Σε κάθε Κρίση η καταφυγή στις άλλες διαστάσεις είναι αναπόφευκτη.

Μεσούσης της πολεμικής συρράξεως στην Ουκρανία ένα επίκαιρο έργο για το καθημερινό παράλογο και τις διαφυγές του. Η πρεμιέρα τού έργου αυτού έγινε το 1941 κατά τη διάρκεια βομβαρδισμών πάνω από το θέατρο…

Κάθε φορά που η Ανθρωπότητα βρίσκεται μπροστά σε παγκόσμιες προκλήσεις, είτε λόγω των επιστημονικών εφευρέσεων και των συνακολούθων τεχνολογικών επινοήσεων είτε λόγω τού άγχους που προκαλεί κάθε πολιτισμικό «ποιοτικό άλμα» (για να θυμηθούμε τον Δανό χριστιανό φιλόσοφο Σόρεν Κίρκεγκααρντ), ο πνευματισμός και οι εναλλακτικές αποδράσεις σε άλλες (παράλληλες ή μη) διαστάσεις είναι η απολύτως απαραίτητη ανακουφιστική βαλβίδα που εκτονώνει την όποια Κρίση.

Στη σκηνοθεσία τού Χουβαρδά ή σουρεαλιστική υπερβολή, το παιχνίδι με τις σκιές, το υφέρπον κουκλοθέατρο, η πρόδηλος ειρωνεία συνδυάζονται με έναν τρόπο μετά-μεταμοντέρνο και δημιουργούν μια ρετρό φουτουριστική παρωδία κάθε απόπειρας αναμείξεως τού κόσμου των ζωντανών με τον κόσμο των πεθαμένων (με όλους τους ελλοχεύοντες κινδύνους που κυοφορεί κάθε τέτοια «Ύβρις» με την αρχαιοελληνική έννοια).

Κι αν πιστέψουμε την αρχαία αλλά και προσφάτως διατυπωμένη ρήση ότι «ηθική κι αισθητική είναι ένα και το αυτό», η αισθητική τής συγκεκριμένης παράστασης που παρέπεμπε στον θεατρικό Μαγιακόφσκι μήτε ουμανιστική μήτε διαφωτιστική ήταν. Το αντίθετο. Το ακριβώς αντίθετο: μια αφ’ υψηλού θεώρηση τού ανθρωπίνου είδους και των συνήθων παθών/λαθών του, θεώρηση που παραπέμπει στον εστετισμό και ως εκ τούτου (σε πολιτικό επίπεδο) στην υποβολή της ολιγαρχίας/αριστοκρατίας ως του αποτελεσματικότερου συστήματος.

Απορώ πού πήγαν οι μεταμοντέρνες εξορμήσεις τού πάλαι ποτέ ρηξικέλευθου και τολμηρού Γιάννη Χουβαρδά. Η φθορά τής ηλικίας, η τριβή με την σκηνή ή καινούρια ιδανικά που εμφιλοχωρούν και υποφώσκουν στις θεατρικές του αναζητήσεις; Μήπως πρόκειται απλώς για κούραση τεχνηέντως απιθωμένη στην πρώτη κρατική μας σκηνή; Τουλάχιστον ας επαναλάμβανε την μανιέρα του, ας έμενε πιστός στο προ τριαντακονταετίας κοινό του, που απάρτιζε την πλειοψηφία τού κοινού και έφυγε μάλλον απογοητευμένο από την απαστράπτουσα αίθουσα. Μα βέβαια, αυτό συμβαίνει όταν το πρωτοποριακό/πειραματικό γίνεται κατεστημένο και «θεσμός».

Η μετάφραση περιέργως μη λειτουργική, εκτός εάν ήθελε μεταφράστρια και σκηνοθέτης να πλάσουν ένα απροσδιόριστο «γκραν γκινιόλ» τού μέλλοντος.

Επιφυλάσσομαι για τα περαιτέρω. «Απορία ψάλτου βηξ!!!».

Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ

https://konstantinosbouras.gr

info:

Πονηρό πνεύμα του Νόελ Κάουαρντ

Κτήριο Τσίλλερ | Κεντρική Σκηνή

Από τις 26.2.2022

«Σε περίπτωση συναγερμού για αεροπορική επιδρομή

κατά τη διάρκεια της παράστασης,

το κοινό θα ενημερωθεί από τη σκηνή…

Όσοι θεατές επιθυμούν, μπορούν να

αποχωρήσουν από το θέατρο, η παράσταση

ωστόσο θα συνεχιστεί».

Πρεμιέρα για το Πονηρό πνεύμα, 1941.

Ο γάμος του Τσαρλς και της Ρουθ βρίσκεται σε μόνιμη κρίση –τίποτα που δεν μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί με μια σειρά από κοκτέιλ πάρτι και γερά μεθύσια. Όταν όμως στην εξίσωση μπει ένα εκκεντρικό μέντιουμ και το ενοχλητικό φάντασμα μιας πρώην συζύγου, η κατάσταση θα πάρει την κάτω βόλτα. Το Πονηρό πνεύμα, η θρυλική μαύρη κωμωδία του Νόελ Κάουαρντ ανεβαίνει για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά.

Άνοιξη 1941. Το Λονδίνο βομβαρδίζεται άγρια από τους Γερμανούς κι ο Νόελ Κάουαρντ, ένας από τους πιο χαρισματικούς καλλιτέχνες της βρετανικής σκηνής, πάει στην εξοχή για να γράψει μια κωμωδία με φαντάσματα. Γιατί-  παρά τις καταστροφικές επιθέσεις που σχεδόν ισοπεδώνουν την πόλη, παρά τα ερείπια και τα θύματα-   η ζωή συνεχίζεται. Κι έτσι «μέσα στην ανασφάλεια, την τρέλα και τη μαυρίλα, ανθίζει μια εξωφρενική κωμωδία», όπως σημειώνει και ο σκηνοθέτης. Το Πονηρό πνεύμα θα γραφτεί μέσα σε πέντε μέρες και θα κάνει ρεκόρ παραστάσεων στο Ουέστ Εντ, με τον κόσμο να σχηματίζει ουρές, υποκρινόμενος πως όλα είναι καλά, όλα είναι όπως πριν. Κάτι αντίστοιχο άλλωστε κάνουν και οι ήρωες του έργου. Από τη μία πόνος και καταστροφή κι από την άλλη η αιώνια φόρα του ανθρώπου προς τα εμπρός, η ανάγκη μας να συνεχίσουμε πάση θυσία, η πεποίθησή μας πως η ζωή δεν σταματά ποτέ. Εστιάζοντας σ’ αυτό το δίπολο και την αντήχησή του στις μέρες μας, ο Γιάννης Χουβαρδάς αναπτύσσει ως κεντρικό άξονα της παράστασης την ιδέα ενός συνεχόμενου πάρτι.

Αριστοτεχνικά δομημένη, η απίθανη, σχεδόν μεταφυσική κωμωδία του Κάουαρντ εξετάζει το θέμα του γάμου και τις δυσκολίες της συζυγικής πίστης, μετατοπίζοντας την πραγματικότητα όσο χρειάζεται για να μπορεί κανείς να την αντιμετωπίσει από απόσταση και με χιούμορ. Άλλωστε, το καυστικό, φλεγματικό, ανελέητο χιούμορ είναι αυτό που χαρακτηρίζει το Πονηρό πνεύμα, όπως και όλα τα έργα του μοναδικού Βρετανού συγγραφέα.

Αυτήν την αίσθηση της μετατοπισμένης πραγματικότητας έχει κι ο θεατής της παράστασης που αντικρίζει την Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου γυμνή από σκηνικά, να θυμίζει έναν μεταβατικό χώρο. Ένα προσωρινό μέρος όπου οι άνθρωποι μπορούν να μεθύσουν ανενόχλητοι και να ασχοληθούν με τα φαντάσματά τους, την ώρα που κάπου έξω- όχι και πολύ μακριά- σκάνε βόμβες.

Tαυτότητα παράστασης

Μετάρφαση: Έρι Κύργια

Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς

Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη

Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη

Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου

Κίνηση: Μαρκέλλα Μανωλιάδη  

Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα

Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου

Βοηθός σκηνοθέτη: Έφη Χριστοδουλοπούλου

Β΄βοηθός σκηνοθέτη: Παναγιώτα Παπαδημητρίου

Γ΄βοηθός σκηνοθέτη: Μάγια Κυριαζή

Βοηθός σκηνογράφου: Άννα Ζούλια

Διανομή (με αλφαβητική σειρά)

Γιώργος Γλάστρας, Θανάσης Δήμου, Ειρήνη Λαφαζάνη, Κατερίνα Λέχου, Αννα Μάσχα, Αμαλία Μουτούση, Αργύρης Ξάφης, Κωνσταντίνα Τάκαλου

Φωτογράφος παράστασης: Kάρολ Τζάρεκ

Σημείωση: Οι Σκηνές του Εθνικού Θεάτρου λειτουργούν ως αμιγείς χώροι για εμβολιασμένους και νοσήσαντες.  Η είσοδος των θεατών θα γίνεται αυστηρά με την επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού ή νόσησης. 

Λόγω των έκτακτων συνθηκών, ο προγραμματισμός της πρεμιέρας και των παραστάσεων ενδέχεται να τροποποιηθεί.

• Hμέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη, Κυριακή στις 19:00

Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 20:30

• Προπώληση εισιτηρίων: ticketservices.gr και στο  210.7234567 (με χρήση πιστωτικής-χρεωστικής κάρτας)

• Πληροφορίες: Ταμεία κτηρίου Τσίλλερ (Αγίου Κωνσταντίνου 22-24), τηλ. 210.5288170-171