Η σύγκριση της ίδιας παραγωγής σε εξωτερικό κι εσωτερικό χώρο είναι απολύτως διδακτική και μας βοηθάει να διερευνήσουμε ευκρινέστερα την θεατρική σύμβαση.
Το θέατρο σκιών σε πλατείες, σε καφενεία, σε ανυψωμένα πατάρια, στον απόηχο τής αρχαίας «αγοράς», σε υπαίθριους χώρους, σε αλάνες και αλώνια είναι μια παραδοσιακή μορφή Τέχνης που έλκει την καταγωγής από το θρησκευτικού και μυθολογικού περιεχομένου θέατρο με φιγούρες τής σανσκριτικής Ανατολής.
Σε εμάς έφτασε παραφθαρμένο μέσω τής οθωμανικής αυτοκρατορίας κι εκεί που πήγαινε να γίνει είδος μουσειακό ανανεώθηκε ξάφνου με ιδιοφυείς και σπουδαγμένους δημιουργούς λάτρεις τού είδους, όπως ο Καθηγητής και δραστήριος Πρόεδρος τού Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Ιωσήφ Βιβιλάκης. Ήδη ο Επίτιμος πλέον Καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ (και συνιδρυτής αυτού του πρώτου θεατρολογικού πανεπιστημιακού τμήματος τής χώρας μας) είχε ήδη προετοιμάσει το έδαφος με την γερή θεωρητική αρματωσιά του και μας βοήθησε όλους να επανεξετάσουμε την λειτουργική συγχρονικότητα αυτού του πανάρχαιου παραστατικού είδους, που συνδέεται άρρηκτα με τα γονιμολατρικά έθιμα και δρώμενα, όπως φαίνεται στην συγκεκριμένη παραγωγή με τον επί οθόνης (εις διπλούν) ιθυφαλλικό αριστοφανίζοντα Καραγκιόζη.
Η ιδιαιτερότητα αυτής της επινόησης να τοποθετηθεί δεύτερος μπερντές (ως φιγούρα) μέσα στον εξωτερικό μπερντέ έδωσε ένα άλλο φιλοσοφικό, πραγματολογικό και κοινωνιολογικό βάθος στο όλον (απολύτως επιτυχημένο) εγχείρημα που δεν έχει εξαντλήσει ακόμη το εν δυνάμει κοινό του, αλλά πρέπει να διαδοθεί παντού όπου γίνεται κατανοητή η ζωντανή ανθρώπινη λαλιά.
Το δεύτερο και πλέον σημαντικό στοιχείο είναι η σύζευξη βυζαντινής με την λαϊκή παραδοσιακή μας μουσική. Στην συγκεκριμένη παράσταση τού ατμοσφαιρικού και πολυσύχναστου ΘΕΑΤΡΟΥ ΑΛΚΜΗΝΗ δημιουργείται ένα άλλο «ηχητικό τοπίο – ή περιβάλλον» με ηχοχρώματα εξωκλησιού στον εσπερινό, όπου σκιές και χρώματα σμίγουν με το μούχρωμα που προμηνύει την κατάνυξη τής πίστης στο Άγνωστο που λέμε Θεό και Άφατο και Άρρητο.
Αυτή η θρησκευτική διάσταση λάνθανε στους εξωτερικούς υπαίθριους χώρους και συνάδει με την θεολογική αρματωσιά τού επιφανούς Καθηγητή Ιωσήφ Βιβιλάκη, που ως πτυχιούχος Θεολογίας έδωσε εισαγωγικές στο νεοσύστατο τότε Τμήμα Θεατρικών Σπουδών τού Πανεπιστημίου Αθηνών κι έχει καταδείξει με εξαιρετικό του επιστημονικό σύγγραμμα (που απέσπασε δικαιότατα το Βραβείο Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής 2013-14 τής
Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών & Μουσικών Κριτικών) ότι ακόμα και το κήρυγμα, η κατήχηση είναι μια μορφή θεατρικής επικοινωνίας και πρακτικής.
Για να επανέλθουμε στην παράσταση, η σχετική ακινησία τού κοινού (αν εξαιρέσεις τα δεκάδες πασιχαρή παιδάκια σχολικής και προσχολικής ηλικίας), σε συνδυασμό με τον περιορισμό των κινήσεων των μουσικών και χωρίς τον αστερόεντα ουρανό ως «ταβάνι», έδιναν μιαν άλλη, περισσότερο κατανυκτική διάσταση, τελετουργική θα τολμούσα να πω, όπου ενσωματωνόταν ο ελληνιστικός πανθεϊσμός με την εξελληνισμένη μονοθεϊστική θρησκεία μας.
Υπέροχο επίτευγμα, απολύτως επιστημονικό και συνάδον με την σύγχρονη αισθητική, αντίρροπον κι αντίλογος στην μετανεωτερική αυθαιρεσία και αποδόμηση.
Μία παράσταση που πρέπει να δουν όλοι οι μαθητές και οι φοιτητές τής χώρας μας και όχι μόνον. Θα μπορούσε να γυριστεί και τηλεταινία με την επιχορήγηση κρατικών φορέων και με την συμμετοχή ιδιωτών χορηγών ή διαφημιζομένων.
Ενδεχομένως μία τηλεοπτική σειρά τεκμηρίωσης (ντοκιμαντέρ) με θέμα το θέατρο σκιών και όλες τις μέχρι τώρα παραγωγές τής καλλιτεχνικής εταιρείας «ΟΘΟΝΙΟΝ», όπου θα μιλούσαν όλοι οι σχετικοί ερευνητές, οι πανεπιστημιακοί Καθηγητές μας, μέλη τής Ακαδημίας Αθηνών και όλα τα ευεπίφορα μέλη τής γενικότερης ακαδημαϊκής κοινότητας, θα εμπλούτιζε την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και θα αποτελούσε σίγουρα το αντίπαλον δέος στην τηλεοπτική κακογουστιά που μας πολιορκεί με την αντιπνευματικότητά μας.
Καιρός είναι ως γνήσιοι ανθρωπιστές, διάδοχοι των μεγάλων ανθρωποκεντρικών κι ανθρωπομετρικών φιλοσόφων και καλλιτεχνών των απανταχού τής γης, να επανενώσουμε το διαμελισμένο ανθρώπινο ον και να το ανασυνθέσουμε (μαζί με την Αγαύη), να το ανά-στήσουμε (όπως τον Πενθέα στο τέλος των ευριπίδειων «Βακχών») για το καλό τού κόσμου και τού Ανθρώπου, σύμφωνα με τις επιταγές τού Θεανθρώπου («επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία»).
Μέσα από τα σκοτάδια τού τεχνολογικού Μεσαίωνα, ας αξιώσουμε τις πληροφοριακές δυνατότητες τής Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης προκειμένου να ανατείλει επιτέλους μια ανέσπερη Αναγέννηση, βασισμένη στα διαχρονικά ιδεώδη τού Διαφωτισμού.
Η ευτυχία είναι μονόδρομος για το ανθρώπινο είδος και το «δαγκωμένο» γέλιο δικαίωμά του. Ποιο καλύτερο παράδειγμα από αυτή την άκρως λειτουργική, αποτελεσματική και πνευματική παράσταση «Καραγκιόζη» από μια ομάδα εμπνευσμένη υπό την καθοδήγησιν τού ιδιοφυούς θεολόγου-θεατρολόγου ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΙΩΣΗΦ ΒΙΒΙΛΑΚΗ, που είχα την ευλογία να γνωρίσω και να είμαι συμφοιτητής του.
Δηλώνω αναφανδόν υπέρμαχος παρόμοιων πολιτισμικών δράσεων και παρεμβάσεων, όχι τώρα στον βωμό μιας ελληνικότητας, που αναζητούσε η λογοτεχνική γενιά τού 1930, αλλά θυσία στο όραμα μιας παγκοσμιότητας όπου όλοι οι άνθρωποι θα είναι ίσοι, ελεύθεροι, αδελφωμένοι, ειρηνικοί, φιλαλήθεις κι αλληλέγγυοι επιτέλους.
ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ!!! Αναφωνεί ο αδιόρθωτος ιδεαλιστής «Καραγκιόζης» μέσα μας, παράδειγμα ενσυναίσθησης, προπύργιο Ισονομίας και Δικαιοσύνης.
ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ!!! Ένας πανεπιστημιακός Καθηγητής και πρωτοπόρος καλλιτέχνης συνθέτει με καινοφανή τρόπο τα παρελθόντα διδάσκοντας από σκηνής ένα φωτεινότερο μέλλον με την αυτονόητη Ελευθερία (τής έκφρασης) πραγματωμένη για όλες, για όλα και όλους μας.
ΖΗΤΩ Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΟΝΟΙΑ. ΑΣ ΓΙΝΟΥΜΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΘΡΗΣΚΟΙ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΑΙΡΕΤΑΙ Η ΥΛΙΚΟΤΗΤΑ ΜΑΣ. ΜΕΓΑ ΔΙΔΑΓΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ.
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ
info:
https://www.viva.gr/tickets/theater/makrygiannis/
Στο πατριωτικό δράμα «Μακρυγιάννης» παρακολουθούμε την πορεία του Μακρυγιάννη, τον ενθουσιασμό του αγωνιστή, τη φιλοπατρία, τη σχέση του με τους συντρόφους του, με βάση τα κείμενά του, την κατά Σεφέρη «συνείδηση ενός ολόκληρου λαού». Ένας αγράμματος ταπεινός βιοπαλαιστής που μεταμορφώνεται σε παράδειγμα θάρρους και πατριωτισμού είναι ο οδηγός για να στηθεί μια παράσταση όπου η ζωή του ήρωα διαβάζεται σκηνικά ως θέατρο πριν και μετά την επανάσταση του 1821. Στην παράσταση περιλαμβάνεται πρωτότυπη μουσική και τραγούδια, που ερμηνεύονται ζωντανά από τον Θεολόγο Παπανικολάου και την Κατερίνα Μιχαλάκη.
*Η παράσταση περιέχει σκηνές με γυμνό.
Ο θεατρικός κριτικός Κωνσταντίνος Μπούρας είδε την παράσταση «Μακρυγιάννης» στις 23 Δεκεμβρίου και έγραψε:
Πρόκειται για μια αξιοσημείωτη και πολύσημη διεθνή πρωτοτυπία: βλέπουμε τον Μακρυγιάννη να παρακολουθεί ως φιγούρα πίσω από τον παραδοσιακό μπερντέ, τον φίλο (και συναγωνιστή του, στο συγκεκριμένο έργο) Καραγκιόζη να δίνει παράσταση σε έναν δεύτερο μπερντέ με θεατές φιγούρες μεγαλυτέρων διαστάσεων από τις δεύτερες φιγούρες του θεάτρου εν θεάτρω. Εν προκειμένω πρόκειται για θέατρο σκιών εν θεάτρω σκιών.
Ιδέα που μόνον ιδιοφυείς εγκέφαλοι μπορούν να υλοποιήσουν.
Ακόμα και οι εικονικές σκηνές πλήθους, παρά την δισδιάσταση κίνηση των φιγουρών ήταν πλέον αληθοφανείς τού συνήθους, συνεπικουρούντων των φωτισμών και της όλης μυσταγωγικής ατμόσφαιρας που είχε ήδη δημιουργηθεί και παρέπεμπε στο προεπαναστατικό Κρυφό Σχολειό.
Εξαίρετοι οι επί σκηνής μουσικοί.
Η επιστημονική και καλλιτεχνική εταιρεία «ΟΘΟΝΙΟΝ», που έχει ιδρύσει ο Καθηγητής και ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Ιωσήφ Βιβιλάκης και στην οποία συμμετέχουν μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΙΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΑΞΙΟΠΟΙΏΝΤΑΣ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΑΝΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ.
Συντελεστές
Κείμενο-Σκηνοθεσία: Ιωσήφ Βιβιλάκης
Βοηθός σκηνοθέτη-Θεατρολόγος παράστασης: Μάνος Δαμασκηνός
Μουσικός σχεδιασμός: Θεολόγος Παπανικολάου
Φιγούρες: Νικόλας Τζιβελέκης
Παίκτες θεάτρου σκιών: Άθως Δανέλλης, Νικόλας Τζιβελέκης
Μουσικοί-Τραγούδι: Κατερίνα Μιχαλάκη, Θεολόγος Παπανικολάου
