητα, η ανυπαρξία αισθημάτων τείνει να γίνει κανόνας, ενώ η ανθρωπιά εξαίρεση.

Η γυναίκα, για την ποιήτρια, όσο και αν προχωρά δίχως στηρίγματα, με πεπρωμένο την ανυπόφερτη κληρονομιά της ανδροκρατούμενης στρατηγικής κατακερματισμού του θηλυκού σε αναλώσιμο υλικό, με την εξυπηρέτηση συνάμα του πλήθους των αναγκών που τής αναθέτει το στερεότυπο κατεστημένο της πατριαρχίας, ωστόσο, έμβλημα και διακριτό σημάδι είναι αυτό που φοβάται πιο πολύ, το πιο ευάλωτο σημείο της ψυχοσύνθεσής, ο γυναικείος εαυτός, η επαπειλούμενη θηλυκότητα, μέγιστη σε παράλληλο σύμπαν απαντοχή της. Κόρη για το ποιητικό υποκείμενο είναι η ίδια η ποίηση, αναπόσπαστο μέρος της αλυσίδας που γεννά με τη σειρά της κόρες δίχως πλάτη, κατά προδιαγεγραμμένη παράδοση, προσμένοντας να δεξιωθεί ορθά ερμηνευτικά από τον άντρα αναγνώστη σχετικά με όλες τις ανησυχίες και βαθύτερες ανάγκες που πρεσβεύει, ώστε να αποκατασταθεί η έλλειψη, ο πόνος,  η φθορά της γυναικείας πλευράς βρίσκοντας το συμπλήρωμα στο πολυπόθητο αντρικό εσύ.

Είναι, λοιπόν η κατάλληλη στιγμή να παρέμβει η ίδια η ποίηση ως μια ιδεατή ώσμωση του θηλυκού, προκειμένου να αποκαταστήσει κάθε απορυθμισμένη γυναικεία εκδοχή στην προοπτική η πλάτη να στηρίξει το σώμα, αντί να στηριχθεί στους τοίχους για να το βοηθήσει να σταθεί όρθιο και ευθυτενές. Τα συγκεκριμένα ποιήματα συνιστούν πύλες ελεύθερης κατάδυσης κάθε υπαρξιακής αναζήτησης, απομακρυσμένα από τα ταμπού ενοχοποιημένης σεξουαλικότητας και διακριτών ορίων μεταξύ φύλων. Πρόκειται για την ποιητική εξεικόνιση της ιστορίας του φύλου στην ευκταία ιδεατότητά της. Μια ουσιαστική, αληθινή, ρεαλιστική συλλογή όσο η ζωή που ευχόμαστε καθένας μας να ζήσουμε, έστω και ας βιωθεί με τον πόνο των εμπειριών, αρκεί να είναι διδάξιμο βιώμα. Προσέξτε την!

 

Δρ. Κοσμάς Κοψάρης, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, κριτικός.

Αφήστε μια απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.