Σκέψεις
Πυροβολούμε συχνά-πυκνά αυτή την ταλαίπωρη ηλιόλουστη χώρα των φιλοσόφων, ενώ ταυτόχρονα παραδεχόμαστε από σκηνής πως οι μετανάστες γονείς μας «πέρασαν μια καλή ζωή εδώ» (σε σχέση με την Ουγκάντα).
Και στο τέλος, λίγο πριν την μελοδραματική κορώνα της συμπερασματικής συγκινήσεως, διακόπτεται η επί σκηνής δράση και η αξιαγάπητη κόρη, καρπός τού Έρωτα μιας Ελληνίδας και του Αφρικανού φοιτητή τής Παντείου, που «θα γινόταν πρωθυπουργός στην Ουγκάντα» αλλά προτίμησε να ζήσει σαν καθηγητής Αγγλικών στην Ελλάδα… η συμπαθεστάτη λοιπόν ηθοποιός διακόπτει τη δράση, δίκην αριστοφανικής παραβάσεως κι αντί να ασχοληθεί με τα κοινά, με το «εμείς», διαμαρτύρεται εντόνως γιατί δεν μπορεί να παίξει σε έργα κλασικού ρεπερτορίου στη χώρα μας λόγω του χρώματος τού δέρματός της. Μα αγαπητή μου, το χρώμα ποτέ δεν ήταν πρόβλημα για τον Λώρενς Ολίβιε όταν έπρεπε να υποδυθεί αριστοτεχνικά τον Μαυριτανό Οθέλλο. Και στην Αμερική και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, διακρίνεται όποιος / όποια εργάζεται σκληρά κι αυτοβελτιώνεται κατέχοντας πλήρως τα εκφραστικά του μέσα. Η εύκολη διαμαρτυρία δεν είναι ποτέ αποτελεσματική. Κάνατε τόσα πολλά σαρδάμ σε έναν απλό, απλοποιημένο καθημερινό λόγο που δυσκολευόμασταν να σας παρακολουθήσουμε. Ο Ευριπίδης κι ο Στρίντμπεργκ είναι πολύ μακριά από το βεληνεκές σας. Εξάλλου και η Μήδεια και η Αγαύη, ακόμα και η Αθηνά στις Ευμενίδες μπορεί να ερμηνευτεί από μία μη καυκασιανή ηθοποιό. Ουδείς ρατσισμός. Οι Έλληνες θεατράνθρωποι και το ψαγμένο κοινό δεν έχουν τέτοιες προκαταλήψεις. Αντιθέτως, τις απολαμβάνουν τις όποιες ανατροπές-προκλήσεις και τις αποζητούν κιόλας. Διαβάστε όμως, μελετήστε, αποκτήστε ορθοφωνία, θεατρική παιδεία και τότε θα χαρώ να είμαι ο πρώτος που θα σας χειροκροτήσω στην Επίδαυρο, στο Εθνικό, στην Στέγη και οπουδήποτε αλλού λάμψετε δια της επαρκείας σας.
Ανεξάρτητα όμως από αυτές τις παρατηρήσεις, φαίνεται πως αυτό το θέαμα στο ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΡΤΑ, που πατάει θεματολογικώς πάνω στο ευπώλητο «Πεθαίνω σα χώρα», θέτει τα όρια, τα πλαίσια και τις προοπτικές του μελλοντικού θεάτρου.
Στον αιώνα της ρομποτικής παγκοσμιοποίησης και προσπαθώντας να προσαρμοστούμε, να χωνέψουμε την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, ο φιλελευθερισμός, ο Διαφωτισμός, η λατρεία τού εγώ, ο ναρκισσιμός, η ατομοκεντρικότητα, η μετατόπιση της εστίασης από το έξω στο μέσα κι από το συλλογικό στο ατομικό, απαιτούν άλλες θεατρικές τεχνικές αφήγησης, αποστασιοποίησης, διάδρασης, ανατροφοδότησης, συμμετοχικής, πλουραλιστικής σκηνικής διαχείρισης των ανθρώπινων και υλικών πόρων.
Οι νέοι σήμερα έχοντας μάθει από νήπια να διαδρούν στο Διαδίκτυο με πρωτογενή σύμβολα υποσκελίζουν την γλώσσα των λέξεων, ικανών να μεταφέρουν υψηλά νοήματα υποβαθμίζοντάς την σε πρωτοβάθμιες μανιχαϊστικές, ακραίες, ασπρόμαυρες αντιδράσεις τού θυμικού (like – dislike). Αφ’ ετέρου, η άνοδος του μορφωτικού επιπέδου, η μη ορθολογική διαχείριση τού άπλετου ελεύθερου χρόνου, η ανοδική συμπίεση των κοινωνικών τάξεων, σε συνδυασμό με την ανεργία των πτυχιούχων, την υποαπασχόληση και ετεροαπασχόληση, δημιούργησε ένα πλούσιο κοινωνικό στρώμα ακαδημαϊκών πολιτών με άποψη και αγωνιστικές διαθέσεις. Όλ’ αυτά είναι πολύ καλά κι επικροτώ απολύτως. Ανήκω εξ άλλου σε αυτή την άτυπη τάξη των overqualified και πληρώνω καθημερινά την διαφορετικότητα, την ετερότητα, την τελειοθηρία…
ΧΑΙΡΕΤΙΖΩ ΛΟΙΠΟΝ ΑΥΤΑ ΤΑ ΝΕΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΑΝΙΧΝΕΥΟΥΝ ΤΑ ΌΡΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΥΠΟΘΗΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. ΔΕΙΤΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΆΚΡΩΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ. Μην την χάσετε!!!
Μετά Λόγου Γνώσεως,
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ
https://konstantinosbouras.gr
info:
Ο Παντελής Φλατσούσης, μετά τη θερμή υποδοχή της παράστασης «Εθνικό Ντεφιλέ» που παρουσίασε στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2021, συνεχίζει να διερευνά τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και θεάτρου ντοκιμαντέρ, σκηνοθετώντας αυτήν τη φορά μία παράσταση βασισμένη στο μυθιστόρημα Λάθος Χώρα του Gazmend Kapllani.
Στο Λάθος Χώρα (2018) του Gazmend Kapllani ο Καρλ και ο Φρεντερίκ, δύο αδέλφια από το Τερς της Αλβανίας, μια φανταστική κωμόπολη που κουβαλάει τα έντονα χνάρια της Βαλκανικής ιστορίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μέχρι τις ημέρες μας, επανενώνονται έπειτα από χρόνια στα πάτρια εδάφη, καθώς ο πρώτος έχει ακολουθήσει το μεγάλο κύμα μετανάστευσης που γέννησε η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ. Κι ενώ ετοιμάζονται να θάψουν τον νεκρό πατέρα τους, «ξεθάβουν» ανομολόγητα απωθημένα και εκ διαμέτρου αντίθετες εκδοχές του παρελθόντος.
Ποια σώματα σηματοδοτούνται ως «άλλα» στις δυτικές και πιο συγκεκριμένα στην ελληνική κοινωνία; Με ποιους τρόπους οι μεταναστευτικές ροές έχουν διαφοροποιήσει την έννοια του «άλλου» και την αντιμετώπισή του από αυτές τις κοινωνίες; Το ελληνικό κράτος από την σύστασή του αποτελεί μεταναστευτικό κόμβο. Άνθρωποι έρχονται, άνθρωποι φεύγουν, άνθρωποι μένουν, ζωές διασταυρώνονται και χωρίζουν. Ειδικά από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου η χώρα μας αποτελεί χώρα υποδοχής μεταναστών, ανθρώπων που, επιχειρώντας να αλλάξουν τις ζωές τους, αλλάζουν ταυτόχρονα και την κοινωνική πραγματικότητα της χώρας υποδοχής. Πώς δέχτηκαν οι Έλληνες τους μετανάστες των αρχών της δεκαετίας του ’90, αλλά και πώς οι ίδιοι οι μετανάστες διαμόρφωσαν τις ζωές τους στον καινούριο τους τόπο; Άραγε το φαινόμενο της μετανάστευσης έχει κάνει την ελληνική κοινωνία μία πιο συμπεριληπτική κοινωνία ή έχει εντείνει φαινόμενα φοβικά απέναντι σε ό,τι ορίζεται ως διαφορετικό από το κυριαρχο αφήγημα;
Η παράσταση Λάθος Χώρα, με αφετηρία το ομότιτλο μυθιστόρημα του Gazmend Kapllani, το οποίο αντιπαραβάλλεται με προσωπικές ιστορίες των ίδιων των ηθοποιών της παράστασης, επιχειρεί να εξερευνήσει τα παραπάνω ερωτήματα αλλά και τους τρόπους, με τους οποίους αλληλοδιαπλέκονται η μυθοπλασία με την πραγματικότητα, το ατομικό με το συλλογικό βίωμα και η ιστορία με την καθημερινότητα.
Σκηνοθεσία: Παντελής Φλατσούσης
Κείμενο: Γκαζμέντ Καπλάνι
Μετάφραση μυθιστορήματος Λάθος Χώρα: Ιλίρα Αλίαϊ
Διασκευή – Κείμενο παράστασης: Παντελής Φλατσούσης & η ομάδα, βασισμένοι
στο μυθιστόρημα Λάθος Χώρα του Γκαζμέντ Καπλάνι
Δραματουργία: Παναγιώτα Κωνσταντινάκου, Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
Σκηνικά-Κοστούμια: Πουλχερία Τζόβα
Video design & editing: Κώνσταντίνος Νησίδης
Μουσική: Ανρί Κεργκομάρ
Σχεδιασμός Φωτισμών: Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Βοηθός Φωτιστή: Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Σόνια Καλαϊτζίδου
Βοηθός Σκηνογράφου-Ενδυματολόγου: Σοφέλπη Στάικου
Οργάνωση Παραγωγής: Στέλλα Μανικάτη
Βοηθός Παραγωγής: Θανάσης Κριτσάκης
Επικοινωνία: Ευαγγελία Σκρομπόλα
Παραγωγή: SPECTRUM AMKE
Ηθοποιοί: Έλιο Φοίβος Μπέικο, Ντέμπορα Οντόγκ, Θανάσης Κριτσάκης
198
